Błędna wartość towarów w VAT IOSS

Punkt kompleksowej obsługi importu zwany także szczególną procedurą importu VAT IOSS jest jedną z uproszczonych procedur rozliczania podatku VAT wprowadzoną 1 lipca 2021 roku dla niektórych sprzedawców lub podmiotów uznanych za sprzedawców. Szczególna procedura VAT IOSS umożliwia w niektórych sytuacjach i określonym typom sprzedawców uproszczone rozliczenie podatku VAT od sprzedaży towarów o wartości do 150 EUR do nabywców w UE towarów zaimportowanych z państw spoza UE bez konieczności rejestracji we wszystkich krajach UE, do których wysyłane są towary. Na czym polega korzystanie z procedury VAT IOSS? Jaki wpływ na sposób rozliczenia transakcji ma błędna wartość towarów w VAT IOSS oraz jakie są podatkowe skutki zaniżenia rzeczywistej wartości towarów? O tym i o wielu innych kwestiach opowiedziano w niniejszej publikacji.

Czym jest punkt kompleksowej obsługi importu?

Od 1 lipca 2021 roku podatnicy, którzy zdecydują się na import towarów o rzeczywistej wartości do 150 EUR, będą zobligowani do opodatkowania podatkiem VAT ich importu.

Co więcej, sprzedaż importowanych towarów do jednego lub więcej państw z terytorium UE będzie obligowało sprzedawcę do rejestracji jako podatnika VAT w każdym kraju UE przeznaczenia towarów. Prawidłowe rozliczenie podatku VAT od zbycia towarów importowanych wymaga rejestracji sprzedawcy w każdym kraju UE, jeżeli korzysta on ze standardowej procedury rozliczania podatku VAT. Z kolei odbiorca w tej sytuacji często oczekuje dość długo na otrzymanie przesyłki. Czy wobec tego jest na to inne rozwiązanie?

1 lipca 2021 roku weszły w życie poniższe akty prawne, które stworzyły m.in. możliwość uproszczonego rozliczenia podatku VAT przy sprzedaży towarów zaimportowanych na terytorium UE:

• Dyrektywa rady (UE) 2019/1995 z dnia 21 listopada 2019 roku zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do przepisów dotyczących sprzedaży towarów na odległość oraz niektórych krajowych dostaw towarów (zwana dalej dyrektywą UE 2019/1995);
• Dyrektywa rady (UE) 2017/2455 z dnia 5 grudnia 2017 roku zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE i dyrektywę 2009/132/WE w odniesieniu do niektórych obowiązków wynikających z podatku od wartości dodanej w przypadku świadczenia usług i sprzedaży towarów na odległość (zwana dalej dyrektywą UE 2017/2455);
• Rozporządzenie wykonawcze rady (UE) 2019/2026 z dnia 21 listopada 2019 roku zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczenia usług ułatwianych poprzez użycie interfejsów elektronicznych oraz w odniesieniu do procedur szczególnych dla podatników, którzy świadczą usługi na rzecz osób niebędących podatnikami, prowadzą sprzedaż towarów na odległość i dokonują niektórych krajowych dostaw towarów (zwane dalej rozporządzeniem UE 2019/2026)

Mechanizm uproszczonego rozliczenia podatku VAT w sytuacji zbycia towarów importowanych nazwano VAT IOSS – szczególna procedura rozliczenia podatku VAT towarów importowanych na odległość albo punkt kompleksowej obsługi

Co dokładnie oferuje procedura punktu kompleksowej obsługi importu VAT IOSS?

Punkt kompleksowej obsługi importu, zwany także szczególną procedurą rozliczania podatku VAT importowanych towarów VAT IOSS, pozwala na rozliczenie podatku VAT należnego za pośrednictwem jednej ewidencji i deklaracji podatkowej przekazywanej do jednego, ustalonego państwa w UE (państwa UE identyfikacji) w celu opodatkowania przeprowadzonych transakcji SOTI (sprzedaży towarów importowanych na odległość).

Co już wstępnie należy zaznaczyć, szczególna procedura VAT IOSS ma charakter wyłącznie dobrowolny. Uprawniony podatnik może z niej zrezygnować, korzystać dobrowolnie, ale nie musi z niej korzystać obowiązkowo. 

Wykazanie w ewidencji i deklaracji transakcji SOTI rozliczanych według szczególnej procedury VAT IOSS:

1. odbywa się według właściwych stawek VAT obowiązujących w kraju dostarczenia dla danego towaru;
2. odbywa się według zasad rejestracji i korzystania (w tym płatności podatku) ze szczególnej procedury VAT IOSS w kraju UE identyfikacji (kraju UE, który podatnik wybrał lub któremu podlegał w momencie rejestracji do VAT IOSS);
3. zwalnia z podatku VAT przy dopuszczeniu do obrotu towarów na obszar UE w momencie ich importu (do kraju UE importu);
4. pozwala na przekazanie dokonanej przez podatnika zapłaty podatku VAT w odpowiedniej części do poszczególnych administracji skarbowych państw UE przeznaczenia;
5. znacznie przyspiesza odprawę celną dokonywaną przez urząd celny.

Co ważne, nowa szczególna procedura importu VAT IOSS odnosi się jedynie do transakcji SOTI o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 EUR. 

Ponadto szczególna procedura VAT IOSS ułatwia rozliczenie podatku VAT w stosunku do standardowej procedury importu, w której podatek VAT oraz należności celne urząd celny pobiera już na etapie dopuszczenia towarów do obrotu na obszar UE (odprawy celnej).

Aby skorzystać ze szczególnej procedury rozliczania podatku VAT IOSS, sprzedawcy musi najpierw dokonać rejestracji do tej procedury.

Rodzaje transakcji sprzedaży objęte możliwością korzystania z procedury VAT IOSS

Szczególna procedura VAT IOSS dotyczy tylko niektórych transakcji sprzedaży, to znaczy, że nie w każdym przypadku będzie możliwość wykorzystania atutów tej procedury. 

Bardzo ważne jest to, że gdy sprzedawca wysyła towary importowane z państw spoza UE o wartości rzeczywistej do 150 EUR, a w wysyłanej/transportowanej przesyłce występują razem:

1. towary o wartości rzeczywistej do 150 EUR,
2. towary stanowiące wyroby akcyzowe

– wówczas nie ma możliwości zastosowania do rozliczenia podatku VAT danej transakcji szczególnej procedury VAT IOSS.

Rzeczywista wartość towarów w VAT IOSS

Zgodnie z art. 1 pkt 1 lit. b Rozporządzenia delegowanego Komisji UE 2020/877 z dnia 3 kwietnia 2020 roku wprowadzono nowy punkt 48 do Rozporządzenia delegowanego (UE) 2015/2446, w którym określono istotę wartości rzeczywistej, która to stanowi:

1. w przypadku towarów o charakterze handlowym: cenę samych towarów sprzedawanych w celu wywozu na obszar celny Unii, z wyłączeniem kosztów transportu i ubezpieczenia, chyba że są one ujęte w cenie i nie są oddzielnie wykazane na fakturze, oraz z wyłączeniem wszelkich innych podatków i opłat, jakie organy celne mogą ustalić na podstawie odpowiednich dokumentów;
2. w przypadku towarów o charakterze niehandlowym: cenę, która zostałaby zapłacona za same towary, gdyby zostały one sprzedane w celu wywozu na obszar celny Unii.

Warto podkreślić, że poza powyżej wyszczególnionymi kosztami sprzedawca, określając rzeczywistą wartość towarów w VAT IOSS, winien wyłączyć występujące w danej transakcji pozostałe koszty. 

Kto może skorzystać ze szczególnej procedury importu VAT IOSS?

Tylko określone grono podatników może dokonać rejestracji do uproszczonego rozliczania podatku VAT według szczególnej procedury importu VAT IOSS. Zaprezentowano ich w poniższej tabeli.

Dlaczego rzeczywista wartość przesyłek jest tak istotna?

Ustalenie rzeczywistej wartości wysyłanych/transportowanych towarów importowanych, których podatek VAT od zrealizowanej sprzedaży rozlicza się według procedury VAT IOSS, jest niezwykle ważne.

Wartość towarów w VAT IOSS wpływa m.in. na:

1. możliwość skorzystania przez podatnika ze szczególnej procedury VAT IOSS,
2. określenie należności do zapłaty za otrzymane towary,
3. ustalenie podstawy opodatkowania podatkiem VAT,
4. prawidłowe rozliczenie podatku VAT przy korzystaniu z procedury VAT IOSS,
5. ustalenia marży podmiotów pośredniczących,
6. pozostałe kwestie.

Ustalenie rzeczywistej wartości przesyłek

Nawiązując do powyższej definicji rzeczywistej wartości towarów, czyli w odniesieniu do towarów o specyfice handlowej, wartość ta to czysta cena zakupu towarów zbywanych w celu wywozu na obszar celny Unii, z wyłączeniem:

• kosztów transportu;
• kosztów ubezpieczenia, chyba że są one ujęte w tej cenie i nie są oddzielnymi pozycjami na fakturze;
• wszelkich innych podatków i opłat, jakie organy celne mogą ustalić na podstawie odpowiednich dokumentów.

Jeżeli przedmiotem sprzedaży są towary o charakterze niehandlowym, to rzeczywistą wartość towarów stanowi cena, która zostałaby zapłacona za same towary, gdyby zostały one sprzedane w celu wywozu na obszar celny Unii.

Należy podkreślić, że rzeczywista wartość towarów w VAT IOSS odnosi się do ceny, jaką nabywca z UE płaci wobec danej dostawy towarów (dzień zapłaty należności na podstawie otrzymanej faktury). To właśnie do tej ceny organy celne będą porównywać wartość importowanych spoza UE przesyłek. Tej faktury mogą zażądać przy dopuszczeniu do obrotu w UE importowanych towarów.

Przykład 1.

Odbiorca z UE otrzymał fakturę potwierdzającą zakup towaru importowanego spoza obszaru UE. Jego wartość opiewa na 125 EUR i zawiera koszty transportu oraz ubezpieczenia danego towaru. Podatek VAT według właściwej stawki wynosi 19%, czyli suma 23,75 EUR. 

W tej sytuacji wszelkie koszty zostały włączone w cenę towaru. Jego rzeczywista wartość nie przekracza sumy 150 EUR i wynosi 125 EUR, a zatem nie występują negatywne przesłanki uniemożliwiające skorzystanie z procedury VAT IOSS.

Przykład 2.

Operator IE w danej transakcji jest zidentyfikowany jako podmiot ułatwiający dostawę towarów. Wartość nabytych (przekazywanych do odbiorcy w UE) towarów od właściwego sprzedawcy opiewa na kwotę 149 EUR. Stawka podatku VAT wysyłanego towaru dla danego kraju UE odbiorcy to 23%. 

Jednak organy celne uznały, że wartość importowanego towaru w przeliczeniu na walutę PLN opiewa na sumę 152 EUR. Operator IE (wyręczając końcowego klienta z UE) wykazał jednak, że na wyższą wartość towarów bezpośredni wpływ miał wyższy kurs przeliczanej waluty, natomiast w momencie zakupu tych towarów ich rzeczywista wartość nie przekraczała sumy 150 EUR.

Organy celne kraju UE, w którym dokonywany jest import sprzedawanych towarów, zweryfikowały kursy walut w momencie płatności przez końcowego odbiorcę w UE, a także z dokumentu zakupu. Zatem w tych okolicznościach operator IE może skorzystać z rozliczania podatku VAT według szczególnej procedury VAT IOSS (może pozostać przy tej procedurze).

Przykład 3.

Operator IE w danej transakcji jest zidentyfikowany jako podmiot ułatwiający dostawę towarów. Wartość nabytych (przekazywanych do odbiorcy w UE) towarów od właściwego sprzedawcy opiewa na kwotę 149 EUR. Stanowi ona cenę promocyjną. Stawka podatku VAT wysyłanego towaru dla danego kraju UE odbiorcy to 21%. Odbiorca z UE zapłacił należność za towar uwzględniającą jeszcze cenę promocyjną, czyli 149 EUR + 21% podatku należnego VAT. W momencie, gdy organy celne dokonywały odprawy celnej danego towaru do kraju UE importu na obszar UE, wskazały, że cena danego towaru opiewa na wartość 154 EUR + 21% podatku VAT. 

Odbiorca w UE wykazał jednak, że cena za nabywane towary uwzględniała rabat uwidoczniony na fakturze zakupu. Odbiorca w UE w momencie płatności uwzględnił cenę wykazaną na tym dokumencie zakupu. 

Organy celne uznały w tej sytuacji zasadność tego faktu i dopuściły dany towar do uproszczonej odprawy zgodnie z zasadami funkcjonowania szczególnej procedury VAT IOSS.

Przykład 4.

Operator IE w danej transakcji jest zidentyfikowany jako podmiot ułatwiający dostawę towarów. Wartość nabytych (przekazywanych do odbiorcy w UE) towarów od właściwego sprzedawcy opiewa na kwotę 139 EUR. Stawka podatku VAT wysyłanego towaru dla danego kraju UE odbiorcy to 20%. 

Odbiorca z UE zapłacił należność za towar uwzględniającą jeszcze cenę promocyjną, czyli 139 EUR + 20% podatku należnego VAT. W momencie, gdy organy celne dokonywały odprawy celnej danego towaru, skorygowały jego wartość do wartości 142 EUR + 20% podatku VAT.

Mimo korekty wartości towaru przez organy celne nadal nie został przekroczony limit wartości dla skorzystania ze szczególnej procedury VAT IOSS – 150 EUR. Organy celne dopuszczą możliwość skorzystania z rozliczenia podatku VAT według szczególnej procedury VAT IOSS.

Błędna wartość towarów w VAT IOSS a celowe zaniżanie wartości importowanych towarów

Niekiedy występują przypadki, w których dostawca towarów lub podmiot uznany za dostawcę towarów próbuje z niewiadomych względów dokonać nieuprawnionego zaniżenia wartości zbywanych towarów.

W przypadku weryfikacji importu danych towarów (dopuszczenia do obrotu) na obszar UE i udowodnienia przez organy celne ich zaniżonej wartości, nie będzie możliwości skorzystania z rozliczenia podatku VAT według szczególnej procedury VAT IOSS. To jednak nie wszystko.

Pojawi się problem z rozliczeniem (zapłatą) podatku VAT z uwagi na to, że organy celne zakwalifikują dany import nie jako rozliczany według szczególnej procedury VAT IOSS, a jako import towarów według procedury standardowej.

W tej sytuacji nabywca, chcąc otrzymać dany towar, będzie zobligowany do zapłaty naliczonego przez organy celne podatku należnego VAT od tego importu wraz z należnościami celnymi. Niestety pozostaje bez znaczenia fakt, że uregulował już podatek VAT zawarty w należności wykazanej na otrzymanej fakturze zakupu.

Odbiorca z UE może jednak odmówić przyjęcia tych towarów wobec zaistnienia powyższych okoliczności.

Niemniej zarówno w przypadku pierwszej, jak i drugiej opcji odbiorca z UE ma prawo żądać zwrotu nienależnie naliczonego przez sprzedawcę i już zapłaconego podatku VAT wynikającego z otrzymanej faktury zakupu. Wobec powyższego odbiorca w UE zawsze powinien na wszelki wypadek zachować:

1. dokument zakupu (zamówienia);
2. dokument potwierdzający płatność;
3. ewentualnie innych dokument, który otrzymał w toku zawierania danej transakcji.