Z powodu pandemii wiele przedsiębiorstw zdecydowało się na pracę zdalną przez pierwsze miesiące. Teraz jednak wraz ze znoszeniem obostrzeń spora część firm postanawia wrócić do normalności i do swoich codziennych obowiązków. Niektórzy pracodawcy chcą mieć pewność, że cała załoga jest zdrowa. Czy test na COVID-19 stanowi przychód pracownika z tytułu nieodpłatnego świadczenia? Odpowiedź poniżej.
Nieodpłatne świadczenia na rzecz pracownika
Pracodawca oprócz pensji może zaproponować pracownikowi inne świadczenia, które nie mają formy pieniężnej. Przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć taki rodzaj świadczenia, które:
- przekazane zostało bezpłatnie,
- powoduje przysporzenie majątku,
- ma konkretny wymiar finansowy.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawy o PIT) wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych stanowi dla pracownika przychód podlegający opodatkowaniu. Dzieje się tak wtedy, gdy pracodawca bezpłatnie przekazuje świadczenie osobie zatrudnionej na podstawie stosunku pracy, a to powoduje zwiększenie przychodów podatkowych pracownika.
W jaki sposób określić wartość nieodpłatnego świadczenia?
Tu z pomocą przychodzi znowu ustawa o PIT. Szczegółowo opisuje to art. 11 ust. 2a.
Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
1. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
2. jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu;
3. jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
4. w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Czy test na COVID-19 stanowi przychód pracownika?
Takie pytanie postanowiła zadać Ministrowi Finansów jedna z posłanek, w związku z pojawiającymi się coraz częściej wątpliwościami w tej kwestii. W odpowiedzi na tę interpelację wskazano, że nie wszystkie świadczenia mające nieodpłatny charakter stanowią przychód na gruncie podatku dochodowego. Przytoczono tu wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. sygn. akt. K 7/13, w którym tenże podmiot dokonał wykładni przepisów ustawy PIT dotyczących nieodpłatnych świadczeń pracodawcy. Jak czytamy w odpowiedzi:
Trybunał Konstytucyjny uznał, że za przychód pracownika mogą być uznane nieodpłatne świadczenia, które:
- zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
- mają wymierną wartość przypisaną indywidualnemu pracownikowi (świadczenie nie jest dostępne w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
W związku z powyższym stwierdzono, że świadczenie dla pracowników polegające na zakupie środków ochronnych w związku z ochroną ich życia i zdrowia nie jest traktowane jako przychód. Oznacza to, że na pytanie, czy test na COVID-19 stanowi przychód pracownika, odpowiedź była przecząca. Zgodnie z przytoczoną wykładnią wykonanie takich testów następuje głównie w interesie pracodawcy, a nie osoby zatrudnionej. Dzieje się tak, ponieważ testy:
- zapobiegają rozprzestrzenianiu się choroby w danej firmie,
- zmniejszają absencję pracowników (nie przebywają oni na kwarantannie),
- mniejsza absencja oznacza brak opóźnień i zapewnia prawidłowy, terminowy tok pracy,
- pracodawca zapewnia załodze bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
- pracownik nie uzyskuje z tego tytułu żadnych korzyści materialnych.
Omawiany wyrok TK można stosować także w odniesieniu do np. zleceniobiorców, co potwierdza wyrok WSA we Wrocławiu z 17 maja 2017 r. oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 stycznia 2017 r. (sygn. 3063-ILPB1-1.4511.379.2016.1.APR), w której można przeczytać: […] nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika bez ustalonej za nie zapłaty jest świadczeniem podlegającym podatkowi dochodowemu, podobnie jak nie każde tego rodzaju świadczenie jest wyłączone spod regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy tym, jak słusznie zauważył Trybunał Konstytucyjny, ze względu na otwarty i rozwijający się katalog świadczeń oferowanych przez pracodawców – nie jest możliwe enumeratywne wyliczenie w ustawie podatkowej wszystkich nieodpłatnych przysporzeń, które zgodnie z zasadą powszechności przedmiotowej podatku dochodowego powinny być przez ustawodawcę uwzględnione. […].
Podsumowując, wszelkie wątpliwości dotyczące tego, czy test na COVID-19 stanowi przychód pracownika, zostały rozwiane przez Ministerstwo Finansów. Zgodnie stwierdzono, że wykonanie testów nie stanowi nieodpłatnego świadczenia, które powinno być opodatkowane, gdyż w głównej mierze służy interesowi pracodawcy. To on zapewnia bowiem środki ochronne czy testy w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się koronawirusa w zakładzie pracy. Brak zakażonych w firmie niweluje prawdopodobieństwo wystąpienia absencji i jest ważne z uwagi na fakt zachowania prawidłowego toku pracy w zakładzie, ale i terminowe wywiązywanie się z zobowiązań wobec kontrahentów. Warto także zwrócić uwagę, że nieodpłatne świadczenie nie zawsze stanowi przychód podatkowy pracownika, każdy taki przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie z uwzględnieniem wytycznych przytoczonych we wspomnianych wyżej interpretacjach.
