Treści edukacyjne publikowane w internecie, na stronie www czy blogu powinny być zgodne z prawem i nie mogą naruszać praw innych osób. W razie gdy takie prawa zostaną naruszone, możliwe jest dochodzenie roszczeń od osób za to odpowiedzialnych. Co w sytuacji, gdy treści edukacyjne naruszą powyższe prawa? Jaka odpowiedzialność wchodzi w grę w takim przypadku? Sprawdź w poniższym artykule!
Treści edukacyjne w postaci udzielenia nieprawidłowej porady
Odpowiedzialność w związku ze skutkami nieprawidłowej porady zamieszczonej w internecie czy na blogu powinna być rozpatrywana na gruncie ogólnych zasad odpowiedzialności cywilnej. W odniesieniu do samego faktu nieprawidłowości porady nie ma bowiem żadnego szczególnego reżimu odpowiedzialności, chyba że jednocześnie dojdzie do naruszenia dóbr osobistych bądź praw autorskich danej osoby.
Zgodnie z Kodeksem cywilnym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Jeżeli zatem w wyniku nieprawidłowej porady odbiorca tej porady doznał szkody, może dochodzić z tego tytułu odszkodowania. Konieczne jednak będzie wykazanie, że osoba udzielająca porady ponosi winę za powstanie szkody.
Ciekawe stanowisko w sprawie zajął Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazując, że: „»Produktu wadliwego« w rozumieniu art. 2 dyrektywy 85/374/EWG w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących odpowiedzialności za produkty wadliwe w związku z art. 1 i art. 6 tej dyrektywy (Dz.Urz.UE L z 1985 r., Nr 210, s. 29) nie stanowi wydrukowany egzemplarz gazety, na łamach której poruszono tematykę paramedyczną i udzielono nieprawidłowej porady zdrowotnej dotyczącej stosowania rośliny, zastosowanie się do której to porady przez czytelnika gazety doprowadziło do powstania uszczerbku na jego zdrowiu” [Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 10 czerwca 2021 roku, C-65/20].
Treści edukacyjne naruszające prawa autorskie
Szczególny reżim odpowiedzialności może mieć zastosowanie, jeżeli treści edukacyjne znajdujące się na stronie lub blogu naruszają prawa autorskie innych osób.
W sytuacji, gdy treści edukacyjne naruszają powyższe prawa, uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która to zrobiła:
- zaniechania naruszania;
- usunięcia skutków naruszenia;
- naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych;
- naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
- wydania uzyskanych korzyści.
Sąd może nakazać osobie, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, na jej wniosek i za zgodą uprawnionego, w przypadku gdy naruszenie jest niezawinione, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego, jeżeli zaniechanie naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe.
Sąd, rozstrzygając o naruszeniu prawa, może także orzec na wniosek uprawnionego o bezprawnie wytworzonych przedmiotach oraz środkach i materiałach użytych do ich wytworzenia, w szczególności może orzec o ich wycofaniu z obrotu lub przyznaniu uprawnionemu na poczet należnego odszkodowania. Orzekając, sąd uwzględnia wagę naruszenia oraz interesy osób trzecich.
Treści edukacyjne naruszające prawa osobiste
Treści edukacyjne na stronie www lub blogu mogą także stanowić naruszenie dóbr osobistych innych osób. W sytuacji, gdy treści edukacyjne naruszają powyższe prawa również należy wziąć pod uwagę szczególny reżim dochodzenia roszczeń.
Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne.
W razie dokonanego naruszenia można żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
Na zasadach przewidzianych w Kodeksie cywilnym można także żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.
Odpowiedzialność administratora lub hostprovidera
Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto transmitując dane oraz zapewniając automatyczne i krótkotrwałe pośrednie ich przechowywanie w celu przyspieszenia ponownego do nich dostępu na żądanie innego podmiotu:
- nie modyfikuje danych;
- posługuje się uznanymi i stosowanymi zwykle w tego rodzaju działalności technikami informatycznymi określającymi parametry techniczne dostępu do danych i ich aktualizowania oraz
- nie zakłóca posługiwania się technikami informatycznymi uznanymi i stosowanymi zwykle w tego rodzaju działalności w zakresie zbierania informacji o korzystaniu ze zgromadzonych danych.
Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto przy zachowaniu warunków opisanych wyżej niezwłocznie usunie dane albo uniemożliwi do nich dostęp, gdy uzyska wiadomość, że zostały one usunięte z początkowego źródła transmisji lub dostęp do nich został uniemożliwiony, albo gdy sąd lub inny właściwy organ nakazał usunięcie danych lub uniemożliwienie do nich dostępu.
Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane także ten, kto udostępniając zasoby systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych przez usługobiorcę nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności, a w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności niezwłocznie uniemożliwi do nich dostęp.
Usługodawca, który otrzymał urzędowe zawiadomienie o bezprawnym charakterze przechowywanych danych dostarczonych przez usługobiorcę i uniemożliwił do nich dostęp, nie ponosi odpowiedzialności względem tego usługobiorcy za szkodę powstałą w wyniku uniemożliwienia takiego dostępu.
Przykład 1.
Administrator portalu, który uzyskał wiarygodną wiadomość o bezprawnym charakterze przechowywanych danych dostarczonych przez usługobiorcę i uniemożliwił do nich dostęp, nie odpowiada względem tego usługobiorcy za szkodę powstałą w wyniku uniemożliwienia dostępu do danych, jeżeli niezwłocznie zawiadomił usługobiorcę o takim zamiarze.
Warto mieć na uwadze stanowisko orzecznictwa, zgodnie z którym: „Usługodawca, który świadczy usługi drogą elektroniczną obejmujące transmisję w sieci telekomunikacyjnej danych przekazywanych przez odbiorcę usługi lub zapewnienie dostępu do sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu Ustawy z dnia 16 lipca 2004 roku – Prawo telekomunikacyjne nie ponosi odpowiedzialności za treść tych danych, jeżeli: nie jest inicjatorem przekazu danych; nie wybiera odbiorcy przekazu danych i nie wybiera oraz nie modyfikuje informacji zawartych w przekazie […]. Podmiot, który świadczy usługi określone w art. 12–14 tej ustawy, nie jest obowiązany do sprawdzania przekazywanych, przechowywanych lub udostępnianych przez niego danych, o których mowa w art. 12–14 tej ustawy (art. 15 Ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku). Jednak wiedza administratora na temat inkryminowanych wpisów internautów czy gromadzonych przez nich treści na udostępnianej publicznie przez operatora platformie do przechowywania plików, wyklucza skuteczność powoływania się przez niego na wyłączenie odpowiedzialności na podstawie przepisów art. 12 i 15 Ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku” [Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 27 maja 2022 roku, II CSKP 3/22].
