Na samym początku rozważań na temat opodatkowania i oskładkowania kontraktu menedżerskiego warto zastanowić się, czym on dokładnie jest. Otóż - stanowi on szczególną formę zatrudnienia, która nie została wyodrębniona i nazwana w przepisach prawa pracy ani w prawie cywilnym. Przedmiotem takiej umowy jest zarządzanie jednostką gospodarczą - na jej podstawie osoba zatrudniana (menedżer) zobowiązuje się do prowadzenia oraz zarządzania przedsiębiorstwem. Obowiązkiem drugiej strony jest natomiast wypłata należności za wykonaną pracę menedżera. Kontrakt menedżerski stanowi umowę nienazwaną, dlatego może być traktowany zarówno jak umowa o pracę, jak i umowa zlecenia. W takim wypadku o rzeczywistym charakterze umowy będzie decydowała jej treść.
Menedżera (na kontrakt) zatrudnię od zaraz
Jeżeli osoba zarządza firmą na podstawie kontraktu menedżerskiego o charakterze cywilnoprawnym, jej praca charakteryzuje się swobodą i samodzielnością. Jest to naturalny efekt zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia. Co więcej, w sytuacji gdy pracodawca starałby się zbyt intensywnie kontrolować czas pracy takiego menedżera, rozliczać go z niego oraz ograniczać jego niezależność w zarządzaniu firmą, wówczas może powstać podejrzenie o istnienie stosunku pracy. Zatrudnienie menedżera związane jest również z jego pełną odpowiedzialnością za podjęte decyzje oraz ich skutki. W zależności od postanowień umownych, może istnieć prawo do dochodzenia odszkodowania za takie uchybienia. W sytuacji gdy podpisana zostanie umowa o pracowniczy kontrakt menedżerski, wspomniane odszkodowanie jest ograniczone do trzykrotności wynagrodzenia pracownika. Pozostałe regulacje w tym zakresie uzależnione są oczywiście od szczegółowych zapisów zawartej umowy.
Kontrakt menedżerski z przedsiębiorcą - opodatkowanie
Przychody, które podatnik osiągnął w ramach kontraktu menedżerskiego, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zalicza się je do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Jednak w tym wypadku niezbędne jest zawarcie w umowie trzech warunków:
- określenia warunków wykonania czynności,
- wynagrodzenia,
- zapisu, iż zlecający wykonanie czynności menedżerowi ponosi za nie odpowiedzialność wobec osób trzecich.
Jeżeli ww. warunki zostaną spełnione, wówczas wynagrodzenie wynikające z kontraktu stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, który należy opodatkować na zasadach ogólnych. W przypadku kontraktów menedżerskich sytuacja wygląda analogicznie jak w przypadku innych umów (o pracę lub zlecenia) - co miesiąc pracodawca odciąga od przyznanego wynagrodzenia zaliczkę na podatek dochodowy. Wynika to z faktu, że również w tym wypadku płatnikiem podatku jest firma, dla której kierownik świadczy usługi.
Jeżeli chodzi o rozliczanie poniesionych w ramach kontraktu menedżerskiego wydatków w kosztach prowadzonej działalności, należy pamiętać, iż obowiązuje tu odgórnie przyjęta stawka - miesięcznie nie można odliczyć od podstawy opodatkowania więcej niż 250 zł, nawet w przypadku dojazdów do miejsca pracy z innej miejscowości. W skali roku koszty kontraktu menedżerskiego wynoszą 3000,00 zł, a w przypadku wykonywania umów tego typu dla więcej niż jednego podmiotu koszty nie mogą przekroczyć 4500 zł.
Do końca stycznia następującego po końcu roku podatkowego, przedsiębiorca zatrudniający menedżera ma obowiązek złożyć w urzędzie skarbowym (właściwym ze względu na adres zamieszkania zleceniobiorcy) deklarację PIT-11, czyli informację o osiągniętych dochodach oraz zaliczkach wpłaconych od honorarium menedżera. Taki sam dokument powinien przekazać również zatrudnionemu, tu jednak termin mija ostatniego dnia lutego.
W tym miejscu należy podkreślić, że usługi w zakresie zarządzania świadczone na podstawie kontraktu menedżerskiego są wyłączone z opodatkowania VAT, jeśli umowa zawiera wszystkie elementy wymienione w art. 15 ust. 3 pkt. 3 Ustawy o podatku od towarów i usług.
Kontrakt menedżerski z przedsiębiorcą - składki ZUS
Menedżer, który wykonuje umowę w ramach prowadzonej działalności i tylko w ramach tej konkretnej umowy osiąga przychody, z tytułu tej umowy podlega ubezpieczeniom ZUS. W takim wypadku w dokumentach rozliczeniowych wykazywany jest on z kodem 04 11 (osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenie lub umowę o świadczenie usług). Firma zatrudniająca kierownika odprowadza za niego składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, a także na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (oczywiście, jeżeli nie podlega zwolnieniu od tych składek).
Jeżeli natomiast menedżer osiąga przychody z dwóch tytułów (tzn. z kontraktu oraz z prowadzonej działalności), wówczas następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń. W takim wypadku składki na ubezpieczenia powinny być opłacane z tytułu powstałego najwcześniej. Na swój wniosek menedżer może zostać objęty ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym również z pozostałych tytułów lub też po prostu zmienić tytuł. Ostatnia możliwość ma jednak pewne ograniczenia - zmiany można dokonać wyłącznie wówczas, gdy wynagrodzenie menedżera z tytułu kontraktu będzie wyższe niż najniższa obowiązująca go podstawa wymiaru składek z tytułu działalności gospodarczej. Należy przy tym pamiętać, iż składka zdrowotna jest opłacana obowiązkowo z każdego tytułu.
