Usługi elektroniczne - jakie zmiany w zakresie podatku VAT od 2019?

W dobie wysoko rozwiniętej sieci internetowej, coraz popularniejsze stają się usługi elektroniczne. Szczególnie problematyczne staje się ich rozliczenie na gruncie podatku VAT. W celu ułatwienia sytuacji podatników od 1 stycznia 2019 r. ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie pewnych nowych przepisów, których celem jest złagodzenie trudności związanych z rozliczaniem usług elektronicznych.

Czym są usługi elektroniczne?

Zanim jednak przejdziemy do tematu nowelizacji przepisów, w pierwszej kolejności wyjaśnić należy, czym właściwie są usługi elektroniczne. Jak podaje definicji zawarta w art. 2 pkt 26 ustawy VAT, rozumie się przez nie usługi świadczone za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w art. 7 rozporządzenia 282/2011.

Wspomniany art. 7 rozporządzenia stanowi, że do usług świadczonych drogą elektroniczną należą usługi świadczone za pomocą internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie – ze względu na ich charakter – jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe. Jako przykład usług elektronicznych można podać sprzedaż dostępów do szkoleń internetowych czy sprzedaż gier online.

Usługi elektroniczne a miejsce ich świadczenia

Wielokrotnie wspominaliśmy, że w przypadku świadczenia usługi pierwszą czynnością, którą należy podjąć, jest ustalenie miejsca świadczenia. W zakresie usług elektronicznych przepisy ustawy VAT przewidują szczególne rozwiązanie. Otóż, jak wynika z treści art. 28k ust. 1 ustawy miejscem świadczenia usług elektronicznych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Jeżeli zatem usługi elektroniczne świadczone są na rzecz konsumentów z Polski, to taka transakcja podlega opodatkowaniu polskim podatkiem VAT. Problem pojawia się jednak, gdy polski podatnik wykonuje usługi elektroniczne na rzecz konsumentów z innych krajów. W świetle przywołanej zasady miejscem świadczenia usługi jest kraj konsumenta, co powoduje, że polski podatnik powinien zarejestrować się dla celów podatku VAT w kraju miejsca zamieszkania nabywcy i uregulować podatek VAT zgodnie z tamtejszymi przepisami.

Przykład 1.

Polski przedsiębiorca sprzedaje dostęp do szkoleń online konsumentom z Francji, Japonii oraz Brazylii. Mając na uwadze art. 28k ust. 1 ustawy powinien on zarejestrować się do VAT w każdym z tych krajów i tam też odprowadzić podatek należny od takiej sprzedaży.

Usługi elektroniczne - procedura szczególna MOSS

Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że takie rozwiązanie jest wysoce kłopotliwe dla przedsiębiorców. Wiąże się bowiem z koniecznością rejestrowania w każdym kraju, w którym miejsce zamieszkania ma nabywca usługi.

W zakresie świadczenia usług elektronicznych na rzecz konsumentów z innych krajów UE ustawa VAT przewiduje procedurę szczególną (MOSS). Mianowicie w myśl art. 130b ustawy VAT polski podatnik może zgłosić do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście jako swój kraj identyfikacji Polskę. W takim przypadku przedsiębiorca nie musi rejestrować się w każdym państwie członkowskim UE, lecz całość podatku należnego od usług elektronicznych rozlicza w Polsce.

Podatnicy korzystający z MOSS składają deklaracje VAT za okresy kwartalne w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

Polski podatnik sprzedaje gry online na rzecz klientów z Belgii, Holandii oraz Niemiec. Stosując regułę ogólną, musiałby zarejestrować się dla celu podatku VAT w każdym z tych krajów. Wybierając jednak procedurę szczególną, może wskazać jako kraj identyfikacji Polskę i całość podatku należnego odprowadzać w Polsce.

Usługi elektroniczne - nowe przepisy

Od 1 stycznia 2019 r. ustawodawca zdecydował się na obszerną nowelizację treści art. 28k ustawy. Od tej daty obowiązują nowe ustępy 2–6 tego artykułu.

Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu zasada ogólna nie ma zastosowania, w przypadku gdy łącznie są spełnione następujące warunki:

1. usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej tylko na terytorium jednego państwa członkowskiego;

2. usługi elektroniczne są świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, mających stałe miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego, o którym mowa w pkt 1;

3. całkowita wartość usług elektronicznych, pomniejszona o kwotę podatku, nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 10 000 euro, przy czym w przypadku usługodawcy posiadającego siedzibę działalności gospodarczej tylko na terytorium Polski wyrażona w złotych równowartość kwoty w euro wynosi 42 000 zł.

Jeżeli wszystkie powyższe warunki zostaną spełnione, art. 28k ust. 1 ustawy nie znajdzie zastosowania. W takim przypadku polski przedsiębiorca określi miejsce świadczenia usług elektronicznych zgodnie z art. 28c ust. 1 ustawy, gdzie możemy przeczytać, że miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej. W rezultacie polski podatnik będzie mógł rozliczać VAT od świadczenia usług elektronicznych na rzecz konsumentów z UE w Polsce i to bez konieczności stosowania procedury szczególnej MOSS.

Przykład 3.

Polski podatnik sprzedaje gry online na rzecz klientów z Belgii, Holandii oraz Niemiec. Stosując regułę ogólną, musiałby zarejestrować się dla celu podatku VAT w każdym z tych krajów. Wartość sprzedaży usług elektronicznych nie przekracza w żadnych roku poziomu 42 000 zł, co powoduje, że w świetle nowych przepisów podatnik może te usługi rozliczyć w Polsce. Nie musi w tym przypadku stosować procedury szczególnej opisanej w art. 130b ustawy VAT.

Co ciekawe, z powyższego rozwiązania podatnik może zrezygnować. Jak bowiem wynika z treści art. 28k ust. 4 ustawy VAT, podatnicy mogą wskazać jako miejsce świadczenia usług miejsce zamieszkania jej nabywcy. W tym celu należy złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienia o takim wyborze do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tego wyboru. Wybór miejsca zamieszkania jako miejsca świadczenia usługi obowiązuje przez kolejne 2 lata, licząc od dnia wykonania pierwszej usługi. Dopiero po tym okresie podatnik może powrócić do opodatkowania usług elektronicznych na terenie Polski.