Wprowadzona ustawa o STIR z dnia 24 listopada 2017 r. pozwala od 30 kwietnia 2018 roku pod pewnymi warunkami Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej na blokadę rachunków bankowych podatników. W niniejszym artykule wyjaśniamy, w jakim celu powstała ustawa o STIR, kiedy następuje blokada rachunku bankowego oraz w jaki sposób się od niej odwołać. Przeczytaj!
Ustawa o STIR - cel jej wprowadzenia
28 grudnia 2017 roku została podpisana ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych, która wprowadza po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy (czyli 30 kwietnia 2018 r.) System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR).
Głównym celem STIR jest ograniczenie luki w podatku VAT oraz walka z karuzelami VAT. Ma to nastąpić poprzez przesyłanie informacji o rachunkach bankowych otwieranych i prowadzonych dla podmiotów kwalifikowanych oraz o wszelkich transakcjach rozumianych jako uznanie lub obciążenie przeprowadzanych za pośrednictwem tych rachunków pomiędzy systemami banków i SKOK-ów a administracją skarbową. Zgromadzone informacje przez administrację skarbową mają zostać poddane analizie ryzyka wykorzystywania działalności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi. Analizę tę wykonuje się na podstawie opracowanych przez izbę rozliczeniową algorytmów uwzględniających najlepsze praktyki sektora bankowego i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakresie przeciwdziałania wykorzystywaniu ich działalności do przestępstw oraz przestępstw skarbowych. Uwzględnia się również kryteria ekonomiczne, geograficzne, przedmiotowe, behawioralne i powiązań.
| Ważne! Definicję podmiotu kwalifikowanego reguluje ustawa o STIR, w której przeczytamy, że podmiotem kwalifikowanym jest:
|
W rezultacie przeprowadzone analizy pozwolą Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) na zastosowanie odpowiednich czynności, np. blokadę rachunku podmiotu kwalifikowanego, u którego system wykrył wysokie ryzyko popełnienia przestępstwa skarbowego. Przeprowadzone analizy pozwolą również na zidentyfikowanie rachunków bankowych, które zostały założone wyłącznie w celu popełnienia przestępstwa skarbowego (tzw. słupy). Ustawa o STIR będzie jednym z najważniejszych narzędzi Krajowej Administracji Skarbowej w systemie uszczelniania podatku VAT, wraz z JPK oraz split payment (systemem podzielonej płatności).
Blokada kont bankowych w ramach ustawy o STIR
Jak zostało wspomniane w poprzednim akapicie, jeśli Szef Krajowej Administracji Skarbowej uzyska w wyniku analizy ryzyka informację, że podmiot kwalifikowany może wykorzystywać działalność banków lub SKOK-ów do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego, będzie mógł zażądać blokady rachunku bankowego (aby temu przeciwdziałać). Wyżej wspomniana blokada nie może nastąpić na okres dłuższy niż 72 godziny.
Szef KAS może przedłużyć, w drodze postanowienia, termin blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 3 miesiące, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że podmiot kwalifikowany nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, przekraczających równowartość 10 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok, w którym wydano postanowienie.
W sytuacji gdy dojdzie do zablokowania rachunku bankowego, podatnik będzie mógł skorzystać z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, który należy złożyć do szefa KAS. Wniosek rozpatrzony będzie nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, jednakże jego wniesienie nie wstrzymuje wykonania postanowienia. Może również skorzystać ze złożenia skargi do sądu administracyjnego za pośrednictwem Szefa KAS. Sąd będzie zobowiązany rozpatrzyć skargę maksymalnie w terminie 30 dni od dnia otrzymania akt wraz z odpowiedzią na skargę.
| Ważne! W odpowiedzi MF na interpelację poselską nr 18175 możemy przeczytać, że blokady rachunków nie będą stosowane na masową skalę, a tylko w rzeczywiście uzasadnionych przypadkach, po przeprowadzeniu kompleksowej analizy ryzyka. Taki instrument prawny jest znany w polskim systemie prawnym np. w ustawie z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2017 r. poz. 1049), co nie budzi wątpliwości. |
Ustawa o STIR - wyjątki od blokady środków na koncie
W ustawie zostały przewidziane pewne wyjątki dotyczące dysponowania zgromadzonymi środkami na zablokowanym rachunku. Otóż jeśli podmiot kwalifikowany złoży wniosek do Szefa KAS, a on w drodze postępowania wyrazi zgodę, to wówczas podmiot będzie miał możliwość wypłaty z zablokowanego rachunku środków na:
-
bieżące wynagrodzenie za pracę wypłacane na podstawie umowy o pracę zawartej co najmniej 3 miesiące przed dniem dokonania blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego wraz z zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składkami na ubezpieczenie społeczne należnymi od wypłacanego wynagrodzenia - po przedłożeniu odpisu listy płac oraz dokumentu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych potwierdzającego zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę;
-
zasądzone alimenty lub rentę o charakterze alimentacyjnym zasądzoną tytułem odszkodowania - po przedłożeniu tytułu stwierdzającego obowiązek podmiotu kwalifikowanego do płacenia alimentów lub renty.
| Ważne! W przypadku świadczeń alimentacyjnych oraz wynagrodzenia za pracę zwolnienie środków zgromadzonych na rachunku będzie można uzyskać jedynie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2018 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 2100 zł brutto). |
-
zapłatę zobowiązania podatkowego lub należności celnej przed terminem płatności z zablokowanego rachunku podmiotu kwalifikowanego - na wniosek podmiotu kwalifikowanego zawierający wskazanie zobowiązania podatkowego lub należności celnej, jej wysokości oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego do jej poboru;
-
zapłatę zaległości podatkowej lub celnej oraz odsetek za zwłokę, w przypadku:
-
złożenia deklaracji, korekty deklaracji lub zgłoszenia celnego;
-
wydania ostatecznej decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego lub należności celnej, potwierdzającej istnienie zaległości podatkowej lub celnej;
-
nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego lub należności celnej potwierdzającej istnienie zaległości podatkowej lub celnej.
Dodatkowo Szef KAS na wniosek podmiotu kwalifikowanego może zwolnić środki z zablokowanego rachunku w przypadkach szczególnie uzasadnionych.
| Ważne! Do wyjątków nie należy wynagrodzenie osób, z którymi zawarto umowę cywilnoprawną. Jednakże jeśli dla danej osoby przychody z ww. umowy będą jedynym źródłem utrzymania, to co do zasady możliwe jest, że Szef KAS po otrzymaniu wniosku o zwolnienie środków na wypłacenie wynagrodzenia z tytułu umów cywilnoprawnych rozpatrzy ją pod kategorią szczególnych przypadków. |
