19 września 2017 roku rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług dotyczący mechanizmu podzielonej płatności VAT, tzw. split payment. Projekt ustawy budzi jednak wiele wątpliwości wśród podatników. Przedsiębiorcy zadają sobie pytania: od kiedy będzie obowiązywał mechanizm podzielonej płatności, kogo będzie dotyczył i jakie spowoduje zmiany w kwestii rozliczania transakcji?
Mechanizm podzielonej płatności - co to?
Zgodnie z wstępnie przyjętym projektem ustawy, oprócz rachunku, za pomocą którego podatnicy dokonują płatności, każdy przedsiębiorca będzie posiadał osobne, specjalne konto VAT. Na konto to kontrahent, dokonując płatności za pośrednictwem przelewu bankowego, będzie mógł przelać kwotę VAT z zawartej transakcji. Jak sama nazwa wskazuje, podzielona płatność polega na tym, że kwota wpłaty może zostać podzielona na wartość VAT (która może wpłynąć na specjalne konto VAT) i kwotę netto faktury (która wpłynie na zwykłe konto rozrachunkowe lub zostanie uregulowana w inny sposób np. gotówką).
| Uwaga! Zgodnie z art. 108a ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o VAT, który zostanie wprowadzony po nowelizacji ustawy o VAT, kontrahent może wykorzystać mechanizm podzielonej płatności do uregulowania całości lub jedynie części zobowiązań zarówno w części dotyczącej kwoty VAT, jak i kwoty netto faktury. |
Przykład 1.
Jan Kowalski, prowadzący firmę XYZ, wyświadczył usługę na rzecz firmy ABC, w związku z czym wystawił fakturę VAT na kwotę 123 zł brutto, w tym 100 zł netto i 23 zł VAT. Kontrahent ABC uregulował całość zobowiązania, dokonując przelewu z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności. W związku z tym kwota 23 zł została przelana na specjalny rachunek VAT należący do pana Jana. Jaką kwotę środków otrzymał on na firmowy rachunek?
W przypadku gdy pan Jan otrzymał zapłatę za całość faktury z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności, a kontrahent przelał na specjalny rachunek VAT kwotę 23 zł, na firmowe konto pana Jana wpłynie kwota netto faktury, a więc 100 zł.
Przykład 2.
Anna Nowak, prowadząca sklep spożywczy, sprzedała towary firmie ABC, w związku z czym wystawiła fakturę na kwotę 123 zł brutto, w tym 100 zł netto i 23 zł VAT. Kontrahent ABC uregulował połowę zobowiązania w kwocie 61,50 zł, dokonując przelewu z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności. W związku z tym kwota 20 zł została przelana na specjalny rachunek VAT należący do pani Anny. Jaką kwotę środków otrzymała ona na firmowy rachunek?
Co do zasady, mechanizm podzielonej płatności ma zastosowanie zarówno do zapłaty całości, jak i części zobowiązań i to do kontrahenta zależy decyzja, ile środków zostanie wpłaconych na osobne konto VAT. W tym przypadku na specjalne konto VAT wpłynęła kwota 20 zł, a więc na rachunek firmowy pani Anny wpłynie kwota 41,50 zł.
Podzielona płatność VAT - dla kogo?
W uzasadnieniu projektu do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw czytamy, że: Mechanizm podzielonej płatności znajdzie zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników, czyli do transakcji B2B. W konsekwencji pozostaje bez wpływu na zakupy dokonywane przez konsumentów (nieprowadzących działalności gospodarczej), nie będzie możliwe zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności w transakcjach B2C. (...) Oznacza to, że mechanizm podzielonej płatności będzie dostępny wyłącznie przy regulowaniu zobowiązań pomiędzy firmami. Ponadto w projekcie ustawy zawarto informację, że wykorzystanie split payment będzie dobrowolne, a co więcej, przedsiębiorcy mogą stosować go w sposób wybiórczy wg własnego uznania. Oznacza to, że kontrahent we własnym zakresie decyduje, które faktury i w jakiej wysokości chce uregulować z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności.
| Uwaga! Zgodnie z art. 62a ust. 5 ustawy o VAT, który zostanie wprowadzony po nowelizacji ustawy o VAT: Na wniosek posiadacza rachunku rozliczeniowego bank otwiera i prowadzi jeden rachunek VAT dla więcej niż jednego rachunku rozliczeniowego, prowadzonego dla tego samego posiadacza. |
Podzielona płatność VAT - od kiedy?
Zgodnie z art. 12 projektu ustawy, mechanizm podzielonej płatności ma zacząć obowiązywać od 1 kwietnia 2018 roku. Pierwotnie termin wejścia w życie nowelizacji ustawy VAT planowano na 1 stycznia 2017 roku, jednak Ministerstwo Finansów zgodziło się na przesunięcie tego terminu z powodu konieczności dostosowania bankowych systemów informatycznych umożliwiających otworzenie specjalnych, osobnych rachunków VAT.
Korzyści mechanizmu podzielonej płatności
Głównym powodem wprowadzenia mechanizmu podzielonej płatności jest uszczelnienie systemu VAT. Dodatkowo podatnicy wykorzystujący split payment mogą w prosty sposób zabezpieczyć się przed nieświadomym udziałem w nieuczciwych praktykach innych przedsiębiorców. Mechanizm podzielonej płatności wskazuje jednoznacznie na zachowanie należytej staranności. Oznacza to, że w stosunku do podatników korzystających z mechanizmu podzielonej płatności nie będą miały zastosowanie przepisy o odpowiedzialności solidarnej.
Kolejną korzyścią, jaka nastąpi po wejściu w życie nowelizacji ustawy o VAT, jest możliwość uzyskania przez przedsiębiorcę zwrotu podatku VAT na rachunek VAT w przyspieszonym terminie 25 dni. Przyspieszony zwrot VAT będzie możliwy nawet, jeżeli podatnik nie spełni warunków wymienionych w art. 87 ust. 6 pkt 1-4 ustawy o VAT, które dotychczas uprawniały go do zwrotu podatku w skróconym terminie. Co ważne, w uzasadnieniu projektu do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw czytamy, że: (...) nawet jeżeli podatnik w ogóle nie dokonywał płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności w danym okresie rozliczeniowym, to i tak będzie mógł zawnioskować o zwrot całej różnicy podatku naliczonego na rachunek VAT w przyspieszonym terminie. Projekt nie przewiduje, aby naczelnik urzędu skarbowego miał możliwości dokonania przedłużenia tego zwrotu celem jego weryfikacji. (...) Należy jednak pamiętać, że projekt ustawy nie zmienia warunków uprawniających do zwrotu w przyspieszonym terminie 25 dni wynikających z art. 87 ust. 6 pkt 1-4 ustawy o VAT, w przypadku gdy przedsiębiorca złoży wniosek o zwrot VAT na zwykły rachunek bankowy (inny niż specjalny rachunek VAT).
