Przedsiębiorcy, aby zwiększyć sprzedaż, organizują akcje promocyjne. Niezwykle często w ramach takich akcji sprzedawane są vouchery na świadczone usługi czy sprzedawane towary. Jak wskazuje praktyka, firmy mają problem z ich rozliczaniem, dodatkowo problemy potęgują niejasne przepisy w tym zakresie. Sprawdźmy, jak należy rozliczyć voucher sprzedany w ramach akcji promocyjne na gruncie podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług!
Czym jest voucher?
Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego voucher to:
- dowód na piśmie,
- dokument świadczący o zawarciu transakcji,
- oświadczenie lub upoważnienie na piśmie,
- certyfikat, list uwierzytelniający.
Z powyższej definicji wynika, że voucher nie jest rzeczą ani prawem majątkowym, nie mieści się także w pojęciu “usługa”. Jest jedynie dokumentem, który poświadcza przysługujące jego posiadaczowi uprawnienia, np. do nabycia w oznaczonym terminie pewnego świadczenia (lub zakupu towaru).
Niewykorzystany voucher a moment powstania przychodu na gruncie PIT
Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Co ważne, u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Oznacza to, że co do zasady przychodem jest kwota netto wynikająca z faktury dokumentującej sprzedaż towaru lub wykonanie usługi.
Ogólną zasadę dotyczącą ustalania momentu powstania przychodu z działalności gospodarczej określono w art. 14 ust. 1c ustawy o PIT. Stanowi on, że za datę powstania tego przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności.
O momencie powstania przychodu w pierwszej kolejności decyduje dzień wydania towaru, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi. Tak będzie wtedy, gdy fakturę podatnik wystawi po wydaniu towaru czy wykonaniu usługi.
Sprzedaż dokumentów lub postaci niematerialnych uprawniających do wymiany na towary lub usługi albo do ich nabycia z rabatem nie generuje podlegającego opodatkowaniu przychodu w podatkach dochodowych. Należy zatem uznać, że wydanie (sprzedaż) vouchera nie jest wydaniem towaru ani świadczeniem usługi. Tym samym w dacie wydania vouchera nie powstaje po stronie przedsiębiorcy przychód podatkowy. Przychód taki powstaje, co do zasady, z chwilą realizacji dokumentu lub postaci niematerialnej, tj. wydania w zamian lub z uwzględnieniem rabatu towaru lub usługi.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 12 grudnia 2013 r., sygn. ILPB1/415-1029/13-2/AP, gdzie możemy przeczytać:
Skoro przychód podatkowy winien być rozpoznany w momencie wykonania usługi, to też otrzymaną zapłatę za Voucher należy traktować jako zaliczkę na poczet późniejszego wykonania usługi. Tego rodzaju przysporzenia są wyłączone z przychodów na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2 (tj. przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej), nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.
Natomiast w sytuacji, gdy w oznaczonym terminie klient nie zrealizuje uprawnień wynikających z Vouchera na konkretną usługę, Wnioskodawca ma obowiązek rozpoznania przychodu w wysokości niewykorzystanej przez klienta, na ostatni dzień okresu rozliczeniowego.
Podsumowując, w przypadku wystawienia Vouchera na konkretną usługę przychód należy rozpoznać dopiero w momencie wykonania usługi lub w momencie upływu terminu ważności Vouchera - w przypadku niewykorzystania Vouchera w wyznaczonym terminie (…).
(...) w sytuacji, gdy w wyznaczonym terminie obowiązywania ważności karty klient jej nie wykorzysta, to kwota, na którą opiewa ta karta i która została zapłacona przez klienta nabywającego kartę, powinna być rozpoznana jako przychód podatkowy w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego (…).
Przykład 1.
Pani Anna prowadzi salon kosmetyczny i sprzedała voucher uprawniający do przeprowadzenia zabiegu. Voucher miał termin ważności do 31 grudnia. Nie został on do tego terminu wykorzystany przez klienta. Czy w związku z tym pani Anna powinna dokonać rozliczenia na gruncie podatku dochodowego wydanego vouchera?
W związku z faktem, że voucher nie został wykorzystany przez klienta, pani Anna powinna rozpoznać przychód w dniu upływu jego ważności co oznacza, że w tym przypadku przychód powstanie 31 grudnia.
Voucher a obowiązek podatkowy VAT
Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.
W przypadku gdy przed wykonaniem usługi / dokonaniem dostawy towaru otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek czy ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania, w stosunku do kwoty, jaka wpłynęła. Kwotę VAT od zaliczki wylicza się metodą “w stu”, co oznacza że otrzymaną wartość należy potraktować jako kwotę brutto.
(…) dokonana przez Wnioskodawcę sprzedaż dotyczy „konkretnej usług”, uznać należy, że uiszczona przez klienta odpłatność związana jest wyłącznie z tą czynnością. Z tych też względów przekazaną kwotę pieniężną należy traktować jako zaliczkę/przedpłatę na poczet konkretnego świadczenia.
Uwzględniając powyższe wskazać należy, że klient wpłaca zaliczkę/przedpłatę – w tym przypadku w wysokości 100% należności za usługę, gdyż jak wynika z wniosku „wpłacona kwota stanowi 100% należności”.
A zatem otrzymane kwoty pieniężne na poczet wykonania przez Wnioskodawcę konkretnych usług stanowią obrót podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a obowiązek podatkowy, zgodnie z art. 19a ust. 8 cyt. ustawy, powstaje – jak słusznie wskazano we wniosku – z chwilą ich otrzymania (…).
Przykład 2.
Pan Jan prowadzi księgarnie i w dniu 10 września sprzedał voucher na zakup książek. Termin ważności vouchera upływa w dniu 15 grudnia. Klient nie wykorzystał vouchera przed upływem terminu jego ważności. W jaki sposób pan Jan powinien rozliczyć podatkowo sprzedaż vouchera?
Na gruncie podatku VAT, sprzedaż vouchera wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego w dniu otrzymania zapłaty a więc w dniu 10 września. W związku z tym, że klient nie wykorzystał go przed upływem terminu ważności, na gruncie podatku dochodowego przychód podlegający opodatkowaniu powstał w dniu 15 grudnia.
