Składka zdrowotna w okresie zawieszenia działalności - czy należy ją opłacać?

W okresie zawieszenia działalności gospodarczej podatnik nie może wykonywać aktywnej działalności. Dozwolone na mocy ustawy jest jednak podejmowanie określonych czynności powodujących powstanie przychodów podatkowych. Pojawia się w związku z tym pytanie, czy składka zdrowotna w okresie zawieszenia działalności gospodarczej powinna być opłacana? 

Czynności dozwolone w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jednakże zgodnie z art. 25 ust. 2 ww. ustawy przedsiębiorca:

1. może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
2. może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3. może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4. ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia jej wykonywania;
5. wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6. może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
7. może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;
8. może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego.

Jak widać z przywołanej regulacji, w okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca może sprzedawać własne środki trwałe oraz wyposażenie. Naturalnie tego typu zdarzenie generuje przychód podatkowy nawet pomimo zawieszenia działalności gospodarczej.

Pojawia się jednak pytanie, czy rodzi to również obowiązek w zakresie opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Składka zdrowotna w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

Kwestia składki zdrowotnej oraz zasady jej funkcjonowania opisane zostały w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W dalszej części będziemy bazować na przepisach tejże ustawy.

W art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy czytamy, że obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych bądź ubezpieczeniu społecznym rolników.

W piśmie z 11 września 2015 roku, wydanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (nr WPI/200000/43/1052/2015) dotyczącym poprzednio obowiązującej ustawy, czytamy, że ubezpieczeniom społecznym, a w konsekwencji również ubezpieczeniu zdrowotnemu nie podlegają osoby prowadzące działalność pozarolniczą, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Oznacza to, że wyłącznie przedsiębiorca, który zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej, w okresie jej zawieszenia nie ma obowiązku opłacania składek również na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu tej działalności.

W stosunku do zobowiązań o charakterze publicznoprawnym (czyli np. w stosunku do składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne) zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej wywiera skutki prawne od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia jej wykonywania. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania tej działalności następuje na wniosek przedsiębiorcy. O zamiarze zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca jest zobowiązany poinformować organ ewidencyjny lub sąd rejestrowy.

Powyższe pozostaje aktualne w reżimie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Dalej wskażmy, że zgodnie z art. 79 ustawy składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki, z zastrzeżeniem art. 79a, art. 80, art. 82 i art. 242. Natomiast podstawą wymiaru składki jest dochód z działalności gospodarczej.

W konsekwencji dochodzimy do sytuacji, w której przedsiębiorca, który zawiesił działalność gospodarczą oraz w tym czasie dokonał sprzedaży środka trwałego lub wyposażenia staje przed dylematem, czy tak powstały dochód stanowi podstawę wymiaru składki zdrowotnej.

W tym zakresie należy wskazać, że zgodnie z art. 81 ust. 2zd ustawy, ilekroć jest mowa o przychodach i kosztach (które są niezbędne do określenia dochodu), nie uwzględnia się w tych przychodach i kosztach ich uzyskania przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców.

Przykład

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych postanowił ją zawiesić. W okresie zawieszenia otrzymał ofertę sprzedaży składnika majątku stanowiącego środek trwały w firmie. Podatnik sprzedał środek trwały i na tej podstawie rozpoznał przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Czy podatnik ma obowiązek opłacenia składki zdrowotnej od uzyskanego przychodu?

W tym przypadku nie ciąży na nim obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Taki obowiązek powstanie dopiero po wznowieniu działalności gospodarczej, przy czym powstały w okresie zawieszenia dochód nie będzie wliczany do podstawy wymiaru składki.

Przechodząc do podsumowania, możemy wskazać, że choć w okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca może podejmować niektóre czynności generujące przychód i kwalifikujące się jak element pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu prawa podatkowego, to jednak nie powoduje to żadnych konsekwencji w ramach obowiązku opłacania składki zdrowotnej.

Po pierwsze w okresie zawieszenia działalności gospodarczej obowiązek opłacania składek zdrowotnych zostaje wstrzymany.

Po drugie w okresie zawieszenia działalności gospodarczej przychód powstały ze źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT (pozarolnicza działalność gospodarcza) nie stanowi podstawy wymiaru składki zdrowotnej.