Co roku poza nowymi obowiązkami przedsiębiorcy doświadczają podwyżek zobowiązań podatkowych. Pojawiają się nowe daniny. Co rok zmianie w górę ulega także wysokość składek na ZUS. Jest jednak sposób na obniżenie kwoty płaconych przez przedsiębiorców składek. To ulga „Mały ZUS plus”.
Co to jest „Mały ZUS plus”?
Minimalna wysokość składek ZUS społecznych przedsiębiorców w roku 2024 roku wynosi:
- 1 485,31 zł z dobrowolnym chorobowym,
- 1 370,30 zł bez dobrowolnego chorobowego.
Co roku wysokość zobowiązania z tytułu składek ZUS jest coraz większa. Istnieje jednak narzędzie o nazwie „Mały ZUS plus” umożliwiające obniżenie płatnikowi składek zobowiązań z tytułu składek ZUS.
Ulga „Mały ZUS plus” oznacza ustalenie wysokości składek ZUS w zależności od uzyskiwanych dochodów.
Jeżeli przedsiębiorca korzysta z formy opodatkowania, jaką jest karta podatkowa, to wielkość przychodu, za którego pomocą płatnik składek ustali wysokość składek ZUS, stanowi przychód netto za ubiegły rok kalendarzowy pomnożony przez 50%.
Podobnie rzecz ma się przy ryczałcie, tzn. kwota przychodu użyta do ustalenia składek ZUS to suma przychodów (netto) za ubiegły rok kalendarzowy przemnożona przez 50%.
Natomiast, gdy przedsiębiorca korzysta z formy opodatkowania podatku liniowego lub skali podatkowej, wówczas dochód, za którego pomocą płatnik składek ustali wysokość składek ZUS, musi być ustalony jako różnica przychodów i kosztów za poprzedni rok kalendarzowy.
Zgłoszenia do ulgi „Mały ZUS plus” trzeba było dokonać do 31 stycznia 2024 roku. Czy oznacza to, że w trakcie roku nie ma możliwości rejestracji?
Warunki ubiegania się o „Mały ZUS plus”
Złożenie wyrejestrowania (ZWUA) ze starym kodem w ZUS i zgłoszenia ZUA z nowym kodem ulgi 05 90 albo 05 92 to tylko formalność zgłoszeniowa.
Ulga wymaga spełnienia wielu warunków.
Prowadzenie działalności gospodarczej przez 60 dni
Pierwszym podstawowym warunkiem skorzystania z ulgi „Mały ZUS plus” jest prowadzenie działalności w poprzednim roku kalendarzowym minimum 60 dni – zatem podleganie pod ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne przez okres przynajmniej 60 dni w ubiegłym roku.
Należy pamiętać, że okres zawieszenia lub zamknięcia firmy nie jest oczywiście liczony jako okres prowadzenia działalności.
Ponadto nowopowstałe w danym roku kalendarzowym firmy jeszcze nie skorzystają z ulgi „Mały ZUS plus”.
Przykład 1.
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą od 1 kwietnia 2021 roku dokonał jej zawieszenia od 1 października 2023 do 28 stycznia 2024 roku. Po odwieszeniu chciałby skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”.
Podatnik prowadził w poprzednim roku, tj. w 2023, działalność gospodarczą przez przynajmniej 60 dni. Jeżeli więc pozostałe warunki ulgi są wypełnione, to będzie mógł skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”.
Niezwykle istotną kwestią przy korzystaniu z ulgi „Mały ZUS plus” w trakcie roku jest 7-dniowy termin na zgłoszenie się do niej podatnika. Należy go liczyć od dnia następującego po dniu, w którym nastąpiło zdarzenie w ciągu roku. W tym wypadku jest to zdarzenie odwieszenia (wznowienia) działalności gospodarczej.
Przykład 2.
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą od 1 lutego 2020 roku dokonał jej zawieszenia od 1 listopada 2023 roku do 10 marca 2024 roku. Po odwieszeniu chciałby skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”. Podatnik prowadził w poprzednim roku, tj. w 2023, działalność gospodarczą przez przynajmniej 60 dni. Jeżeli pozostałe warunki ulgi są wypełnione, to będzie mógł skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”, przekazując zgłoszenie w tym wypadku najdalej 18 marca 2024 roku.
Przykład 3.
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą od 5 września 2023 roku dokonał jej zawieszenia od 1 listopada 2023 roku do 31 marca 2024 roku. Po odwieszeniu chciałby skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”. W tym wypadku podatnik prowadził w poprzednim roku, tj. w 2022, działalność gospodarczą przez okres 56 dni – zatem krócej niż minimalny wymagany okres 60 dni. Nie będzie mógł skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus” w tych okolicznościach.
Przykład 4.
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą od 1 stycznia 2015 roku dokonał jej likwidacji 31 marca 2020 roku. Od 6 października 2023 roku otworzył nową działalność, którą zawiesił 1 grudnia 2023 roku. Czy może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”?
W tym wypadku podatnik prowadził w poprzednim roku, tj. w 2023, działalność gospodarczą przez okres większy niż 60 dni. Liczy się zarówno liczba dni prowadzenia działalności w 2020 roku, która została zamknięta w 2020 roku oraz nowo otwarta w 2023 roku i prowadzona do końca tego roku. Zatem będzie mógł skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”.
Przykład 5.
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą od 1 stycznia 2017 roku dokonał jej likwidacji 31 maja 2022 roku. Jednak od 1 marca 2023 roku otworzył nową działalność. Czy może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”? W tym wypadku podatnik prowadził w poprzednim roku, tj. w 2023, działalność gospodarczą przez okres dłuższy niż 60 dni. Zatem będzie mógł skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”.
Kwota graniczna przychodu 120 000 zł
Z ulgi „Mały ZUS plus” skorzysta podatnik prowadzący działalność gospodarczą, jeżeli jego przychód ubiegłoroczny nie przekroczy kwoty 120 000 zł.
Kwota ta dotyczy prowadzenia działalności gospodarczej przez cały rok. Zatem jeżeli działalność gospodarcza była prowadzona krócej niż rok, to limit nie wyniesie 120 000 zł, tylko będzie on proporcjonalnie pomniejszony w odniesieniu do liczby dni faktycznego prowadzenia firmy.
Warto w tym miejscu przytoczyć art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wskazuje, że przychodem z działalności gospodarczej są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Natomiast do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się m.in.:
Przysporzenia niebędące przychodem z działalności gospodarczej | |
1 | Pobrane wpłaty lub zarachowane należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymane lub zwrócone pożyczki (kredyty), w tym również uregulowane w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) |
2 | Kwoty naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek |
3 | Zwrócone, umorzone lub zaniechane podatki i opłaty stanowiące dochody budżetu państwa albo budżety JST, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów oraz inne zwrócone wydatki niezaliczone do kosztów, zwrócone, umorzone lub zaniechane wpłaty dokonywane na PFRON |
4 | Przychody zwiększające ZFŚS |
5 | Umorzone zobowiązania (pożyczki, kredyty), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym |
6 | Zwolnione od wpłat należności z tytułu podatku VAT oraz zwrócona różnica podatku VAT, dokonywana na podstawie odrębnych przepisów |
7 | Przychody z odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu – do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy |
8 | Środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki |
9 | Przychody z odpłatnego zbycia składników majątku:
– jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja: prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej, prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej, spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej |
Prawo do preferencyjnego ZUS a ulga „Mały ZUS plus”
Przedsiębiorca, który rozpoczyna działalność gospodarczą, może skorzystać (jeśli spełnia warunki) z ulgi na start, czyli możliwości opłacania przez 6 pełnych miesięcy wyłącznie składki zdrowotnej. Następnie, gdy spełnia warunki do 24-miesięcznego ZUS preferencyjnego (opłacanie składek ZUS od podstawy 30% minimalnego wynagrodzenia, a więc znacznie niższy niż pełny ZUS), wówczas może do niego przystąpić.
Nawet jeżeli przedsiębiorca zrezygnuje z ZUS preferencyjnego trwającego 24 pełne miesiące i zarejestruje się do pełnego ZUS, to nie będzie mógł skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”, póki będzie posiadał prawo do skorzystania z ZUS preferencyjnego (mimo rezygnacji).
Przedsiębiorca może również przerwać opłacanie ZUS preferencyjnego, jednak ponownie do końca okresu 24 miesięcy nie będzie miał prawa do rejestracji do ulgi „Mały ZUS plus”.
Przykład 6.
Podatnik rozpoczął w styczniu 2023 roku działalność gospodarczą. Wykorzystał 6-miesięczną ulgę na start oraz 4 miesiące okresu ZUS preferencyjnego. Zamknął w grudniu 2023 roku działalność. W 2024 roku otworzył nową. Czy w takim wypadku podatnik ma prawo do ulgi „Mały ZUS plus”?
W tym wypadku podatnik może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus” (przy zachowaniu pozostałych warunków).
Podatnik nie ma prawa w 2024 roku do ZUS preferencyjnego, ponieważ prowadził w ostatnich 60 miesiącach kalendarzowych, czyli w tym wypadku w roku 2023 (przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej w roku 2024), działalność gospodarczą.
Warto dodać, że utrata prawa do ZUS preferencyjnego miałaby miejsce, gdyby podatnik wykonywał w ramach działalności gospodarczej taką samą samą pracę jak wykonywał w poprzednim lub w bieżącym roku na rzecz byłego lub aktualnego pracodawcy.
Ten sam warunek dotyczy także ulgi „Mały ZUS plus”.
Przykład 7.
Podatnik rozpoczął 1 stycznia 2021 roku działalność gospodarczą. Wykorzystał 6-miesięczną ulgę na start oraz 18 miesięcy okresu ZUS preferencyjnego. Zamknął z końcem grudnia 2022 roku daną działalność. W sierpniu 2023 roku otworzył nową. Czy w takim wypadku podatnik ma prawo do ulgi „Mały ZUS plus”?
W tym wypadku podatnik może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus” (przy zachowaniu pozostałych warunków).
Okres ulgi na start został wykorzystany od 1 stycznia 2021 roku do 30 czerwca 2021 roku. Następnie ZUS preferencyjny od 1 lipca 2021 roku do 31 grudnia 2022 roku (18 miesięcy). Jeżeli podatnik prowadziłby cały czas działalność gospodarczą, wówczas miałby prawo do ZUS preferencyjnego jeszcze do 30 czerwca 2023 roku. Jednak wcześniej przerwał opłacanie ZUS preferencyjnego, a z uwagi na to, że w ostatnich 60 miesiącach korzystał z obniżonego ZUS (ponownie już nie może, chyba że po upływie 60 miesięcy), to otwierając nową działalność, może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus” (przy zachowaniu pozostałych warunków).
Inny tytuł do ubezpieczeń społecznych lub zdrowotnych z tytułu prowadzenia działalności
Z ulgi „Mały ZUS plus” mogą skorzystać podatnicy, którzy rejestrowali swoją działalność gospodarczą za pośrednictwem rejestru CEIDG (właściwym dla nich rejestrem był CEIDG). Oznacza to, że poza osobami fizycznymi prowadzącymi działalność także wspólnicy spółki cywilnej mają prawo do „Małego ZUS plus”.
Wspólnicy spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej nie mogą korzystać z ulgi.
Przykład 8.
Podatnik prowadził działalność gospodarczą jako wspólnik spółki komandytowej od 1 stycznia 2017 roku do 31 marca 2024 roku. Od 1 kwietnia otworzył jednoosobową działalność gospodarczą. Czy podatnik może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”?
Niestety nie, ponieważ w roku poprzednim korzystał z innego tytułu do ubezpieczeń społecznych lub zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
Przykład 9.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą od 1 kwietnia 2017 roku. Od stycznia 2023 roku korzysta z ulgi „Mały ZUS plus”. Od kwietnia 2023 roku będzie prowadził dodatkowo działalność gospodarczą jako wspólnik spółki jawnej. Czy podatnik może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”?
W tym wypadku podatnik do końca 2023 roku będzie mógł wykorzystać ulgę „Mały ZUS plus”, jednak od stycznia 2024 roku będzie podlegał pod pełny ZUS.
Przykład 10.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą od 6 listopada 2022 roku jako wspólnik spółki cywilnej. Czy może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”?
W tym wypadku podatnik w 2023 roku nie może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”, ale od stycznia 2024 roku już tak.
Przykład 11.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą od 1 października 2017 roku. Od stycznia 2019 roku dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą jako wspólnik spółki jawnej. Od stycznia 2023 roku działalność spółki jest zawieszona i będzie do końca roku. Czy podatnik może skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”? Jeśli tak, to od kiedy?
Jeżeli podatnik spełnia wszystkie inne wymogi, to w tej sytuacji będzie mógł od stycznia 2024 roku przystąpić do ulgi „Mały ZUS plus”, mimo że formalnie będzie nadal wspólnikiem spółki jawnej.
Jeden z warunków wykluczających z ulgi „Mały ZUS plus” to podlegania pod ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z tytułu prowadzenia innej działalności gospodarczej.
W roku 2022 podatnik prowadził działalność jednoosobową oraz jako wspólnik spółki jawnej, tak więc w 2023 roku nie miał prawa do ulgi „Mały ZUS plus”. Jednak od stycznia 2024 roku przez cały rok będzie zawieszona działalność podatnika jako wspólnika spółki jawnej. To oznacza, że przez cały 2023 rok nie będzie podlegał z tytułu prowadzenia innej działalności do ubezpieczeń społecznych czy zdrowotnego (tylko z tytułu prowadzenia jednoosobowej działalności). Skoro tak, to od stycznia 2024 roku będzie mógł skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”.
Warto podkreślić, że badaniu tego warunku podlega cały poprzedni rok. Starając się o ulgę w 2024 roku, podatnik przez cały 2023 rok nie mógł prowadzić innej działalności (drugiej działalności jako wspólnik).
Karta podatkowa z VAT czy bez VAT?
Podatnicy stosujący kartę podatkową oraz wykorzystujący zwolnienie z VAT w roku 2023 nie będą mogli w 2024 roku korzystać z „Małego ZUS plus”.
Z kolei podatnicy stosujący kartę podatkową i będący czynnym podatnikiem VAT w roku 2023 będą mogli w 2024 roku skorzystać z tej ulgi.
Warto podkreślić, że badaniu tego warunku podlega cały poprzedni rok. Starając się o ulgę w 2024 roku, podatnik przez cały 2023 roku nie mógł korzystać z karty podatkowej i jednocześnie ze zwolnienia z VAT.
Pozostałe kwestie
Powyższe przypadki nie wyczerpują wszystkich okoliczności rejestracji do ulgi „Mały ZUS plus” w trakcie roku.
Jednym z pozostałych sytuacji może być zakończenie 24-miesięcznego okresu opłacania składek ZUS preferencyjnego. Jeżeli okres ten przypadnie np. 30 kwietnia 2024 roku, to znów w trakcie roku, czyli od 1 maja 2024 roku (przy zachowaniu wszystkich warunków) podatnik będzie mógł zarejestrować się do ulgi „Mały ZUS plus”.
Podobnie będzie wyglądała sytuacja, gdy podatnikowi upłynie 6-miesięczny okres ulgi na start, po której nie będzie miał prawa do ZUS preferencyjnego. Tutaj jednak należy podkreślić, że działalność musi zostać otwarta w roku poprzednim i być prowadzona minimum 60 dni.
Końcowo warto dodać, że podatnik może ponownie skorzystać z ulgi „Mały ZUS plus”. Jednak musi upłynąć 60 miesięcy od 5-letniego okresu, w którym podatnik korzystał już z tej ulgi.
