Niektóre okoliczności prowadzenia działalności gospodarczej oraz zarządu majątkiem osobistym przyczyniają się do tego, że podatnik z czasem dokonuje wycofania środka trwałego na cele prywatne, który dotychczas widniał w ewidencji środków trwałych. W związku z wystąpieniem tego typu zdarzenia powstaje wątpliwość – czy wycofanie środka trwałego na cele prywatne ma wpływ na składkę zdrowotną? Jak wygląda w praktyce wycofanie środka trwałego na gruncie składki zdrowotnej? Sprawdź w artykule!
Kwalifikacja przychodu z działalności gospodarczej
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawą o PIT) za przychód z działalności gospodarczej prawodawca uważa kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
U czynnych podatników VAT sprzedających towary lub usługi opodatkowane podatkiem VAT za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Przychód z działalności gospodarczej powstaje nie tylko wtedy, gdy podatnik otrzyma zapłatę, wystawi fakturę, dostarczy towar, wykona usługę lub też otrzyma ją nieodpłatnie. Przychód z działalności to wszystko, co podatnik otrzyma lub ma otrzymać w działalności i do działalności gospodarczej z wyjątkiem przychodów niestanowiących przychodów z działalności w świetle art. 14 ust. 3 ustawy o PIT.
- środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych;
- składnikami majątku o wartości początkowej poniżej 10 000 zł z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona nie przekracza 1500 zł;
- składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych;
- składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
Skoro sprzedaż środków trwałych oraz niektórych składników majątku niebędących środkami trwałymi jest przychodem z działalności gospodarczej, to bezpośrednio wpływa na wysokość składki zdrowotnej. Wysokość składki zdrowotnej jest bowiem zależna od wysokości:
- przychodu z działalności gospodarczej – ryczałt;
- dochodu z działalności gospodarczej – skala podatkowa, podatek liniowy.
Wycofanie środka trwałego na cele prywatne a skutki podatkowe w PIT oraz w VAT
Wycofanie środka trwałego na cele prywatne to zaprzestanie jego wykorzystywania w działalności gospodarczej i przeniesienie do prywatnego użytkowania.
Na tę okoliczność w dacie wycofania danego środka trwałego podatnik uzupełnia dokument LT i jako przyczynę opisuje wycofanie środka trwałego na cele osobiste. Czy zatem wycofanie środka trwałego ma określone skutki podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT?
Druga wątpliwość, to czy wycofanie środka trwałego ma określone skutki podatkowe w podatku VAT?
- podatnika lub
- jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
A co ze składką zdrowotną na gruncie wycofania środka trwałego na cele osobiste podatnika?
Wycofanie środka trwałego na gruncie składki zdrowotnej
Jak już wyżej wspomniano, gdy podatnik wycofa środek trwały na cele prywatne, wówczas nie powstanie przychód z działalności gospodarczej. Mowa tu o przychodzie z działalności gospodarczej opodatkowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych PIT.
Skoro nie powstanie przychód, to nie powstanie także i dochód (przychody i koszty) z wycofania środka trwałego na potrzeby obliczenia składki zdrowotnej.
Na mocy art. 81 ust. 2c Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu osoby fizyczne prowadzące działalność opodatkowaną skalą podatkową albo podatkiem liniowym wpłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka.
Zdarzenie wycofania środka trwałego z działalności gospodarczej na cele prywatne przedsiębiorcy nie będzie więc generować przychodu (dochodu) z działalności gospodarczej.
Jeżeli nie powstanie przychód z działalności gospodarczej z tytułu wycofania środka trwałego na cele osobiste, to nie powstanie dochód będący podstawą obliczenia składki zdrowotnej.
Przecież to dochód z działalności gospodarczej jest brany pod uwagę obliczania składki zdrowotnej przedsiębiorcy. Należy też podkreślić, że skoro nie powstał przychód (dochód) z działalności gospodarczej na skutek wycofania środka trwałego, to przedsiębiorca nie ma prawa rozpoznać kosztów uzyskania przychodów (w momencie wycofania) w postaci niezamortyzowanej wartości początkowej tego środka trwałego. Nie doszło przecież do sprzedaży środka trwałego. Oczywiście należy wspomnieć, że przychody i koszty bieżące, a więc dochód z bieżącej działalności, (jeżeli wystąpi) – a dokładnie dochód z poprzedniego miesiąca – będzie podstawą do naliczenia bieżącej składki zdrowotnej.
- osiągnie z działalności gospodarczej dochód niższy od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, albo
- poniesie stratę
– wówczas będzie zobligowany do zapłaty minimalnej miesięcznej składki zdrowotnej w roku składkowym 2025, czyli od okresu 02/2025 do 01/2026 w kwocie 314,96 zł (jeszcze za okres 01/2025 była to kwota 381,78 zł).
Należy w tym miejscu postawić jeszcze jedno pytanie. Co się stanie, jeżeli po wycofaniu środka trwałego z działalności nastąpi jego sprzedaż? Czy ma to znaczenie? Jeżeli tak, to czy występują ramy czasowe, w których sprzedaż ta wywoła skutki podatkowe?
Sprzedaż wycofanego środka trwałego a składka zdrowotna
Zupełnie odmiennie wygląda sytuacja, kiedy to podatnik wycofa środek trwały na cele osobiste, a następnie po jakimś czasie dokona jego sprzedaży. Podatnik dokonujący sprzedaży może być w tym wypadku lekko zaskoczony, bo dochód ze zbycia tego środka trwałego może mieć wpływ na wysokość składki zdrowotnej.
Dzieje się tak dlatego, że przychodem działalności gospodarczej na mocy art. 10 ust. 2 pkt 3 oraz 4 ustawy o PIT jest także sprzedaż składników majątku:
- nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności, i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat;
- użytkowanych na podstawie umowy leasingu, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności gospodarczej, i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat.
Przykład 1.
Czynny podatnik VAT wycofał w okresie 02/2025 samochód osobowy stanowiący środek trwały z działalności gospodarczej nabyty w okresie 01/2018. Do tej pory samochód nie został sprzedany.
Czynność wycofania nie będzie skutkowała obowiązkiem opodatkowania podatkiem PIT ani obowiązkiem naliczenia składki zdrowotnej. Przedsiębiorca będzie natomiast zobligowany do opodatkowania podatkiem VAT wartości rynkowej (z dnia wycofania) wycofanego pojazdu.
Niemniej, gdy przedsiębiorca wycofa środek trwały, a następnie dokona jego sprzedaży w ciągu owych 6 lat, to przychód z tej sprzedaży (ustalony dochód) będzie musiał być zakwalifikowany do źródła przychodu z działalności gospodarczej.
To kolei spowoduje, że zwiększy on składkę zdrowotną przedsiębiorcy opłacaną z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego wynikającego z działalności gospodarczej. W momencie sprzedaży przedsiębiorca będzie mógł także rozpoznać koszty uzyskania przychodu w postaci nieumorzonej wartości początkowej środka trwałego, jeżeli oczywiście środek trwały nie został w pełni zamortyzowany.
Sprzedaż wycofanego środka trwałego a składka zdrowotna
Końcowo należałoby wspomnieć o art. 35 Ustawy z dnia 9 lutego 2022 roku o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. W przypadku ustalania dochodu będącego podstawą składki zdrowotnej dochód ze zbycia środka trwałego (wchodzący w skład dochodu z działalności) nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 roku.
Zatem w sytuacji sprzedaży wycofanego środka trwałego w ciągu 6 lat od wycofania dochód z tego zbycia będący podstawą składki zdrowotnej ustala się w następujący sposób:
Przykład 2.
Czynny podatnik VAT wycofał w okresie 01/2025 samochód osobowy stanowiący środek trwały z działalności gospodarczej nabyty w okresie 01/2021 o wartości początkowej 110 000 zł, amortyzacji do końca 2021 roku zaliczonej w koszty wynoszącej 44 000 zł, amortyzacji od stycznia 2022 roku do końca okresu amortyzacji wynoszącej 66 000 zł. Dobrowolnie w 2025 roku ustala dochód ze zbycia środków trwałych dla potrzeby ustalenia składki zdrowotnej.
Samochód został sprzedany w okresie 03/2025 za kwotę 60 000 zł. Przedsiębiorca będzie natomiast zobligowany do opodatkowania podatkiem VAT wartości rynkowej (z dnia wycofania) wycofanego pojazdu.
Poza tym za marzec 2025 roku podatnik ustali dochód ze sprzedaży ww. samochodu:
- na cele ustalenia dochodu z działalności gospodarczej i doda ten dochód do pozostałego dochodu z działalności,
- na cele obliczenia składki zdrowotnej.
Dochód ze sprzedaży samochodu na cele składki zdrowotnej wynosi:
60 000 zł - 110 000 zł + 66 000 zł 🡪 16 000 zł
To oznacza, że przy sprzedaży wycofanego środka trwałego w ciągu 6 lat od wycofania dochód z tego zbycia nie będzie powiększany o odpisy amortyzacyjne sprzed 1 stycznia 2022 roku.
Od 2025 roku podatnik ma wybór
Ustawodawca od stycznia 2025 roku dał wybór podatnikom stosującym skalę podatkową albo podatek liniowy jako formę opodatkowania przychodów z działalności w zakresie ustalania składki zdrowotnej z tytułu sprzedaży środków trwałych.
Od stycznie 2025 roku automatycznie ww. podatnicy nie ustalają odrębnie dochodu ze sprzedaży środków trwałych na cele obliczenia składki zdrowotnej. Niemniej w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej składanym za 2025 roku mają prawo zaznaczyć, iż dobrowolnie chcą ustalić dochód ze zbycia środków trwałych na cele obliczenia składki zdrowotnej.
