Najem prywatny a składka zdrowotna - czy trzeba opłacać?

Obowiązek opłacania składki zdrowotnej dotyczy tych podmiotów, które zostały wprost wskazane w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Sprawdźmy, czy podstawą do obliczania oraz opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne jest prowadzony przez osobę fizyczną najem prywatny. Najem prywatny a składka zdrowotna - omawiamy najważniejsze aspekty.

Najem prywatny a składka zdrowotna

W art. 66 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zawarty jest katalog podmiotów zobligowanych do opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

W przepisie tym nie wymieniono osób uzyskujących przychody z najmu prywatnego, lecz wymieniono osoby uzyskujące przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że przychody z najmu mogą być kwalifikowane do 2 źródeł przychodów:

• pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT),
• tzw. najem prywatny (art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT).

Wyłącznie w pierwszym przypadku pojawia się konieczność opłacania składek zdrowotnych.

Zatem w celu właściwego zakwalifikowania uzyskiwanego przychodu trzeba sięgnąć do treści art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, który podaje, że źródłem przychodów jest najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Jeżeli przychody uzyskiwane z wynajmu nieruchomości nie są związane z działalnością gospodarczą, to mamy do czynienia z przychodem określonym w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT. 

To z kolei oznacza, że w takim przypadku podatnik nie ma obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład 1.

Osoba fizyczna posiada nieruchomość stanowiącą jej majątek prywatny. Nieruchomość ta jest wynajmowana na cele mieszkaniowe długoterminowe. Nieruchomość nie jest w żaden sposób związana z działalnością gospodarczą, a najem nie jest prowadzony w warunkach wskazujących na działalność gospodarczą. Czy w tym przypadku należy opłacać składkę zdrowotną z tytułu najmu prywatnego?

W takim przypadku osoba fizyczna nie ma obowiązku opłacania ani składek na ubezpieczenie zdrowotne, ani ubezpieczenie społeczne.

Czy dobrowolna składka zdrowotna podlega odliczeniu od podatku od najmu prywatnego w 2024 roku?

Począwszy od 1 stycznia 2022 roku, wykluczono możliwość odliczenia składki zdrowotnej od kwoty podatku z najmu prywatnego.

Zgodnie z art. 11 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku, podatnik może obniżyć przychód o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

• z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
• za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Oznacza to, że w przypadku najmu prywatnego nie ma możliwości pomniejszenia przychodu o składkę zdrowotną.

Odliczenie składki zdrowotnej do 2022 roku

Przypomnijmy, że w stanie prawnym obowiązującym do końca 2021 roku podatnicy mogli od podatku odliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne, która została przez nich opłacona. Powyższa reguła dotyczyła również dobrowolnie opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

W przypadku podatnika opodatkowującego przychód z najmu prywatnego ryczałtem ewidencjonowanym zastosowanie miał art. 13 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku, gdzie wskazane było, że ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej przez podatnika, o której mowa w art. 27b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, jeżeli nie została odliczona od podatku dochodowego.

Zgodnie z art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PIT (w brzmieniu obowiązującym do końca 2021 roku) podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie mogła przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki (art. 27b ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych osoba, która nie podlega pod obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, może ubezpieczyć się dobrowolnie na podstawie pisemnego wniosku złożonego w Funduszu, jeżeli ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawodawca w cytowanym przepisie art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT nie uzależniał możliwości odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od tego, czy są to składki opłacone obowiązkowo, czy też dobrowolnie.

W interpretacji Dyrektora IS w Katowicach z 29 kwietnia 2013 roku (nr IBPBII/1/415-153/13/MK) organ podatkowy wskazał, że podatnik jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, która uzyskuje przychody z wynajmu prywatnych lokali. Opłaca składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne co miesiąc w ten sam sposób, w jaki płaci się obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. W konsekwencji ma prawo do odliczenia od podatku od przychodów z najmu opłaconych dobrowolnie w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne, jednak kwota składki podlegająca odliczeniu nie może przekroczyć ograniczenia wskazanego przez ustawodawcę, tj. kwoty 7,75% podstawy jej wymiaru. Natomiast sam najem nie jest tytułem ubezpieczeniowym, a tym samym nie odprowadza się od niego ani składek na ubezpieczenia społeczne, ani składki zdrowotnej.

Przechodząc do podsumowania, należy podkreślić, że najem prywatny nie jest tytułem ubezpieczenia zdrowotnego. Nie powstaje w takim przypadku również obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne. Istotna jest jednak prawidłowa kwalifikacja przychodu z najmu do źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT.