Obecnie obowiązujące przepisy prawa gospodarczego przewidują pewne udogodnienia dla osób podejmujących działalność gospodarczą po raz pierwszy lub wznawiających tę aktywność po okresie przerwy – jednym z nich jest tzw. ulga na start. Z reguły jednak każde ułatwienie wymaga od zainteresowanego spełnienia określonych warunków. Na tym gruncie mogą powstawać wątpliwości w zakresie dopuszczalności zastosowania konkretnego rozwiązania. Współpraca z byłym zleceniodawcą a ulga na start – poniżej wyjaśniamy kwestię możliwości skorzystania z ulgi na start w odniesieniu do byłego zleceniodawcy.
Ulga na start – podstawowe informacje dotyczące tego rozwiązania
Ulga na start jest udogodnieniem dla osób podejmujących lub wznawiających działalność gospodarczą wynikającym z przepisów art. 18 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców, zwanej dalej ustawą.
Z ulgi na start mogą skorzystać podmioty spełniające następujące warunki:
są osobami fizycznymi, a więc prowadzą działalność jednoosobową lub są wspólnikami spółek cywilnych;
podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy albo wznawiają działalność – po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia;
nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym byli zatrudnieni w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy i wykonywali czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.
Ze wspomnianej ulgi nie skorzystają zatem przedsiębiorcy, którzy:
wznawiają działalność gospodarczą przed upływem co najmniej 60 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia prowadzenia tej działalności;
wykonują działalność dla byłego pracodawcy, na którego rzecz przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym realizowali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności mieszczące się w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej.
Z kolei korzyść związana z zastosowaniem ulgi na start polega na zwolnieniu przez okres 6 miesięcy z obowiązków składkowych dotyczących ubezpieczeń społecznych. Wskutek tego przedsiębiorca jest zwolniony – przez wskazany okres – z opłacania składek:
na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe;
na Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Solidarnościowy (FS).
Warto wspomnieć, że zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz składek na FP i FS odnosi się wyłącznie do przedsiębiorcy korzystającego z ulgi. Pracownicy, osoby współpracujące lub zleceniobiorcy powinni natomiast być objęci ubezpieczeniami społecznymi od chwili rozpoczęcia działalności.
W okresie korzystania z omawianej ulgi przedsiębiorca może również zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków swojej rodziny.
Jak już wspomnieliśmy, ulga polega na zwolnieniu przedsiębiorcy z obowiązku składkowego przez półroczny okres, przy czym sposób obliczania terminów w tym przypadku jest następujący:
jeżeli przedsiębiorca rozpoczyna działalność w trakcie miesiąca – nie wlicza się tego miesiąca do okresu 6 miesięcy korzystania z ulgi;
jeżeli przedsiębiorca rozpoczyna działalność w pierwszym dniu miesiąca – miesiąc ten uwzględnia się w okresie 6 miesięcy korzystania z ulgi.
Przykład 1.
Przedsiębiorca rozpoczął działalność gospodarczą 15 kwietnia 2024 roku. Postanowił jednak skorzystać z ulgi na start. Spełnia warunki ustawowe do zastosowania tego udogodnienia. Oznacza to, że 6-miesięczny okres obowiązywania ulgi upłynie 31 października 2024 roku.
Przedsiębiorca zamierzający skorzystać z ulgi powinien w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności zgłosić się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) do ubezpieczenia zdrowotnego, stosując kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się od cyfr 05 40.
Zgłoszenie w powyższym zakresie następuje przy wykorzystaniu formularza ZUS ZZA; można go złożyć podczas rejestracji firmy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zgłoszenie można także przekazać do ZUS-u:
w formie papierowej,
w Programie Płatnik,
na Platformie Usług Elektronicznych (PUE).
Możliwość zastosowania ulgi na start a status byłego zleceniodawcy
Z dotychczas przedstawionych informacji wiemy już, kto może skorzystać z ulgi na start oraz jakie są ograniczenia w tym zakresie wynikające z przepisów ustawy. Czy zatem wcześniejsze wykonywanie określonych czynności na rzecz pracodawcy na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia) może mieć negatywny wpływ na prawo do skorzystania ze wspomnianego udogodnienia?
Przykład 2.
Osoba fizyczna zamierza rozpocząć własną działalność gospodarczą, która ma polegać na realizacji określonych usług na rzecz innego podmiotu gospodarczego. Ponadto zamierza skorzystać z udogodnienia w postaci ulgi na start. Problem tkwi jednak w tym, że przedsiębiorca jeszcze do końca lutego 2024 roku wykonywał ustalone czynności na rzecz firmy, dla której ma obecnie świadczyć usługi, przy czym wykonywanie wspomnianych czynności odbywało się na podstawie umowy zlecenia. Czy oznacza to przeszkodę w korzystaniu z przedmiotowej ulgi?
Jak już uprzednio wspomnieliśmy, czynnikiem wykluczającym stosowanie ulgi na start jest fakt wykonywania działalności dla byłego pracodawcy, na którego rzecz przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym były realizowane – w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy – czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
W konsekwencji powyżej przedstawionych wyjaśnień ograniczenie dotyczy zatem wykonywania czynności (wchodzących w zakres podjętej działalności gospodarczej) na rzecz byłego pracodawcy na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę. Umowy te mają charakter pracowniczy – są więc uregulowane przepisami Kodeksu pracy. Umowa zlecenia jest natomiast umową cywilnoprawną, której zasady zawierania określają postanowienia Kodeksu cywilnego. Kluczową sprawą w tej kwestii jest brak wskazania umowy zlecenia w art. 18 ust. 1 ustawy, który ustanawia warunki do zastosowania z omawianej ulgi.
Przykład 3.
Przedsiębiorca rozpoczął działalność gospodarczą w lipcu 2024 roku. W roku 2023 świadczył określone usługi na rzecz jednej z firm na podstawie umowy zlecenia. W ramach działalności gospodarczej będzie realizował takie same usługi na rzecz byłego zleceniodawcy. Nie spowoduje to wyłączenia możliwości skorzystania przez przedsiębiorcę z ulgi na start, wykonywanie określonych zadań na podstawie umowy zlecenia nie jest bowiem wskazane w ustawie jako okoliczność wykluczająca zastosowanie wspomnianej ulgi.
Współpraca z byłym zleceniodawcą a ulga na start – podsumowanie
Ulga na start adresowana jest do osób podejmujących działalność gospodarczą po raz pierwszy lub wznawiających tę działalność po określonym czasie przy zastosowaniu ustawowych ograniczeń. Czynnikiem wykluczającym jej stosowanie jest wykonywanie działalności dla byłego pracodawcy, na którego rzecz przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym były realizowane – w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy – czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. W artykule wyjaśniono, czy wcześniejsze wykonywanie określonych czynności na rzecz pracodawcy na podstawie umowy zlecenia może mieć negatywny wpływ na prawo do ulgi na start.
