W sytuacji, gdy dochodzi do wygranej w zagranicznej loterii pieniężnej, pojawia się pytanie o sposób rozliczenia dochodu w Polsce. W pierwszej kolejności rodzi się wątpliwość, czy osoba fizyczna ma w ogóle obowiązek odprowadzenia podatku w RP. W zakresie tego, jak powinna zostać rozliczona wygrana w zagranicznej loterii pieniężnej konieczne jest zatem sięgnięcie zarówno do przepisów polskich, jak i międzynarodowych.
Wygrana w zagranicznej loterii pieniężnej w świetle umów międzynarodowych
W myśl art. 4a ustawy o PIT polskie przepisy należy stosować z uwzględnieniem ratyfikowanych umów międzynarodowych. Przede wszystkim chodzi tutaj o umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
Z treści konkretnych umów międzynarodowych w tym zakresie nie wynika, aby żaden przepis bezpośrednio dotyczył kwestii wygranych w zagranicznych loteriach. To oznacza, że należy się kierować końcowym przepisem UPO, który podaje, że części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie, uzyskiwane w drugim Umawiającym się Państwie, a niewymienione w poprzednich artykułach niniejszej konwencji, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.
W konsekwencji, jeżeli miejsce zamieszkania danej osoby fizycznej (i jednocześnie rezydencja podatkowa) znajduje się w Polsce, to dochód z zagranicznych wygranych w loteriach pieniężnych podlega opodatkowaniu tylko w jednym kraju, tj. w kraju miejsca zamieszkania, czyli w RP.
W takim przypadku nie stosujemy metody unikania podwójnego opodatkowania, ponieważ uzyskany w ten sposób dochód z wygranej podlega opodatkowaniu tylko w Polsce.
Przykład 1.
Osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Polsce w czasie wakacji we Francji wzięła udział w loterii pieniężnej i wygrała główną nagrodę. Zgodnie z art. 21 ust. 1 polsko-francuskiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw, bez względu na to, skąd pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie. To oznacza, że podatek od wygranej należy rozliczyć wyłącznie w Polsce.
Tak samo stanowi też interpretacja Dyrektora KIS z 23 czerwca 2020 roku (nr 0113-KDIPT2-3.4011.312.2020.3.IR): „Z opisu stanu faktycznego wynika, że w okresie, kiedy Wnioskodawca uzyskał przychód w postaci wygranej wycieczki, Jego miejsce zamieszkania dla celów podatkowych było w Polsce. Zatem, mając na uwadze treść art. 3 ust. 1 i ust. 1a ww. ustawy, w okresie podatkowym będącym przedmiotem zapytania posiadał On miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce. Tak więc, w świetle postanowień art. 22 ust. 1 ww. Umowy, uzyskana przez Wnioskodawcę w loterii zorganizowanej przez firmę słowacką nagroda w postaci wycieczki zagranicznej podlega opodatkowaniu tylko w Polsce, tj. w miejscu zamieszkania Wnioskodawcy, na zasadach określonych w obowiązującej w Polsce ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych”.
Wygrana w zagranicznej loterii pieniężnej - rozliczenie PIT
W kwestii sposobu rozliczenia podatku od zagranicznej wygranej należy w pierwszej kolejności wskazać na treść art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, z którego wynika, że od przychodów z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego podatek wynosi 10% wygranej lub nagrody.
Co jednak istotne, konkurs jest definiowany jako przedsięwzięcie o charakterze artystycznym, rozrywkowym, sportowym, mające określony program i dające możliwość wyboru przez eliminację najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp., zwykle wyróżnionych nagrodami.
Istotnym elementem każdego konkursu jest rywalizacja pomiędzy jego uczestnikami, a od strony formalnej – regulamin określający porządek oraz zasady wyłaniania zwycięzców. W orzecznictwie wskazuje się, że zasadniczo definicja konkursu zawiera w sobie kilka elementów.
Pierwszym z nich powinno być ogłoszenie konkursu wraz z regulaminem, po czym uczestnicy konkursu powinni podjąć stosowne działania, które z samej natury konkursu powinny zawierać w sobie element rywalizacji. Zakończeniem konkursu, który jest wynikiem współzawodnictwa jego uczestników, jest ogłoszenie wyników i nierzadko rozdanie nagród. Wynik konkursu ma ścisły związek z efektem bezpośredniego współzawodnictwa uczestników konkursu.
W przypadku loterii pieniężnej brak jest elementu rywalizacji, współzawodnictwa, mającego na celu wyłonienie zwycięzcy, w związku z czym nie jest możliwe opodatkowanie wygranej w zagranicznej loterii na zasadach określonych w art. 30 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy.
To oznacza, że wartość otrzymanej wygranej w zagranicznej loterii pieniężnej należy zakwalifikować do innych źródeł przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT i opodatkować na zasadach ogólnych.
Przychód uzyskany z tytułu wygranej podlega opodatkowaniu w zeznaniu podatkowym za dany rok podatkowy łącznie z innymi przychodami osiągniętymi w tym samym roku podatkowym przy zastosowaniu skali podatkowej przewidzianej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przykład 2.
Osoba fizyczna mieszkająca na stałe w Polsce w czasie wycieczki do Kanady wygrała 40 000 zł w loterii pieniężnej. Był to jedyny dochód w całym roku. Uzyskana wygrana będzie zatem podlegać opodatkowaniu w zeznaniu PIT-36 składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Do zeznania należy dołączyć załącznik PIT/ZG. Do opodatkowania nie znajdzie jednak zastosowania stawka 10%, lecz podatek według skali podatkowej.
W tym miejscu warto wspomnieć o możliwości zastosowania zwolnienia podatkowego wynikającego z treści art. 21 ust. 1 pkt 6a ustawy o PIT, gdzie czytamy, że zwalnia się od podatku wygrane w:
- grach liczbowych, loteriach pieniężnych, grze telebingo, zakładach wzajemnych, loteriach promocyjnych, loteriach audioteksowych i loteriach fantowych, jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych nie przekracza 2280 zł,
- grach na automatach, grach w karty, grach w kości, grach cylindrycznych, grach bingo pieniężne i grach bingo fantowe
– urządzanych i prowadzonych przez uprawniony podmiot na podstawie przepisów o grach hazardowych obowiązujących w państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG.
To oznacza, że ze zwolnienia od podatku korzystają wyłącznie wygrane uzyskane na terenie krajów UE oraz EOG jednak tylko do kwoty odpowiadającej równowartości 2280 zł.
Przykład 3.
Osoba fizyczna na stałe mieszkająca w Polsce w czasie wycieczki do Hiszpanii dwukrotnie wygrała w loteriach pieniężnych. Wysokość wygranych wynosiła odpowiednio 2000 zł i 1700 zł. Z uwagi na fakt, że wartość jednorazowej wygranej nie przekroczyła kwoty 2280 zł, to obie wygrane są w Polsce zwolnione od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 6a ustawy o PIT.
Podsumowując nasze dzisiejsze rozważania, możemy stwierdzić, że wygrana w zagranicznych loteriach pieniężnych podlega opodatkowaniu w Polsce. Co istotne, należy odróżnić wygraną w loterii od wygranej w konkursie, ponieważ w tym zakresie obowiązują inne stawki podatkowe podatku PIT.
