Producenci, którzy dbają o wysoką jakość świadczonych usług oraz o dobrą opinię wśród klientów, często oferują handlowcom możliwość wymiany przeterminowanych towarów na nowe. Takie działanie z pewnością można ocenić pozytywnie z perspektywy konsumentów, jednak czy taka wymiana jest neutralna, jeśli chodzi o prawo podatkowe? Czy wymiana przeterminowanych towarów niesie dla przedsiębiorcy konsekwencje podatkowe? Na te pytania odpowiemy w niniejszym artykule.
Wymiana przeterminowanych towarów na gruncie podatku VAT
W zakresie podatku VAT czynnością opodatkowaną dotyczącą towarów jest odpłatna dostawa. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy VAT przez odpłatną dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Przy czym należy podkreślić, że aby uznać daną dostawę towarów za odpłatną dostawę towarów, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy dostawcą a odbiorcą towarów, a w zamian za dostawę powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Mówiąc inaczej, musi wystąpić bezpośredni związek pomiędzy przekazaniem towarów a przekazaniem za nich wynagrodzenia. W przepisie mowa jest bowiem o odpłatnej dostawie towarów, co oznacza, że w relacji pomiędzy podmiotami musi być dostrzegalna wyraźna korzyść.
Takiej realnie występującej korzyści (wynagrodzenia) nie ma natomiast w sytuacji, gdy dochodzi do wymiany przeterminowanych towarów. Nie mamy w tych okolicznościach do czynienia z żadną nową i odrębną dostawą towarów, natomiast producent nie otrzymuje żadnego nowego wynagrodzenia ponad to, co już otrzymał w zakresie pierwotnej dostawy. W konsekwencji wymiana towarów stanowi czynność neutralną na gruncie podatku VAT. Co ciekawe, takie same skutki wywołuje wymiana towarów przeterminowanych na takie same oraz wymiana przeterminowanych towarów na inne z tej samej grupy cenowej.
Potwierdza to treść interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 lutego 2015 r., nr ILPP2/443-1270/14-2/SJ:
„Mając na względzie powyższe, wskazać należy, że czynność faktyczna dokonywana przez Spółkę, polegająca na zastąpieniu znajdujących się u Kontrahentów przeterminowanych towarów Spółki (lub takich, dla których upływ terminu przydatności się zbliża), takimi samymi towarami pełnowartościowym, o których mowa w opisie zdarzenia przyszłego – nie będzie stanowić dla Spółki odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ustawy i w związku z tym nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy oraz nie będzie wymagać dodatkowego dokumentowania dla potrzeb VAT.
Ponadto, jeśli nie jest możliwa wymiana towarów przeterminowanych lub takich, dla których upływ terminu przydatności się zbliża, takimi samymi towarami pełnowartościowym, to czynność faktyczna dokonywana przez Spółkę, polegająca na zastąpieniu/wymianie takich towarów Spółki, znajdujących się u Kontrahentów, na: (i) inne towary w ramach tej samej grupy cenowej (tekst jedn.: o takiej samej cenie jednostkowej) i opodatkowanych tą samą stawką VAT albo (ii) inne towary, których łączna wartość odpowiada łącznej wartości towarów podlegających wymianie, w sposób określony w powyższym zdarzeniu przyszłym (opodatkowanych tą samą stawką VAT co towary wymieniane) – nie będzie stanowić dla Spółki odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ustawy i w związku z tym nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, jak również nie będzie wymagać dodatkowego dokumentowania dla potrzeb VAT”.
Skoro zatem wymiana przeterminowanych towarów jest czynnością obojętną na gruncie podatku VAT, to nie ma w tym przypadku konieczności dokumentowania jej fakturą czy też wystawia faktury korygującej do pierwotnej dostawy.
Wymiana przeterminowanych towarów na gruncie podatku dochodowego
Czy zatem analogiczne skutki wywołuje wymiana towarów na gruncie podatku dochodowego? W świetle obowiązujących przepisów odpowiedź na tak postawione pytanie będzie twierdząca. Podobnie bowiem jak w przypadku podatku VAT, także i tutaj nie dochodzi do powstania żadnego przychodu, gdyż wymiana towarów odbywa się bez wynagrodzenia.
W związku z powyższym nie dojdzie również do negatywnych skutków podatkowych w zakresie kosztów podatkowych. Po stronie producenta wartość towarów została ujęta w kosztach w momencie uzyskania przychodu ze sprzedaży. Natomiast odbiór i następnie wymiana towarów nie powoduje konieczności korekty kosztów podatkowych.
Jak wskazano w treści interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 stycznia 2012 r., nr ILPB3/423-501/11-2/JG:
„W istocie, towary nie są zwracane, lecz dochodzi do zastąpienia jednych towarów innymi (w tym przypadku takimi samymi towarami) w ramach umowy zawartej między Spółką a hurtownikiem, będącym Jej bezpośrednim kontrahentem.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Spółki, wartość towarów użytych przez Spółkę do czynności polegających na zastąpieniu towarów, które uległy jakiemukolwiek uszkodzeniu już po dokonaniu ich dostawy przez Spółkę lub przeterminowanych (lub takich, dla których upływ terminu przydatności się zbliża), znajdujących się u sprzedawców detalicznych (niebędących bezpośrednimi kontrahentami / odbiorcami Spółki), na takie same pełnowartościowe towary, w sposób określony w powyższym stanie faktycznym, może zostać zaliczona przez Spółkę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jako koszt okresu, w którym dokonano wymiany, bez wpływu na wcześniejsze zaliczenie kosztów zastępowanych towarów do kosztów uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży tych towarów”.
