Zasady opodatkowania kryptowalut od 2019 roku

Kryptowaluty, zwane inaczej walutą wirtualną, funkcjonują na polskim oraz światowym rynku od kilku lat. Do tej pory nie doczekały się jednak uregulowania w polskich przepisach. Stan ten uległ zmianie od 1 stycznia 2019 r. Z tym bowiem dniem, na mocy nowelizacji ustawy PIT, wprowadzono regulacje określające zasady opodatkowania kryptowalut.

Definicja wirtualnej waluty

Pierwszą istotną zmianą jest wprowadzenie do ustawy oficjalnej i legalnej definicji wirtualnej waluty. Zgodnie z art. 5a pkt 33a ustawy o PIT wirtualną walutę należy rozumieć w taki sposób, w jaki określona została w art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. W myśl natomiast tego przepisu przez walutę wirtualną rozumie się cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:

1. prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,

2. międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,

3. pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,

4. instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,

5. wekslem lub czekiem

- oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.

Kryptowaluta a źródło przychodu

Do końca 2018 r. nie było żadnych przepisów wyjaśniających, do którego źródła przychodu należy kwalifikować zysk ze sprzedaży kryptowalut. Powszechnie przyjmowano, że w takiej sytuacji odpłatne zbycie wirtualnej waluty stanowi zbycie praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy PIT.

Zgodnie natomiast z treścią art. 18 ustawy PIT za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. Organy podatkowe uznawały, że jest to katalog otwarty, w którego ramach mieszczą się również kryptowaluty.

Taki sposób kwalifikacji kryptowaluty potwierdził m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 20 marca 2017 r., nr 0461-ITPB1.4511.27.2017.2.MR:

W świetle obowiązujących przepisów prawa bitcoin nie jest walutą uznawaną jako prawny środek płatniczy. Nie jest również stosowana w rozliczeniach międzynarodowych w sensie prawnym, ponieważ nie posługują się tym żadne instytucje publiczne. Nie funkcjonuje jako instrument rynku pieniężnego.

W odniesieniu do przywołanych uregulowań prawnych oraz opisu stanu faktycznego należy stwierdzić, że dla celów podatkowych uzyskany przychód z tytułu sprzedaży zakupionej przez Wnioskodawcę kryptowaluty bitcoin będzie stanowić – wbrew stanowisku Wnioskodawcy – przychód z praw majątkowych, o których mowa w ww. art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jeżeli natomiast sprzedaży kryptowalut dokonywał przedsiębiorca w sposób zorganizowany i ciągły, to tego rodzaju czynności kwalifikowane byłyby jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT.

Obecnie powyższa kwestia została w jednoznaczny sposób określona w przepisach. Przede wszystkim powstały nowe regulacje, zmieniające kwalifikację źródła przychodu z odpłatnego zbycia kryptowalut. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy PIT za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej. Oznacza to, że obecnie przychód ze sprzedaży kryptowaluty nie będzie już uznawany za odpłatne zbycie praw majątkowych lub pozarolniczą działalność gospodarczą, lecz za przychód z kapitałów pieniężnych.

Dodatkowo od nowego roku zacznie obowiązywać art. 17 ust. 1f ustawy PIT, który podaje, że przez odpłatne zbycie waluty wirtualnej rozumie się wymianę waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną.

Zasady opodatkowania kryptowalut

Fakt, że kryptowaluty zaliczane są do przychodów z kapitałów pieniężnych, wywołuje określone konsekwencje w zakresie rozliczenia podatku. W związku z tym, jakie są zasady opodatkowania kryptowalut?

Zgodnie z nowym art. 30b ust. 1a–1b ustawy PIT od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Natomiast dochodem z odpłatnego zbycia walut wirtualnych jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 14–16 ustawy.

Jak stanowi art. 22 ust. 14 ustawy PIT koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Art. 22 ust. 15 ww. ustawy stanowi, że koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 14, są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z zastrzeżeniem ust. 16.

Natomiast w myśl art. 22 ust. 16 ustawy nadwyżka kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 14, nad przychodami z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanymi w roku podatkowym powiększa koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej poniesione w następnym roku podatkowym.

Przykład 1.

Podatnik w 2019 r. zakupił kryptowaluty za kwotę 4000 zł. W tym samym roku sprzedał wirtualne waluty za kwotę 1000 zł. W świetle art. 22 ust. 16 ustawy PIT nadwyżka kosztów nad przychodami, tj. 3000 zł przechodzi na kolejny rok i może zostać odliczona od przychodów ze sprzedaży wirtualnych walut uzyskanych w 2020 r.

Ponadto, jak stanowi art. 30b ust. 5d ustawy PIT dochodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w ust. 1 oraz w art. 27 lub art. 30c. Po zakończeniu roku podatkowego dochód z tytułu odpłatnego zbycia wirtualnych walut należy wykazać w zeznaniu PIT-38 składanym do 30 kwietnia roku następnego po roku podatkowym. Dodatkowo w zeznaniu tym podatnik wykazuje ewentualną nadwyżkę kosztów nad przychodami osiągniętą w danym roku podatkowym (art. 30b ust. 6 i 6a ustawy PIT).