Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jako płatnika jest pobór zaliczki od świadczeń wypłacanych pracownikowi. Wątpliwości pojawiają się jednak przy świadczeniach z ubezpieczenia społecznego. Kwestia taka jak zasiłek chorobowy a zaliczka na podatek dochodowy wymaga szczegółowej analizy, ponieważ obowiązki pracodawcy różnią się w zależności od formy zatrudnienia.
Zasiłki pieniężne a źródło przychodu
Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 tej ustawy źródłem przychodów jest stosunek pracy, natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 są „inne źródła”.
Jak wynika z treści art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Natomiast w świetle art. 20 ust. 1 ustawy o PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności:
- kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
- kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego;
- zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego;
- alimenty, stypendia;
- świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14;
- dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
W myśl art. 20 ust. 2 ustawy o PIT za zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, o których mowa w ust. 1, uważa się kwoty wypłacanych przez zakład pracy lub organ rentowy zasiłków chorobowych, wyrównawczych, macierzyńskich, opiekuńczych oraz świadczeń rehabilitacyjnych.
Zasiłek chorobowy a zaliczka na podatek pracownika na umowie o pracę
Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o PIT zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.
Z powyższego przepisu wynika, że zakład pracy – jako płatnik – ma obowiązek pobrania zaliczki od wypłaconych pracownikom zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.
Ponadto zgodnie z at. 39 ust. 1 ustawy o PIT informacja na temat wypłaconych zasiłków oraz pobranej zaliczki powinna znajdować się w informacji PIT-11 przekazywanej pracownikowi oraz urzędowi skarbowemu.
Zasiłek chorobowy a zaliczka na podatek pracownika na umowie zlecenia
Dodatkowo warto też odnieść się do przypadku wypłaty zasiłku osobom zatrudnionym na podstawie umowy zlecenia. W tym zakresie przypomnijmy, że stosownie do art. 13 pkt 8 lit. a ww. ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Uwzględniając powyższe, trzeba zauważyć, że świadczenia wypłacane zleceniobiorcy w czasie jego choroby (czyli zasiłek chorobowy) nie mieszczą się w dyspozycji art. 13 pkt 8 ustawy.
Wypłacone przez ZUS za pośrednictwem płatnika świadczenia stanowią dla tej osoby przysporzenie majątkowe, które należy kwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie jednak do osób zatrudnionych na umowę zlecenie nie znajduje zastosowania art. 32 ustawy o PIT, gdyż przepis ten odnosi się wyłącznie do stosunku pracy. Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 7 listopada 2019 roku (nr 0115-KDIT2-2.4011.357.2019.1.MU), obowiązek poboru zaliczki na podatek od wypłacanego zasiłku chorobowego istnieje wyłącznie w odniesieniu do zasiłków wypłacanych na rzecz pracowników, tj. osób pozostających z zakładem pracy w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy. Zatem przepis ten nie ma zastosowania do zasiłków pieniężnych wypłacanych przez zleceniodawców.
W związku z powyższym od wypłacanych zleceniobiorcom zasiłków chorobowych pracodawca nie jest obowiązany do pobrania zaliczki na podatek dochodowy, ma jedynie obowiązek wystawienia tym osobom informacji PIT-11. Zgodnie bowiem z art. 42a ust. 1 ww. ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, (z wyjątkiem dochodów – przychodów – wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku), od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu.
Natomiast zleceniobiorca powinien w zeznaniu rocznym doliczyć kwotę uzyskanych w danym roku świadczeń do pozostałych przychodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej. Dla zleceniobiorcy będzie to przychód z innych źródeł, który podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o PIT. Kwota takiego zasiłku będzie podlegać opodatkowaniu w terminie złożenia zeznania rocznego PIT, czyli w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że obowiązek poboru zaliczki na podatek od wypłaconych zasiłków powstaje tylko wtedy, gdy pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
