Jednym z obowiązków płatnika składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w zakresie sprawozdawczości jest przekazywanie różnego rodzaju dokumentów, w tym deklaracji rozliczeniowej (ZUS DRA). Wśród elementów wspomnianej deklaracji jest informacja o liczbie ubezpieczonych. Może się zdarzyć, że jej ustalenie spowoduje pewne wątpliwości, czy dotyczy to także uwzględnienia osób wykonujących swoje zadania na podstawie umowy cywilnoprawnej. W jaki sposób ująć zleceniobiorcę w takim dokumencie – wyjaśniamy poniżej temat: zleceniobiorca w liczbie ubezpieczonych na DRA.
Deklaracja rozliczeniowa ZUS DRA
Wzór deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA został określony w załączniku nr 17 do Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2020 roku w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów.
W deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA wymagane jest zamieszczenie m.in. następujących informacji:
- danych identyfikacyjnych płatnika składek;
- zestawienia należnych składek na ubezpieczenia społeczne oraz źródeł finansowania;
- zestawienia wypłaconych świadczeń podlegających rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne;
- zestawienia należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne;
- zestawienia należnych składek na fundusze poza ubezpieczeniowe (Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych);
- zestawienia należnych składek na Fundusz Emerytur Pomostowych;
- rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Informacja o liczbie ubezpieczonych w deklaracji ZUS DRA – kogo należy uwzględnić?
Jedną z informacji, jaką należy umieścić w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, jest informacja o liczbie ubezpieczonych.
W praktyce ustalenie tej liczby na potrzeby wspomnianej deklaracji może powodować pewne wątpliwości.
Aby wyjaśnić powyższą kwestię, należy sięgnąć do przepisów ustawowych z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego definiujących podleganie ubezpieczeniom.
Ponadto zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych mają prawo osoby objęte powszechnym – obowiązkowym i dobrowolnym – ubezpieczeniem zdrowotnym.
Oznacza to, że obowiązek zgłoszenia do ZUS-u obejmuje w szczególności:
- pracowników;
- osoby wykonujące pracę nakładczą;
- osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (zleceniobiorcy), oraz osoby z nimi współpracujące;
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące,
Terminy przewidziane na przekazanie przez płatnika deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA
Płatnik składek przekazuje deklarację rozliczeniową ZUS DRA w tych samych terminach, co imienne raporty miesięczne (ZUS RCA, ZUS RSA, ZUS RPA), czyli:
- do 5. dnia następnego miesiąca – w przypadku jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;
- do 15. dnia następnego miesiąca – w odniesieniu do płatników posiadających osobowość prawną (m.in. spółki kapitałowe, spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje, jednostki samorządu terytorialnego, uczelnie wyższe);
- do 20. dnia następnego miesiąca – w przypadku pozostałych płatników składek.
Zleceniobiorca w liczbie ubezpieczonych na ZUS DRA
Urzędowo określony formularz deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA zawiera określone miejsce na wskazanie liczby ubezpieczonych.
Oznacza to zatem, że w polu 01 bloku III deklaracji ZUS DRA należy wykazać liczbę osób, które podlegają:
- co najmniej jednemu z ubezpieczeń społecznych wskazanych w ustawie systemowej i/lub
- ubezpieczeniu zdrowotnemu
Przykład 1.
Przedsiębiorca podczas prowadzenia działalności zatrudnia zarówno pracowników, jak i osoby, które wykonują swe zadania na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia). W deklaracji ZUS DRA uwzględnia się osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę. Czy dotyczy to również zleceniobiorców, czy konieczne jest uwzględnienie tych osób w liczbie ubezpieczonych?
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, w informacji o liczbie ubezpieczonych zawartej w deklaracji ZUS DRA uwzględniamy osoby objęte ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym.
Należy jednocześnie zaznaczyć, że wskazane osoby nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.
Jednak warto podkreślić, że nie każda umowa cywilnoprawna będzie objęta wspomnianym mechanizmem.
Przykład 2.
Firma korzysta z usług świadczonych przez osoby wykonujące pracę na podstawie różnego rodzaju stosunków prawnych, w tym umowy zlecenia, o dzieło i umowy o pracę nakładczą. W liczbie ubezpieczonych wskazanej w deklaracji ZUS DRA należy uwzględnić osoby wykonujące pracę nakładczą i zleceniobiorców, pominąć natomiast trzeba osoby świadczące określone usługi na podstawie umowy o dzieło.
Osoby wykonujące swe zadania na podstawie umów o dzieło nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym ani ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Zleceniobiorca w liczbie ubezpieczonych na ZUS DRA. Podsumowanie
Płatnik składek ma obowiązek przekazywania do ZUS-u imiennych raportów miesięcznych wraz z deklaracją rozliczeniową ZUS DRA. We wskazanym dokumencie należy m.in. podać informację o liczbie ubezpieczonych. W liczbie tej ujmuje się osoby objęte ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym. Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Wpływa to w decydujący sposób na konieczność uwzględnienia tych osób w liczbie ubezpieczonych.
