0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

50% koszty uzyskania przychodów dla pracowników

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Pracownikom uzyskującym przychody m.in. ze stosunku pracy przysługują co do zasady zryczałtowane kwoty kosztów uzyskania przychodu. Od wielu lat pracodawcy mają problem z rozliczaniem pracowniczych kosztów w sytuacji, gdy przez pracowników wykonywane są prace twórcze, do których można stosować 50% koszty autorskie. Sprawdź, kiedy stosuje się 50% koszty uzyskania przychodów dla pracowników!

Źródła przychodów pracowniczych

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Koszty uzyskania przychodów

Osobom posiadającym status pracownika i uzyskującym przychody m.in. ze stosunku pracy przysługuje co do zasady zgodnie z przepisem art. 22 ust. 2 ustawy o PIT od osób fizycznych odliczenie jednej pełnej zryczałtowanej miesięcznej kwoty kosztów uzyskania przychodów niezależnie od wymiaru czasu pracy. Więcej na temat kosztów można przeczytać w artykule: Podwyższone koszty uzyskania przychodu.

Jednak w odniesieniu do niektórych przychodów ustawodawca dopuścił możliwość ustalania kosztów zryczałtowanych. W przypadku korzystania przez twórców z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami, mają zastosowanie 50% koszty uzyskanego przychodu.

50% koszty uzyskania przychodów dla pracowników

Przepisy ustawy o PIT nie zawierają postanowień ograniczających prawo do stosowania 50% kosztów do konkretnych źródeł przychodów. Dlatego też należy przyjąć, że z podwyższonych kosztów może skorzystać również pracownik.

Należy jednak pamiętać, że koszty uzyskania przychodów w wysokości 50% mogą być zastosowane jedynie do tej części uzyskanego przychodu, który korzysta z praw autorskich.

Stanowisko dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 sierpnia 2008 roku, nr IPPB2/415-861/08-2/MK:

„[…] należy stwierdzić, iż warunkiem zastosowania 50% normy kosztów uzyskania przychodów, o której mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest to, by zaistniał utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, twórca udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z danego utworu, względnie by doszło do rozporządzenia majątkowymi prawami autorskimi do twórczego dzieła, a ponadto, by umowa o pracę przewidywała rozróżnienie wynagrodzenia należnego pracownikowi na część związaną z korzystaniem z praw autorskich i część związaną z wykonywaniem typowych obowiązków pracowniczych.

W rezultacie od kwoty honorarium wypłacanego pracownikom (twórcom), pomniejszonej o składki na ubezpieczenie społeczne będzie można odjąć 50% koszty uzyskania przychodu […]”.

Kiedy można zastosować 50% koszty uzyskania przychodów dla pracowników?

Aby zastosować dla pracownika 50%, trzeba być w stanie udokumentować, że prace twórcze były wykonywane. Najlepiej w takiej sytuacji prowadzić dokładną ewidencję czasu pracy, z której wynikałoby, ile konkretnie czasu one zajmowały. Sądy administracyjne często stawały po stronie organów podatkowych negujących prawo do 50% kosztów uzyskania przychodów w przypadku braku ewidencji.

Pracownik musi w wyraźny sposób przenieść autorskie prawa majątkowe na pracodawcę.

Wyroku WSA w Gliwicach z 15 kwietnia 2008 roku, sygn. akt I SA/Gl 903/07:

„[…] Zebrany w sprawie materiał dowodowy usprawiedliwia konstatację, że brak jakiegokolwiek dowodu, z którego wynikałoby, jaka wielkość wynagrodzenia przypadała podatnikowi za wykonane prace twórcze. Rację mają skarżący, wskazując, że nie ma regulacji prawnej nakładającej na pracodawcę obowiązek prowadzenia ewidencji prac twórczych, to jednak – zdaniem sądu – przyjęcie takich procedur – wobec braku innych dowodów – pozwoliłoby na jednoznaczne ustalenie partycji wynagrodzenia na część odpowiadającą honorarium za prace twórcze oraz część pozostałą. Jak już wcześniej zaznaczono, brak możliwości wyodrębnienia z ogólnego wynagrodzenia K.H. konkretnej części, odpowiadającej honorarium za prace twórcze, eliminuje możliwość zastosowania art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych […]”.

Zgodnie z ogólną interpretację podatkową dotyczącą stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów wydaną przez Ministerstwo Finansów 18 września 2020 roku (nr DD3.8201.1.2018) w celu zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów konieczne jest spełnienie przesłanek takich jak:

  1. Powstanie w ramach stosunku pracy utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego.

  2. Powstanie przedmiotowych utworów (określonych w 22 ust. 9b ustawy o PIT).

  3. Dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi stworzenie przez pracownika utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego.

  4. Wyraźne wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika.

Zgodnie z omawianą ogólną interpretacją podatkową w gestii stron stosunku pracy jest określenie, jak będzie wyliczany przychód z tytułu korzystania z praw autorskich. Natomiast pracownik i pracodawca mogą przyjąć w zasadzie dowolną zasadę ustalania wysokości honorarium – a więc w szczególności metodę:

  • opartą na wyliczeniu czasu pracy poświęconego na stworzenie utworów;

  • opartą na parametrze procentowym (% całości wynagrodzenia);

  • kwotową (konkretnie określona kwota honorarium autorskiego).

Przy zastosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodu należy:

  • dokumentować utwory tworzone przez pracowników;

  • określić sposoby ustalania honorarium autorskiego;

  • posiadać zapisy w umowach o pracę, regulaminach wynagradzania oraz innych aktach wewnętrznych dotyczących 50% kosztów.

Wynagrodzenie minimalne a 50% koszty uzyskania przychodów

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia zaliczone do wynagrodzeń osobowych. Natomiast do wynagrodzeń osobowych nie zalicza się wynagrodzeń z tytułu rozporządzania przez pracowników prawami autorskimi w ramach stosunku pracy. Czyli przychody objęte 50% kosztami uzyskania przychodu nie stanowią części wynagrodzenia składającej się na wynagrodzenie minimalne.

Sąd Najwyższy w wyroku z 18 października 2017 roku, sygn. akt I PK 278/16, ustanowił, że:

„Do wynagrodzeń osobowych nie zalicza się wynagrodzeń z tytułu rozporządzania przez pracowników prawami autorskimi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy. Można więc generalnie stwierdzić, że pojęcie wynagrodzenia za pracę funkcjonujące w prawie pracy, w oparciu o przepisy Kodeksu pracy, nie jest tożsame z wynagrodzeniem regulowanym na potrzeby ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wynika więc z tego, że honoraria autorskie przysługujące pracownikowi z tytułu przeniesienia praw autorskich do utworu, nie stanowią składnika wynagrodzenia w rozumieniu przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę”.

Przykład
Pracownik jest zatrudniony na umowę o pracę. Jego umowa opiewa na 8000,00 zł brutto, widnieje w niej zapis, że 80% jego wynagrodzenia jest objęte prawami autorskimi. Czy wynagrodzenie minimalne zostaje zachowane?
Pracownik nie zachowuje w tym wypadku minimalnego wynagrodzenia (8000,00 x 820% = 6400,00 zł, 8000,00 zł – 6400,00 zł = 1600,00 zł). Wynagrodzenie minimalne w 2023 roku wynosi 3490,00 zł, co jest wyższe niż 1600,00 zł.

Limit w 2023 roku dla 50% KUP?

W 2023 roku podatnicy mogą odliczyć 50% przychodów, nie więcej jednak niż 120 000 złotych rocznie. Przychód jest pomniejszany o potrącone przez płatnika składki na ubezpieczenia społeczne, przypadające na przychód z tytułu przeniesienia autorskich praw.

50% koszty a ulgi w podatku

Pracownicy mogą korzystać ze zwolnień z podatku dochodowego takich jak:

  • ulga bez PIT dla młodych – dla osób do 26 r.ż.;

  • ulga dla rodziców (4+) – mogą z niej skorzystać rodzice wychowujący co najmniej 4 dzieci;

  • ulga na powrót – ulga, z której mogą korzystać osoby zmieniające rezydencję podatkową na polską;

  • pracujący emeryt – z ulgi może skorzystać osoba po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny, która ma przyznane prawo do emerytury, ale jej nie pobiera i jednocześnie jest zatrudniona.

Wolne od podatku pozostają m.in. przychody ze stosunku pracy do wysokości 85 528 zł.

Co do zasady fakt niepobierania zaliczek na PIT w związku z korzystaniem z omawianych ulg powoduje automatycznie przerwanie stosowania kosztów 50%. Koszty uzyskania przychodów służą ustaleniu podstawy opodatkowania, która w tym przypadku nie występuje (zwolnieniu podlega przychód, nie dochód podatkowy).

Po wyczerpaniu rocznego limitu zwolnienia od PIT pracodawca może potrącać z przychodów zatrudnionego 50% koszty. Jednak w tej sytuacji – w świetle art. 21 ust. 1 pkt 9aa updof – korzystanie w jednym roku podatkowym z kosztów twórczych (bez znaczenia, w ramach jakiej umowy) oraz z ulgi dla pracującego seniora w zakresie przychodów ze stosunku pracy jest dozwolone w ramach łącznego rocznego limitu 120 000 zł. Po wykorzystaniu pełnego limitu zwolnienia pracownik ma prawo wykorzystać jeszcze koszty 50% w łącznej wysokości do 34 472 zł (120 000,00 – 85 528 zł).

W przypadku zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy rzeczywiście można je zastosować i czy zostały zachowane wszystkie niezbędne formalności. W sytuacji gdy organy kontrolujące podważą zasadność stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, odpowiedzialność finansowa spoczywa na pracowniku, nie zaś na firmie. Pracownik zobowiązany będzie do oddania nadpłaconego wynagrodzenia, koszt pracodawcy nie ulega bowiem zmianie.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów