Zdecydowana większość przedsiębiorców wykorzystuje w swojej działalności gospodarczej składniki majątku definiowane jako środki trwałe. Pod pojęciem tym należy rozumieć rzeczowy majątek, który:
- stanowi własność lub współwłasność przedsiębiorcy,
- jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do użytkowania,
- przewidywany okres użytkowania dłuższy niż 1 rok,
- będzie wykorzystywany tylko na cele prowadzonej działalności gospodarczej.
Podatnik jest zobligowany do ich ujęcia w ewidencji środków trwałych oraz amortyzacji w czasie. Przy czym bardzo istotną kwestią jest prawidłowe ustalenie wartości początkowej środka trwałego, bowiem to od niej naliczane są odpisy amortyzacyjne, które przedsiębiorca następnie ujmuje w kosztach. Jak prawidłowo ustalić wartość początkową środka trwałego i co należy zrobić, gdy została ona ustalona w sposób nieprawidłowy? Wyjaśniamy poniżej.
Jak ustalić wartość początkową środka trwałego?
Wartość początkowa środka trwałego jest uzależniona od sposób nabycia go przez przedsiębiorcę. Zasady jej ustalania zostały określone w art. 22g ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co zostało zaprezentowane w formie tabeli:
Sposób nabycia | Sposób wyceny |
odpłatne nabycie | cena nabycia |
częściowo odpłatne nabycie | cena ich nabycia powiększoną o wartość przychodu, określonego w art. 11 ust. 2b |
wytworzenie we własnym zakresie | koszt wytworzenia |
w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób | wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości |
w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki niebędącej osobą prawną | a) wartość początkową, od której dokonywane były odpisy amortyzacyjne - jeżeli przedmiot wkładu był amortyzowany, b) wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie - jeżeli przedmiot wkładu nie był amortyzowany, c) wartość określoną zgodnie z art. 19 - jeżeli ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu przez wspólnika wnoszącego wkład, będącego osobą fizyczną, jest niemożliwe i przedmiot wkładu nie był wykorzystywany przez wnoszącego wkład w prowadzonej działalności gospodarczej, z wyłączeniem wartości niematerialnych i prawnych wytworzonych przez wspólnika we własnym zakresie; |
Otrzymanie w związku z likwidacją spółki lub osoby prawnej | z zastrzeżeniem ust. 14b, ustaloną przez podatnika wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej |
Przy czym przez cenę nabycia zgodnie z ustawą należy rozumieć kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania (np. koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług).
Natomiast koszt wytworzenia to wartość (w cenie nabycia) zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Co ważne, podatnik ustalając wartość początkową w oparciu na cenie nabycia lub na koszcie wytworzenia, powinien skorygować ją o ewentualne różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego.
Błędnie ustalona wartość początkowa środka trwałego
W praktyce gospodarczej może zdarzyć się tak, że wartość początkowa środka trwałego zostanie ustalona w sposób nieprawidłowy, co przyczyni się do jej zawyżenia. Wówczas przedsiębiorca jest zobligowany do skorygowania odpisów amortyzacyjnych ze skutkiem wstecznym. Gdy tego typu sytuacja dotyczy okresu, za który zostało złożone zeznanie roczne, podatnik będzie zobligowany do jego skorygowania. Natomiast gdy odnosi się do roku podatkowego, za który podatnik nie złożył jeszcze zeznania rocznego, wówczas wystąpi obowiązek skorygowania zaliczek na podatek dochodowy. Bowiem podatnik zawyżył koszty uzyskania przychodu i tym samym zaniżył swoje zobowiązanie względem fiskusa. W sytuacji na konto US należy wpłacić różnicę wraz ewentualnymi odsetkami, które można wyliczyć przy zastosowaniu kalkulatora.
Co ważne, przedsiębiorca nie może ująć w kosztach odsetek od zaległości podatkowych, gdyż znajdują się one w katalogu kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.
Podatnik powinien pamiętać, również o skorygowaniu zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
