Zamierzam kupić wózek widłowy od mojego sąsiada, który aktualnie ma zawieszoną działalność gospodarczą. Wspomniany wózek jest wprowadzony do jego ewidencji środków trwałych. Czy mój kontrahent może mi go sprzedać i wystawić fakturę?
Kamila, Nowa Ruda
Podatnik nie może w okresie zawieszenia działalności gospodarczej wykonywać czynności polegających na osiąganiu bieżących przychodów z tej działalności, co wynika z art. 25 ust. 1 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców, poza incydentalnymi przychodami.
Niemniej w tym okresie podatnik ma prawo do zbywania własnych środków trwałych i wyposażenia na mocy art. 25 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy.
W sytuacji, gdy kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT, sprzedaż środka trwałego w trakcie zawieszenia działalności musi być udokumentowana fakturą.
Czym jest zawieszenie działalności gospodarczej?
Zawieszenie działalności gospodarczej to czas, w którym podatnik zaprzestaje prowadzenia działalności. Nie chodzi tu jednak o niewykonywanie żadnych czynności w ramach działalności a przede wszystkim o nieprowadzenie bieżącej sprzedaży w ramach tej działalności.
Natomiast w trakcie zawieszenia działalności podatnik ma możliwość realizowania niektórych czynności, np. sprzedaży środka trwałego. W okresie zawieszenia działalności ma on wręcz obowiązki.
Czym są składniki majątku będące środkami trwałymi?
Składniki majątku zaliczane do środków trwałych:
- muszą być nabyte na cele prowadzonej działalności;
- muszą stanowić własność lub współwłasność podatnika;
- muszą być kompletne i zdatne do użytku w momencie przyjęcia ich do używania w działalności;
- będą użytkowane w działalności przez okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok;
- mogą być oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, lub umowy o podobnym charakterze.
Czym są składniki majątku będące środkami trwałymi
W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie musi wykonywać wielu obowiązków, takich jak:
- składanie ewidencji i deklaracji JPK_V7X (są wyjątki) – można natomiast składać dobrowolnie np. zerowe deklaracje albo skutkujące odliczeniem podatku VAT od zakupów – kosztów stałych ponoszonych w czasie zawieszenia działalności;
- składanie deklaracji ZUS;
- zapłata składek ZUS z uwagi na niepodleganie ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu w okresie zawieszenia działalności;
- zapłata podatku VAT (wyjątek stanowią sytuacje, w których doszło do korekty VAT w okresie zawieszenia albo np. do sprzedaży środka trwałego);
- zapłata zaliczek na podatek dochodowy PIT;
- pozostałe czynności, których nie trzeba wykonywać.
Zgodnie z art. 25 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców, zwanej dalej ustawą Prawo przedsiębiorców, w czasie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać tej działalności i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, ale ma wiele obowiązków, które zostały zaprezentowane w poniższej tabeli.
Prawa i obowiązki podatnika w czasie zawieszenia działalności gospodarczej | |
Lp. | Wykaz obowiązków w okresie zawieszenia działalności gospodarczej |
1. | Może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów |
2. | Może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej |
3. | Może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie |
4. | Ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej |
5. | Wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa |
6. | Może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej |
7. | Może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą |
8. | Może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego |
Do powyższych obowiązków należy dodać korektę podatku VAT, jeżeli podatnik musi ją przeprowadzić, a także złożenie zeznania rocznego PIT i rocznego rozliczenia składki zdrowotnej, nawet jeżeli przez cały poprzedni rok działalność była zawieszona.
Ponadto w okresie zawieszenia działalności podatnik będący dłużnikiem musi zastosować ulgę na złe długi w odniesieniu do nieopłaconych zobowiązań wynikających z otrzymanych faktur.
Sprzedaż środka trwałego w okresie zawieszenia działalności a PIT
Dokonując sprzedaży środka trwałego w okresie zawieszenia działalności, podatnik rozlicza tę transakcję na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych w standardowy sposób (tak jakby działalność nie była zawieszona).
Oznacza to, że sprzedaż środka trwałego w czasie zawieszenia działalności stanowi przychód z działalności gospodarczej.
Cenę sprzedaży w kwocie netto (czynny podatnik VAT) albo brutto (podatnik zwolniony z VAT) podatnik traktuje jak przychód z działalności i ujmuje w kolumnie 8 PKPiR (pozostałe przychody).
Natomiast kosztem uzyskania przychodów będzie niezamortyzowana część wartości początkowej zbywanego środka trwałego, którą ujmuje w kolumnie 13 PKPiR (pozostałe wydatki).
Jeżeli różnica będzie dodatnia, wówczas powstanie dochód ze sprzedaży tego środka trwałego będący po prostu dochodem z działalności gospodarczej.
Dochód ten będzie opodatkowany według stosowanej przez podatnika formy opodatkowania w prowadzonej działalności.
Zarówno przychody, jak i koszty uzyskania przychodów związane ze zbyciem środka trwałego podatnik ujmuje w miesiącu powstania obowiązku podatkowego, a więc w miesiącu dokonania dostawy środka trwałego, nie później niż w dniu:
- wystawienia faktury, lub
- uregulowania należności
– w zależności od tego, które zdarzenie miało miejsce wcześniej.
Jeżeli podatnik stosuje ryczałt jako formę opodatkowania przychodów z działalności, wówczas ujmuje w ewidencji przychodu w okresie zawieszenia działalności i w miesiącu sprzedaży (dostawy środka trwałego) przychód z działalności (cena sprzedaży w kwocie netto – czynny podatnik VAT albo w kwocie brutto – podatnik zwolniony z VAT).
Przychód ten opodatkowuje według stawki 3% ryczałtu (w przypadku sprzedaży nieruchomości – 10%).
Sprzedaż środka trwałego w okresie zawieszenia działalności a podatek VAT
Jeżeli sprzedaż środka trwałego jest dokonywana przez czynnego podatnika VAT (w okresie zawieszenia działalności gospodarczej), to podatnik ma obowiązek opodatkować tę sprzedaż podatkiem VAT.
Taka sprzedaż mogłaby być zwolniona z podatku VAT, ale tylko na mocy art. 43 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, zwanej dalej ustawą o VAT.
Przepis ten mówi o tym, że zwolnieniu z opodatkowania VAT podlega dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego.
Jeżeli czynny podatnik VAT nie używa (nie przeznaczył) środka trwałego do sprzedaży zwolnionej z VAT w ramach prowadzonej działalności, wówczas będzie musiał jego sprzedaż opodatkować podatkiem VAT.
Czynny podatnik VAT, który nabył środek trwały, musi jeszcze pamiętać o dokonaniu ewentualnej korekty podatku VAT, który nie został odliczony przy nabyciu w części lub w całości, a do którego odliczenia podatnik miał prawo (jeżeli taka sytuacja miała miejsce).
Ponadto należy podkreślić, że zgodnie z art. 99 ust. 7a ustawy o VAT w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania ewidencji i deklaracji JPK_V7X za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy.
Jak z kolei mówi art. 99 ust. 7b, powyższe zwolnienie z obowiązku składania ewidencji i deklaracji JPK_V7X w okresie zawieszenia działalności nie dotyczy:
- podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
- podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary – w zakresie, których są podatnikami;
- okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego;
- okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.
Ostatni punkt jasno wskazuje, że jeżeli podatnik był zobowiązany do opodatkowania zbycia środków trwałych czy do opodatkowania innej incydentalnej sprzedaży w okresie zawieszenia działalności, to ma on obowiązek za miesiąc, w którym została dokonana sprzedaż, złożyć ewidencję i deklarację JPK_V7X oraz zapłacić należny podatek VAT z tej sprzedaży, jeżeli wystąpił.
Warto w tym miejscu wspomnieć o jeszcze jednej kwestii. Czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów dokonywanych w okresie zawieszenia działalności, np. z tytułu ponoszonych kosztów stałych:
- we właściwej ewidencji i deklaracji JPK_V7X, jeżeli składa je przez cały okres zawieszenia działalności;
- dopiero po wznowieniu działalności, jeżeli nie składa w okresie zawieszenia ewidencji i deklaracji JPK_V7X.
Tak więc podatnik w przypadku nieskładania ewidencji i deklaracji JPK_V7X przez okres zawieszenia działalności nie ma możliwości odliczenia podatku VAT na zakupy dokonane w okresie zawieszenia działalności w miesiącu dokonania sprzedaży środka trwałego.
Sprzedaż środka trwałego w okresie zawieszenia działalności a składka zdrowotna
Okres zawieszenia działalności gospodarczej to czas niepodlegania przedsiębiorcy pod ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Powyższe skutkuje tym, że przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności (za pełne miesiące zawieszenia działalności) nie opłaca składek ZUS. Za miesiące, w których trakcie dokonał zawieszenia, wznowienia działalności, płaci składki ZUS (jeżeli zawieszenie, wznowienie działalności nie nastąpiło od pierwszego dnia miesiąca).
Zgodnie z art. 81 ust. 2zd Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ilekroć w kwestii ustalania miesięcznej składki zdrowotnej oraz rocznej składki zdrowotnej mowa jest o przychodach i kosztach ich uzyskania (przychodach w przypadku ryczałtu), nie uwzględnia się w tych przychodach i kosztach ich uzyskania przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców.
Na koniec warto powiedzieć, że sprzedaż środka trwałego w okresie zawieszenia działalności gospodarczej będzie powodowała obowiązek opodatkowania takiej sprzedaży zarówno podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jak i podatkiem VAT.
Mówiąc o podatku dochodowym od osób fizycznych PIT i podatku VAT, przedsiębiorca, zbywając środek trwały w okresie zawieszenia, postępuje tak, jakby sprzedawał ten środek poza okresem zawieszenia. Sposób postępowania w kwestii opodatkowania PIT i VAT jest taki sam.
Natomiast w odniesieniu do składki zdrowotnej trzeba zaznaczyć, że przychody i koszty powstałe w okresie zawieszenia działalności (także przy sprzedaży środka trwałego) nie są brane pod uwagę do ustalenia podstawy składki zdrowotnej, czyli miesięcznej, rocznej składki zdrowotnej.
Polecamy:
