Składnikami majątku w firmie nie są wyłącznie środki trwałe, ale także wartości niematerialne i prawne. Aby prawidłowo wprowadzić WNiP do ewidencji, ważne jest prawidłowe ustalenie jej wartości początkowej. Dowiedz się, jak prawidłowo wprowadzić wartości niematerialne i prawne do ewidencji oraz jak rozliczyć ulepszenie i likwidację WNiP!
Definicja WNiP
Definicja wartości niematerialnych i prawnych została określona w art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy o Rachunkowości, zgodnie z którym rozumie się z zastrzeżeniem pkt 17, nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje;
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych;
c) know-how.
Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.
Jeżeli WNiP została oddana do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, wówczas jedna ze stron umowy wprowadza wartość niematerialną i prawną do środków trwałych swojej firmy.
Wartość początkowa WNiP
Wartość początkową WNiP ustala się w taki sam sposób jak wartość początkową środków trwałych. Oznacza to, że warrtość tą stanowi cena nabycia powiększona o wszystkie koszty związane z zakupem WNiP poniesione do momentu wprowadzenia ich do działalności.
Wartość początkową WNiP również reguluje ustawa o PIT, zgodnie z którą, za wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych uważa się:
-
cenę nabycia, jeżeli składnik ten został nabyty odpłatnie,
-
koszt wytworzenia, jeżeli został wytworzony we własnym zakresie,
-
wartość rynkową z dnia nabycia jeżeli wnip została nabyta w drodze darowizny lub spadku bądź w nieodpłatny sposób (chyba że umowa określa niższą wartość),
-
jeżeli wartość niematerialna została nabyta poprzez wniesienie aportu, tj. wkładu pieniężnego - wartość z daty wniesienia (nie wyższa niż wartość rynkowa).
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów odpisy amortyzacyjne wykazują w kol. 13 - pozostałe wydatki.
Amortyzacja
Odpisy amortyzacyjne wartości niematerialnych i prawnych stanowią koszt uzyskania przychodu prowadzonej działalności. Amortyzacja dokonywana jest na podstawie ustalonej wartości niematerialnej i prawnej. Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów odpisy amortyzacyjne wykazują w kol. 13 - pozostałe wydatki. W przypadku amortyzacji w czasie, pierwszy odpis amortyzacyjny zostaje ujęty w kosztach w miesiącu następującym po miesiącu, w którym wnip została wprowadzona do ewidencji. Natomiast dla jednorazowej amortyzacji, odpis amortyzacyjny ujęty jest jednorazowo w miesiącu wprowadzenia składnika majątku do ewidencji.
Ulepszenie WNiP
W przeciwieństwie do środków trwałych, podatnik nie ma możliwości zwiększenia wartości WNiP po dokonaniu jej ulepszenia lub modernizacji. Oznacza to, że również odpisy amortyzacyjne nie zostaną zwiększone. Ulepszenie może więc stanowić odrębną WNiP, która podlegać będzie oddzielnie amortyzacji, bądź może stanowić bezpośrednio koszt uzyskania przychodu.
Likwidacja
Jeżeli WNiP nie przynosi już korzyści działalności oraz nie będzie już dłużej użytkowany, ponieważ staje się on nieprzydatny lub traci prawa do jego korzystania, wówczas podatnik dokonuje wykreślenia danej wartości niematerialnej i prawnej z ewidencji WNiP.
Niezamortyzowana część wartości początkowej wnip może stanowić koszt uzyskania przychodu w prowadzonej działalności w dacie zlikwidowania tego składnika majątku i wykreślenia go z ewidencji. W dacie poniesienia wydatków na zakup WNiP, podatnik musi wykazać, że istniał związek całej wartości poniesionego kosztu z przychodem.
Ewidencja WNiP
Ewidencję środków trwałych prowadzi się wraz z wartościami niematerialnymi i prawnymi. Zatem podatnik (osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie) mają obowiązek prowadzenia jednej ewidencji zawierającej ŚT oraz WNiP.
Ewidencja ta zawiera elementy takie jak:
-
liczba porządkowa,
-
data nabycia,
-
data przyjęcia do użytkowania w działalności,
-
określenie, jaki dokument potwierdza nabycie składnika majątku,
-
określenie jaki to składnik majątku (jaka WNiP lub ŚT),
-
klasyfikacja środków trwałych (KŚT),
-
wartość początkowa,
-
stawka amortyzacji,
-
kwota odpisów amortyzacyjnych,
-
zaktualizowaną wartość początkową/kwotę odpisów amortyzacyjnych,
-
wartość ulepszenia środka trwałego,
-
data likwidacji oraz jej przyczyna lub data zbycia.
Wpisu wartości niematerialnych i prawnych do ewidencji, dokonuje się najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie WNiP.
