W przypadku zakupu samochodu podatnicy często nie mogą rozliczyć całości podatku VAT. Powyższe ograniczenie dotyczy nie tylko nabycia samochodu, ale także późniejszej jego eksploatacji. Powyższe ograniczenie oczywiście nie dotyczy wszystkich pojazdów. Badania techniczne z opóźnieniem a odliczenie 100% VAT - czy to możliwe?
Odliczenie podatku naliczonego - zasada ogólna
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały uregulowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, tj. m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, jak i niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Odliczenie podatku naliczonego związanego z samochodami
Przez pojazdy samochodowe rozumie się pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (patrz art. 2 pkt 34 ustawy o VAT).
Na podstawie art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika.
Zgodnie z 86a ust. 2 ustawy o VAT do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zalicza się wydatki dotyczące:
- nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia bądź importu ich części składowych;
- używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze;
- nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług ich naprawy lub konserwacji oraz innych towarów i usług związanych z ich eksploatacją bądź używaniem.
Zgodnie z powołanymi regulacjami podatnikowi przysługuje ograniczone do 50% prawo do odliczenia podatku w odniesieniu do wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do użytku „mieszanego”.
Dla celów stosowania tego ograniczenia za wykorzystywanie „mieszane” należy rozumieć, że w odniesieniu do pojazdu wykorzystywanego w działalności gospodarczej istnieje możliwość jego użycia również do celów niezwiązanych z tą działalnością, np. do celów prywatnych.
Przy czym, przyjmuje się, że każdy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony – ze względu na swoje cechy konstrukcyjne – służy co do zasady użytkowi „mieszanemu”, a zatem wszystkie wydatki z nim związane podlegają ograniczeniu w odliczaniu do 50%.
Przykład 1.
Podatnik zawarł umowę leasingu samochodu osobowego. W tym przypadku wartość samochodu wynosi 200 000 zł plus 46 000 zł podatek VAT. Pierwsza wpłata wyniosła 50 000 zł plus 11 500 zł. Ile podatnik odliczy podatku od tej umowy? Mając na uwadze powołane regulacje, trzeba stwierdzić, że będzie podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w wysokości 50% kwoty podatku wynikającej z faktury dokumentującej pierwszą wpłatę leasingową.
Odliczenie 100% podatku naliczonego od samochodów
Ustawodawca sprecyzował, jak należy rozumieć wykorzystywanie pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Wymóg ten będzie spełniony tylko w 2 przypadkach (patrz art. 86a ust. 4 ustawy o VAT).
Pierwszy przypadek wystąpi, gdy ze sposobu wykorzystywania pojazdu przez podatnika wynika, że jest on wykorzystywany tylko do działalności gospodarczej. Zasady używania pojazdu w tym przypadku muszą być dodatkowo potwierdzone prowadzoną ewidencją jego przebiegu, która ma wykluczyć użycie tego pojazdu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Natomiast drugi przypadek dotyczy sytuacji, gdy kryteria konstrukcyjne danego pojazdu wykluczają jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub ewentualnie powodują, że użycie pojazdu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne. Ustawodawca szczegółowo wymienił, jakich pojazdów dotyczy powyższa preferencja.
Co istotne, spełnienie wymagań dla większości pojazdów samochodowych wymienionych w ustawie stwierdza się na podstawie:
- dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz
- dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań.
Przeprowadzenie badania technicznego, które potwierdzi spełnienie warunków technicznych pojazdu wskazanych powyżej, umożliwia więc dokonywanie odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdem w pełnej wysokości.
Termin przeprowadzenia badania technicznego
Analiza regulacji prawnych prowadzi do stwierdzenia, że do momentu, kiedy uzyskamy odpowiednią adnotację w dowodzie rejestracyjnym, potwierdzającą wykonanie dodatkowego badania technicznego, stwierdzającego spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w art. 86a ust. 9 pkt 1-2 ustawy, nie przysługuje prawo do odliczenia 100%, ale jedynie 50% kwoty podatku naliczonego od wydatków związanych z ww. pojazdem oraz innymi zakupami dotyczącymi jego eksploatacji, o ile nie zachodziły wyłączenia zawarte w art. 88 ustawy.
Prawo do odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego przysługuje dopiero od dnia, w którym podatnik uzyska ww. zaświadczenie i adnotację o spełnieniu tych wymagań, o czym stanowi art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT.
Zatem, jeśli podatnik ma zamiar odliczyć 100% podatku z faktur dotyczących samochodu, powinien mieć wszystkie dokumenty, które to umożliwiają.
Co istotne, pomimo braku ustawowego określenia terminu do przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego pojazdu samochodowego i zamieszczenia adnotacji w dowodzie rejestracyjnym pojazdu przyjmuje się, że w przypadku nabycia pojazdu samochodowego badanie powinno być przeprowadzone najpóźniej w dniu składania deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zakupu.
Badania techniczne z opóźnieniem a odliczenie 100% VAT
W praktyce nie zawsze podatnik jest w stanie wykonać odpowiednie badanie w terminie.
Przykład 2.
Czynny podatnik zakupił furgonetkę za kwotę 100 000 zł plus VAT 23 000 zł. Nie przeprowadził on w momencie zakupu badania technicznego. Badanie zostało przeprowadzone dopiero po roku. W związku z tym, czy podatnik mógł odliczyć podatek naliczony od zakupu? W tym przypadku późniejsze uzyskanie zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu upoważnia podatnika do korekty podatku naliczonego związanej ze zmianą wykorzystywania pojazdu.
Okres korekty wynosi 60 miesięcy. Z przykładu wynika, że badanie zostało wykonane po roku, tym samym podatnik może dokonać korekty za pozostałe 5 lat.
Podsumowując, w przypadku późniejszego wykonania badania technicznego można odliczyć podatek naliczony poprzez dokonanie korekty.
