Dokonywanie transgranicznych transakcji w ramach UE wiąże się z koniecznością składania informacji podsumowujących. W naszym dzisiejszym artykule zajmiemy się przypadkiem, w którym podatnik dokonuje WNT, jednakże dostawca nie przekazuje numeru NIP UE. Postaramy się wyjaśnić, w jaki sposób należy potraktować brak NIP UE kontrahenta pod względem klasyfikacji czynności opodatkowanych oraz w kontekście obowiązku składania informacji podsumowującej.
Obowiązek składania informacji podsumowującej
W pierwszej kolejności odnieśmy się do obowiązku składania informacji podsumowującej.
Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT UE są obowiązani składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje o dokonanych czynnościach transgranicznych takich jak WDT czy WNT.
Informacje podsumowujące składa się za okresy miesięczne, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonania transakcji.
Zgodnie z art. 100 ust. 8 ustawy informacja podsumowująca powinna zawierać następujące dane:
- nazwę lub imię i nazwisko podmiotu składającego informację podsumowującą oraz jego NIP podany w potwierdzeniu dokonanym przez naczelnika urzędu skarbowego zgodnie z art. 97 ust. 9, który zastosował dla transakcji, o których mowa w ust. 1;
- właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany przez państwo członkowskie właściwe dla podatnika podatku od wartości dodanej lub osoby prawnej niebędącej takim podatnikiem, nabywających towary lub usługi, zawierający 2-literowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej;
- właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany przez państwo członkowskie właściwe dla podatnika podatku od wartości dodanej dokonującego dostawy towarów, zawierający 2-literowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej – w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2;
- łączną wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, łączną wartość wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, w tym również łączną wartość dostawy towarów, o której mowa w ust. 1 pkt 3, łączną wartość świadczonych usług, o których mowa w ust. 1 pkt 4 – w odniesieniu do poszczególnych kontrahentów.
Warto także dodać, że nieskładanie informacji podsumowujących jest czynem zabronionym stanowiącym wykroczenie skarbowe zagrożone karą grzywny (art. 80a KKS).
Należy również zaznaczyć, że wydane na podstawie delegacji ustawowej, zawartej w art. 102 ust. 1 ustawy, Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 grudnia 2016 roku w sprawie informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach zawiera w załączniku nr 1 wzór „VAT-UE, informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach”.
Zgodnie z tym wzorem w odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów niezbędnym elementem informacji podsumowującej jest właśnie „numer identyfikacyjny VAT kontrahenta”.
Brak NIP UE kontrahenta a kwalifikacja transakcji na gruncie podatku VAT
Przedstawiony problem będziemy analizować na przykładzie WNT. Należy zastanowić się, jaki wpływ na dokonaną transakcję nabycia towaru z innego kraju UE ma fakt, że sprzedawca nie wskazuje swojego krajowego numeru VAT UE.
W kontekście art. 9 ust. 1 ustawy o VAT możemy wskazać, że czynność wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów co do zasady wymaga istnienia dwóch stron transakcji: jeden podmiot nabywa towary, rozpoznając u siebie wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, natomiast druga strona dostarcza te towary, dokonując wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Potraktowanie danej czynności jako wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów wymaga co do zasady, aby była dokonywana przez podmioty o statusie podatnika, a ponadto niezbędne jest spełnienie poniższych warunków:
- podmiot z jednego państwa członkowskiego musi nabyć prawo do rozporządzania towarami jak właściciel, zatem na rzecz tego podmiotu musi być dokonana dostawa;
- nabywane towary są przemieszczane na terytorium innego państwa członkowskiego niż państwo wysyłki, przy czym pozostaje bez znaczenia, kto faktycznie przewozi towar i na czyje zlecenie jest to czynione, gdyż towary w wyniku dokonanej dostawy mogą być wysyłane lub transportowane przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz;
- nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej nabywcy.
Przepisy ustawy o VAT nie stawiają warunku, aby dla rozpoznania WNT konieczne było wskazanie numerów identyfikacyjnych VAT UE.
W konsekwencji, jeżeli spełnione są ww. warunki, to nabywca z Polski ma obowiązek rozpoznania WNT, co wiąże się z koniecznością odprowadzenia podatku należnego (wraz z możliwością odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu) oraz obowiązkiem wykazania transakcji w deklaracji JPK VAT.
Brak NIP UE kontrahenta a informacja podsumowująca
Pomimo obowiązku rozliczenia podatku od WNT podatnik z Polski nie ma obowiązku składania informacji podsumowującej w sytuacji, gdy nie ma wiedzy na temat numeru VAT UE kontrahenta.
Takie stanowisko potwierdza interpretacja Dyrektora KIS z 23 stycznia 2019 roku (nr 0111-KDIB3-3.4012.310.2018.2.MAZ), gdzie organ podatkowy wskazał, że transakcja będzie stanowiła wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, którą to czynność podatnik będzie zobowiązany wykazywać w deklaracji VAT, bez względu na to, że kontrahent unijny nie posłużył się numerem identyfikacji VAT.
Natomiast z uwagi na brak numeru identyfikacyjnego kontrahenta (dostawcy towaru) w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych przedmiotowa transakcja WNT nie zostanie wykazana w informacji podsumowującej, ponieważ złożenie informacji podsumowującej, która nie zawiera numeru identyfikacyjnego VAT kontrahenta – dostawcy towaru, jest niemożliwe.
Przykład 1.
Podatnik z Polski nabywa towar od podatnika z Niemiec. Towar został przemieszczony z Niemiec na terytorium Polski. Niemiecki dostawca nie wskazał numeru VAT UE dla tej transakcji. Podatnik z Polski rozpozna w tym przypadku WNT, od którego należy odprowadzić podatek VAT i można odliczyć podatek naliczony. Konieczne będzie wykazanie transakcji w deklaracji JPK VAT. Jednak z uwagi na brak NIP UE kontrahenta podatnik nie wykaże tej transakcji w informacji podsumowującej.
Chociaż brak NIP UE kontrahenta pozostaje bez wpływu na zagadnienie klasyfikacji czynności jako WNT, to jednak oddziałuje na kwestię obowiązków ewidencyjnych, ponieważ niewskazanie identyfikatora VAT powoduje, że podatnik z Polski nie składa informacji podsumowującej.
