Sprowadzanie pojazdów samochodowych spoza Polski to często powtarzające się transakcje gospodarcze. Niektórzy podatnicy nabywają pojazdy spoza terytorium UE, inni właśnie z jednego z krajów UE. Niestety zdarzają się przypadki, że sprowadzony pojazd okazuje się kradziony, a przez nabywcę została już opłacona akcyza i VAT od WNT kradzionego auta. Co w takim wypadku?
Czym jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów?
Zgodnie z art. 9 Ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów należy rozumieć nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
WNT u polskiego przedsiębiorcy oznacza nabycie towarów od kontrahenta z innego kraju UE niż Polska, a towary te muszą być przetransportowane (przemieszczone) do Polski oczywiście z innego kraju UE niż terytorium RP (niż kraj przeznaczenia dostawy).
Akcyza
Zgodnie z art. 8 Ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym (zwanej dalej ustawą o akcyzie) przedmiotem opodatkowania akcyzą jest m.in.:
- nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych, z wyłączeniem nabycia wewnątrzwspólnotowego dokonywanego do składu podatkowego;
- nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych innych niż określone w wykazie wyrobów akcyzowych, do których stosuje się procedurę zawieszenia poboru akcyzy (produkcja odbywa się w składzie podatkowym), objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, dokonywane do składu podatkowego w celu objęcia ich procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli wprowadzenie tych wyrobów do składu podatkowego nie nastąpiło.
Jednym z wyrobów akcyzowych są samochody osobowe. W przypadku samochodu osobowego opodatkowaniu akcyzą podlega m.in. nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium RP zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.
Zakup samochodu osobowego z kraju UE innego niż Polska i jego transport do Polski (WNT), który nie został wcześniej zarejestrowany w Polsce, podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.
Obowiązki u polskiego nabywcy względem akcyzy, który dokonał WNT pojazdu samochodowego
Podatnik, u którego zakup niezarejestrowanego wcześniej w Polsce samochodu osobowego stanowi WNT, ma wiele obowiązków względem podatku akcyzowego.
Obowiązki polskiego podatnika względem podatku akcyzowego po dokonaniu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego | |
Złożenie deklaracji AKC-US | Opłacenie podatku akcyzowego |
Podatnik z tytułu WNT samochodu osobowego jest obowiązany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium RP, bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację uproszczoną, według ustalonego wzoru, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego:
| Podatnik z tytułu WNT samochodu osobowego jest obowiązany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium RP, bez wezwania organu podatkowego dokonać obliczenia i zapłaty na rachunek właściwego urzędu skarbowego akcyzy w terminie:
|
Warto dodać, że jeżeli w pojeździe samochodowym były dokonane zmiany w jego konstrukcji, nabywca ma obowiązek złożyć deklarację AKC-US w terminie do 14 dni, licząc od dnia:
- powstania obowiązku podatkowego;
- nie później niż w dniu złożenia zawiadomienia o dokonaniu w pojeździe samochodowym (innym niż samochód osobowy zarejestrowanym w Polsce) zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy;
- w dniu sprzedaży tego samochodu osobowego, jeżeli miała ona miejsce przed dniem złożenia wspomnianego zawiadomienia.
Akcyza i VAT od WNT kradzionego auta
Tak naprawdę każdemu przedsiębiorcy może zdarzyć się sytuacja, w której dokonał wewnątrzwspólnotowego nabycia pojazdu samochodowego, czyli nabył auto z innego niż Polska państwa UE, zarejestrował je w Polsce, zrealizował ww. formalności związane ze złożeniem deklaracji akcyzowej i zapłaty podatku akcyzowego oraz deklaracji VAT-23 i zapłaty podatku VAT (z góry), po czym okazało się, że samochód jest kradziony.
W takich wypadkach organ, który zarejestrował pojazd i który poweźmie informację o tym, że jest kradziony, wydaje decyzję uchylającą w całości wcześniejszą decyzję o rejestracji pojazdu. Poza tym odmawia ponownej rejestracji takiego samochodu z uwagi na kwestię, że został on nabyty z zaistniałego wcześniej czynu zabronionego. Pojazd zostaje więc wykreślony z ewidencji pojazdów w Polsce.
Jeżeli przez polskiego podatnika została już opłacona akcyza i VAT od WNT kradzionego auta, to znalazł się w naprawdę trudnej sytuacji. Jedno z wielu podstawowych pytań to to, czy może on dokonać korekty i ubiegać się o zwrot uregulowanych podatków.
Patrząc na obowiązki podatnika prowadzącego działalność, warto zatrzymać się na przepisach art. 1 do art. 12 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (zwanej dalej Ordynacją Podatkową).
Wyraża ona ogólne następujące zasady:
- obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach;
- zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego;
- podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej;
- podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Ordynacja podatkowa mówi, że podmiot będący podatnikiem jest zobowiązany do spełnienia obowiązku podatkowego (opodatkowania, rozliczenia, zapłaty podatku) w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w innych ustawach – w tym wypadku ustawie o VAT, ustawie o akcyzie.
Zarówno ordynacja, jak i wymienione ustawy koncentrują się zatem na zaistnieniu zdarzenia podlegającego opodatkowaniu, czyli WNT wyboru akcyzowego i niestety nie wymieniają zdarzenia nabycia wyrobu pochodzącego z kradzieży jako zdarzenia przyczyniającego się do odstępstw od dokonania opodatkowania lub dokonania korekty celem uzyskania zwrotu zapłaconych podatków.
Ustawa o VAT mówi, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Niestety nie ma tam odstępstw w postaci zapisu, że gdy przedmiot opodatkowania pochodzi z kradzieży albo innego czynu zabronionego, wówczas podatnik może składać korektę i ubiegać się o zwrot już uregulowanego podatku VAT.
Z kolei ustawa o akcyzie mówi, że opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlega m.in. nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium RP zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Niestety nie ma tam odstępstw w postaci zapisu, że gdy przedmiot opodatkowania pochodzi z kradzieży albo innego czynu zabronionego, wówczas podatnik może składać korektę i ubiegać się o zwrot zapłaconej wcześniej akcyzy.
Analizując zatem treść obu tych ustaw, w sytuacji kiedy opłacona została akcyza i VAT od WNT kradzionego auta podatnikowi nie będzie przysługiwał zwrot zapłaconych środków.
Powyższe stanowisko potwierdzają interpretacje indywidualne z 9 stycznia 2025 roku (sygn. 0111-KDIB3-3.4012.481.2024.1.AM), (0111-KDIB3-3.4013.203.2024.1.AM) wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej: „[…] Mając na uwadze powyższe, wskazać zatem należy, że skoro nabył Pan samochód w przekonaniu, że pojazd jest z legalnego źródła (z opisu sprawy wynika, bowiem, że samochód Pan nabył w dobrej wierze), zawarł umowę kupna na terytorium UE oraz dokonał jego przemieszczenia na terytorium Polski, to tym samym dokonał Pan wskazanych powyżej czynności opodatkowanych podatkiem VAT oraz podatkiem akcyzowym.
Z tego też względu powstał po Pana stronie obowiązek podatkowy w obu podatkach, co wiązało się z obowiązkiem złożenia przez Pana odpowiednich deklaracji oraz wpłaceniu odpowiednich kwot należnych podatków, co też Pan uczynił, mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy.
Zaznaczyć należy, że wskazana przez Pana okoliczność nabycia samochodu pochodzącego z przestępstwa kradzieży, przekazania go przez Pana […], a następnie prawowitemu właścicielowi, nie zmienia faktu, że czynność opodatkowana podatkiem VAT oraz podatkiem akcyzowym została przez Pana dokonana.
Jak zostało bowiem już wyżej wskazane, obowiązek podatkowy powstaje niezależne od tego, czy czynności powodującej powstanie obowiązku podatkowego dokonano z zachowaniem wymaganych warunków i form określonych przepisami prawa (w tym w zakresie ich legalności, czyli zgodności z prawem).
Oznacza to, że w niniejszej sprawie nie wystąpiły przesłanki uzasadniające dokonanie korekty złożonych deklaracji w zakresie podatku VAT i podatku akcyzowego, bowiem dokonał Pan czynności opodatkowanej podatkiem VAT oraz podatkiem akcyzowym, które wiązały się z obowiązkiem złożenia odpowiednich deklaracji oraz wpłaceniu należnych kwot podatków, (które to obowiązki Pan wypełnił, mając na uwadze przedstawiony przez Pana opis sprawy). Tym samym, skoro prawidłowo zostały rozliczone oraz odprowadzone należne podatki z tytułu dokonanych przez Pana czynności, za niezasadne uznać również należy ubieganie się o zwrot zapłaconych podatków.
W konsekwencji, mając na uwadze powyższą argumentację, w Pana sytuacji nie powinien Pan dokonywać korekty złożonych deklaracji VAT-10, VAT-23 oraz AKC-US oraz nie będzie Panu przysługiwał zwrot zapłaconych podatków. […]”.
