Awaria firmowego samochodu jest problematyczna, szczególnie wtedy, gdy samochód zepsuje się w trasie. Zakup części samochodowych może mieć miejsce za granicą, gdy w trakcie podróży pojazd ulegnie awarii i trzeba będzie podjąć działania umożliwiające powrót do kraju. Zdarza się także, że części samochodowe są zamawiane od zagranicznych dostawców i wysyłane do Polski lub przedsiębiorca dokonuje zakupu za granicą i samodzielnie transportuje je na terytorium kraju w celu ich montażu. W jaki sposób rozliczyć VAT od zakupu części samochodowych za granicą?
Zakup części samochodowych na terenie UE a podatek VAT
Zakup części samochodowych z kraju należącego do Unii Europejskiej zazwyczaj wiąże się z koniecznością rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT). Aby WNT mogło zostać zastosowane, muszą zostać spełnione ściśle określone przesłanki wskazane w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o VAT, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki bądź transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów albo na ich rzecz. Podstawowym warunkiem, jaki musi być spełniony, aby można było mówić o wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów, jest przemieszczenie towarów z jednego państwa członkowskiego do drugiego.
Uznanie zakupu towarów za WNT wymaga spełnienia także określonych warunków odnoszących się do dostawcy i nabywcy. N podstawie art. 9 ust. 2 ustawy o VAT, WNT ma miejsce, gdy nabywcą jest polski podatnik VAT prowadzący działalność gospodarczą, podatnik od wartości dodanej, gdy nabywane towary mają służyć w działalności gospodarczej podatnika lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, a dokonujący dostawy towarów jest podatnikiem VAT lub podatnikiem od wartości dodanej.
Jeżeli zatem polski przedsiębiorca będący podatnikiem VAT nabywa części samochodowe z innego kraju UE od podatnika podatku od wartości dodanej, a nabywane części są wysyłane lub transportowane z innego państwa członkowskiego na terytorium Polski, to mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów. Może się zdarzyć, że polski przedsiębiorca dokona zakupu części samochodowych w innym kraju UE, a następnie części zostaną przewiezione przez niego do Polski i dopiero w kraju nastąpi ich montaż, wówczas również mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów.
Aby możliwe było odliczenie VAT od zakupu części samochodowych zakupionych w UE w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, pojazd musi być wykorzystywany w działalności opodatkowanej podatkiem VAT. Jeżeli samochód jest pojazdem osobowym, to w celu stwierdzenia, czy przedsiębiorcy przysługuje całościowe, czy częściowe odliczenie podatku VAT, należy zweryfikować rodzaj dysponowania tego pojazdu. W razie gdy podatnik stosuje rodzaj dysponowania firmowy, może odliczyć pełną kwotę VAT naliczonego, a jeżeli rodzaj dysponowania jest mieszany, przysługuje mu prawo do odliczenia jedynie 50% kwoty VAT naliczonego. Co do zasady od samochodów osobowych i wydatków z nimi związanych przysługuje prawo do odliczenia 50% podatku VAT (rodzaj dysponowania mieszany), co odnosi się także do VAT rozliczanego w ramach WNT. Dopiero spełnienie dodatkowych warunków, takich jak zgłoszenie pojazdu do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26, stworzenie regulaminu użytkowania pojazdu i prowadzenie kilometrówki, daje podatnikowi prawo do pełnego odliczenia VAT (rodzaj dysponowania firmowy).
Faktura z tytułu nabycia części samochodowych w ramach WNT w walucie obcej
Faktura za części samochodowe zakupione za granicą może być wystawiona w walucie obcej. W takiej sytuacji należy dokonać przeliczenia wartości faktury za polskie złote według warunków określonych w ustawie o VAT. Na podstawie art. 31a ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
Co do zasady obowiązek podatkowy przy transakcjach WNT powstaje w dniu wystawienia faktury, jednak nie później niż 15-stego dnia miesiąca następującego po miesiącu dostawy towarów. Kwotę z faktury z tytułu nabycia części samochodowych w ramach WNT należy zatem przeliczyć na złote według kursu waluty z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury.
Usterka samochodu za granicą – jak rozliczyć zakup części samochodowych?
Kolejny przypadek to zakup części samochodowych za granicą, kiedy nie występuje przemieszczenie towarów z innego kraju UE na terytorium Polski, a więc montaż następuje za granicą. Nie mamy wówczas do czynienia z WNT, co potwierdza interpretacja indywidualna sygn. ITPP2/443-554/10/AF z 30 sierpnia 2010 roku, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy przedstawił odpowiedź na pytanie wnioskodawcy, czy nabycie części zamiennych do samochodów ciężarowych należy uważać za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.
Fragment uzasadnienia interpretacji:
„Z treści złożonego wniosku wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie usług transportu drogowego. Usługi te świadczone są tylko na terenie krajów UE, tj. Belgii, Francji, Holandii. Na terenie tych krajów dokonuje Pan bieżących napraw i remontów samochodów, co potwierdzone jest fakturami wystawionymi przez tamtejsze firmy. Części zamienne były montowane w samochodach poza granicami Polski i po zakupie nie były przywożone do kraju w celu magazynowania (nie przekraczały granicy RP). Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że opisane transakcje nabycia części zamiennych, montowanych w samochodach ciężarowych na terytorium państw członkowskich innych niż Polska, nie są dostawą wraz z montażem i nie stanowią wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, gdyż nie następuje przemieszczenie pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty, a miejscem dostawy jest terytorium państw, gdzie nastąpiło nabycie”.
WNT nie ma miejsca, gdy zakup części samochodowych i ich montaż nastąpi za granicą, a następnie przedsiębiorca wraca samochodem do Polski. Zamontowane części stanowią wówczas element wyposażenia samochodu, nie są samodzielnym towarem zakupionym w innym kraju UE, który został przemieszczony na terytorium Polski.
W jaki sposób rozliczyć zakup części samochodowych spoza UE?
Zakup części samochodowych z kraju spoza UE i przywóz ich na terytorium UE powoduje obowiązek rozliczenia VAT od importu towarów. Zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy o podatku od towarów i usług przez import towarów rozumie się przez przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium UE.
W przypadku importu towarów na terytorium Polski co do zasady to importer jest zobowiązany do obliczenia i wykazania kwoty podatku VAT w zgłoszeniu celnym. Stosując takie rozliczenie VAT z tytułu importu towarów, w pliku JPK_V7 w części ewidencyjnej i deklaracyjnej wykazywana jest jedynie zapłacona przez podatnika kwota podatku naliczonego. Kwota podatku należnego wykazanego w zgłoszeniu celnym nie podlega ponownemu wykazaniu w pliku JPK_V7. W przypadku stosowania procedury uproszczonej importer rozlicza zarówno podatek należny, jak i podatek naliczony od importu towarów w pliku JPK_V7 składanym za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w imporcie towarów.
Trzeba mieć na uwadze, że w odniesieniu do samochodów osobowych w dysponowaniu mieszanym i wydatków z nimi związanych przysługuje prawo odliczenia jedynie 50% kwoty podatku VAT, co ma zastosowanie także przy imporcie towarów i rozliczeniu VAT od zakupu części samochodowych.
