Przedstawione w tytule pytanie: „Czy umowa leasingu stanowi schemat podatkowy?” wywołało na tyle dużo wątpliwości, że ostatecznie kwestią tą postanowił się zająć Minister Finansów, który 24 grudnia 2024 roku wydał interpretację ogólną (nr DTS5.8092.4.2024) w sprawie kwalifikacji umów leasingu operacyjnego na gruncie przepisów o schematach podatkowych. W dalszej części artykułu prezentujemy najważniejsze wyjaśnienia w tym zakresie.
Czy umowa leasingu stanowi schemat podatkowy?
Tytułem wstępu wskażmy, że leasing jako umowa jest dla podmiotów gospodarczych jednym ze sposobów finansowania, który umożliwia korzystanie z określonej rzeczy w zamian za miesięczną ratę i pozwala m.in. na minimalizację angażowania własnego kapitału i szybsze uzyskanie finansowania, co może przełożyć się na poprawę płynności finansowej korzystającego z leasingu. Dodatkową zaletą leasingu co do zasady jest niższy koszt w porównaniu z kredytem bankowym. W pewnym stopniu leasing jest podobny do zakupów na raty, choć w tej sytuacji można korzystać z przedmiotu leasingu, jednocześnie nie będąc jego właścicielem.
Przechodząc na grunt przepisów podatkowych, należy wskazać, że według art. 86a §1 pkt 10 Ordynacji podatkowej schematem podatkowym jest uzgodnienie, które:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz ma ogólną cechę rozpoznawczą,
- ma szczególną cechę rozpoznawczą,
- ma inną szczególną cechę rozpoznawczą.
W kontekście umowy leasingu zastosowanie w przeważającej mierze znajdzie schemat opisany w pkt A. Powoduje to, że musi być łącznie spełnione kryterium zarówno głównej korzyści, jak i jedna z ogólnych cech rozpoznawczych.
Kryterium głównej korzyści, zgodnie z art. 86a § 2 Ordynacji podatkowej, uważa się za spełnione, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej mógłby zasadnie wybrać inny sposób postępowania, z którym nie wiązałoby się uzyskanie korzyści podatkowej rozsądnie oczekiwanej lub wynikającej z wykonania uzgodnienia, a korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści, którą podmiot spodziewa się osiągnąć w związku z wykonaniem uzgodnienia.
Natomiast w zakresie ogólnej cechy rozpoznawczej przeważnie wskazuje się na art. 86a § 1 pkt 6 lit. d Ordynacji podatkowej. Przepis ten podaje, że ogólna cecha rozpoznawcza będzie spełniona, jeśli dokonywane w ramach uzgodnienia czynności opierają się na znacznie ujednoliconej dokumentacji albo przyjmują znacznie ujednoliconą formę, które nie wymagają istotnych zmian w celu wdrożenia schematu u więcej niż jednego korzystającego.
Cecha ta charakteryzuje się założeniem, że dokonywane w ramach uzgodnienia czynności mogą opierać się na wykorzystywaniu dokumentacji, która do wdrożenia nie wymaga znacznego dostosowania lub wprowadzania istotnych zmian, albo też przyjmują znacznie ujednoliconą formę. Wdrożenie takiego uzgodnienia nie wymaga dodatkowych działań lub modyfikacji uzgodnienia ze strony leasingobiorcy.
Nie każda umowa leasingu spełnia kryteria schematu podatkowego
Należy podkreślić, że jeśli kryterium głównej korzyści nie będzie spełnione, nie dojdzie do spełnienia przesłanek uznania danego uzgodnienia za schemat podatkowy, a tym samym nie powstaną obowiązki w zakresie raportowania danego schematu podatkowego do Szefa KAS.
Jak wskazał MF w przywołanej interpretacji ogólnej, kryterium głównej korzyści nie będzie spełnione co do zasady, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie wskutek stosowania zgodnych z prawem rozwiązań nie ma lub nie miał alternatywnej, racjonalnej drogi postępowania, nawet jeżeli skutkiem tego działania jest osiągnięcie korzyści podatkowej.
Dalej MF wprost podał, że nieuzasadnione jest raportowanie schematów podatkowych przez leasingodawców wtedy, gdy:
- kryterium głównej korzyści nie jest spełnione (nie wystąpi tu w ogóle schemat podatkowy z uwagi na niespełnienie definicji z art. 86a § 1 pkt 10 Ordynacji podatkowej);
- leasingodawca co do zasady nie ma wiedzy, czy kryterium głównej korzyści jest spełnione, ale zawarcie takiej umowy może potencjalnie oddziaływać na obowiązki podatkowe leasingobiorcy.
Przekazujący informacje o schematach podatkowych nie ma obowiązku poszukiwania informacji nieprzekazanych mu przez korzystającego i niemieszczących się w informacjach uzyskanych w granicach staranności przyjmowanej w stosunkach biznesowych. Natomiast jeśli leasingodawca np.:
- nie zna motywacji zawarcia tego typu umowy przez klienta (korzystającego);
- umowa jest umową o standardowym kształcie (np. typowa wysokość opłaty, standardowy okres, na jaki została zawarta itp.)
– to nie ma przesłanek do uznania, że przy zawarciu umowy leasingu operacyjnego zostało spełnione kryterium głównej korzyści – w konsekwencji nie będą spełnione warunki do uznania takiego uzgodnienia za schemat podatkowy.
Z drugiej strony, jeżeli leasingodawca zaoferował klientowi ten model finansowania (mimo że klient początkowo planował zawrzeć innego rodzaju umowę), ale z uwagi na przedstawienie mu korzyści podatkowych klient zdecydował się jednak na leasing operacyjny i dodatkowo ma informację o zawarciu umowy głównie z uwagi na korzyści podatkowe (np. sam złoży takie oświadczenie lub leasingodawca jest podmiotem powiązanym z korzystającym), to w tych okolicznościach leasing może zostać uznany za schemat podatkowy.
Dodatkowo należy pamiętać, że obowiązek raportowania schematu podatkowego może dotyczyć też leasingobiorcy. W tym zakresie Minister Finansów wskazuje, że aby zidentyfikować, czy przedmiotowy obowiązek powstanie po stronie leasingobiorcy, nadal trzeba każdorazowo badać, czy zostało spełnione kryterium głównej korzyści:
- czy tego typu finansowanie zostało wybrane z uwagi na cele ekonomiczne, czy głównie cele podatkowe;
- czy obniżenie zobowiązania podatkowego na skutek rozpoznawania w danym roku podatkowym wyższych kosztów uzyskania przychodów z tytułu opłat leasingowych niż odpisów amortyzacyjnych było główną przesłanką zawarcia tej umowy.
Przykład 1.
Firma Omega (leasingobiorca), która korzysta z samochodów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, z uwagi na przyjęty model biznesowy zawiera jedynie umowy leasingu. Pozwala to na szybką i efektywną wymianę floty z uwagi na intensywne zużywanie pojazdów. Czy tego rodzaju umowa stanowi schemat podatkowy?
W tych warunkach należy przyjąć, że zawarcie umowy jest podyktowane racjonalnymi względami ekonomicznymi. W konsekwencji nie dochodzi do spełnienia kryterium głównej korzyści tylko dlatego, że firma Omega mogła wybrać np. finansowanie zakupu pojazdów kredytem bankowym.
Podsumowując powyższe, należy zaznaczyć, że Minister Finansów nie wykluczył możliwości uznania umowy leasingu za schemat podatkowy. O ile bowiem nie można z góry zakładać, że każda umowa leasingu będzie podlegać raportowaniu, to jednak trzeba mieć na uwadze, że w konkretnych okolicznościach faktycznych mogą być spełnione konkretne kryteria obligujące do raportowania. W rezultacie każdy przypadek powinien być analizowany indywidualnie.
