Wprowadzenie obowiązkowej podzielonej płatności od 1 listopada 2019 roku skutkuje gromadzeniem większych środków na rachunku VAT podatników, którzy nie mogą nimi dysponować w dowolny sposób. Do niedawna środki na koncie VAT mogły być przeznaczane wyłącznie na zobowiązania związane z podatkiem VAT. Natomiast nastąpiło rozszerzenie zakresu, na jaki cel można przeznaczyć te środki, m.in. podatek dochodowy, cło i akcyza. Jednakże, czy z konta VAT można zapłacić ZUS albo inne zobowiązania wobec urzędu skarbowego? Wyjaśniamy tę kwestię.
Czym jest i do czego służy konto VAT?
Rachunek VAT stosowany w mechanizmie podzielonej płatności (split payment) funkcjonuje w ramach rachunku rozliczeniowego przedsiębiorców używanego na cele działalności gospodarczej. Nie jest on natomiast obsługiwany na osobistych rachunkach bankowych (typu ROR), mimo że przedsiębiorcy nadal mogą wykorzystywać je na cele firmowe.
Korzystanie z rachunku VAT jest konieczne tylko przy rozliczaniu transakcji wrażliwych, gdzie występuje obowiązkowa podzielona płatność. Wówczas podatnik dokonuje przelewu środków z wykorzystaniem specjalnego komunikatu przelewu do obsługi podzielonej płatności. W komunikacie przelewu oprócz danych sprzedawcy i jego numeru rachunku bankowego (podstawowego, nie określa się rachunku VAT, gdyż przypisany jest on automatycznie do rachunku bankowego podstawowego) określa się następujące pozycje:
- kwotę podatku VAT (w całości lub części), która zostanie przekazana na konto VAT sprzedawcy,
- kwotę sprzedaży brutto (w całości lub części),
- numer faktury, za którą dokonywana jest płatność,
- NIP sprzedawcy.
Natomiast w transakcjach, w których podzielona płatność nie jest obowiązkowa, można stosować ją dobrowolnie. Decyzja w tej sytuacji należy ostatecznie do podatnika (nabywcy) dokonującego zapłaty.
Czy z konta VAT można zapłacić ZUS?
Środki zgromadzone na rachunku VAT można przeznaczyć na cele ściśle określone w przepisach ustawy Prawo bankowe. Do niedawna z rachunku VAT można było opłacić tylko zobowiązania związane z podatkiem VAT, dotyczące VAT wynikającego ze złożonej deklaracji podatkowej VAT-7/7K, odsetek z tytułu VAT czy też zobowiązania z dostawcami za nabyte towary lub usługi w części VAT wynikającej z faktury. Od 1 listopada 2019 roku zwiększono możliwości wykorzystywania środków z rachunku VAT. Można z niego płacić już składki ZUS, podatek dochodowy, cło, akcyzę czy odsetki za zwłokę i inne zobowiązania.
Art. 62b ust. 2 ustawy Prawo bankowe dokładnie określa, na jakie cele można wydatkować środki z konta VAT przy pomocy komunikatu przelewu, a mianowicie są to między innymi:
- zobowiązania wobec dostawców – w części odpowiadającej kwocie VAT z otrzymanej faktury za nabyte towary lub usługi oraz opłatę zaliczki;
- należności wobec nabywców – zwrot kwoty podatku VAT wynikającej z wystawionej faktury korygującej;
- zobowiązania wobec ZUS – za składki ZUS, którym podlega przedsiębiorca;
- zobowiązania wobec KRUS;
- zobowiązania wobec urzędu skarbowego z tytułu:
- podatku VAT, w tym z tytułu importu towarów, dodatkowego zobowiązania podatkowego w tym podatku, a także odsetek za zwłokę,
- podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) oraz zaliczek na ten podatek, w tym również odsetek za zwłokę w ich zapłacie,
- podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), zaliczek na ten podatek oraz odsetek za zwłokę w ich zapłacie,
- podatku akcyzowego, jego przedpłat, wpłat dziennych oraz odsetek za zwłokę w tym podatku i od jego przedpłat,
- należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności;
- zwrot przy użyciu komunikatu przelewu nienależycie otrzymanej płatności na rachunek VAT;
- przekazanie środków na inny rachunek VAT posiadacza rachunku VAT prowadzony w tym samym banku;
- przekazanie środków na rachunek wskazany przez naczelnika urzędu skarbowego;
- przekazanie środków na rachunek rozliczeniowy państwowej jednostki budżetowej, w przypadku gdy rachunek VAT prowadzony jest dla rachunku rozliczeniowego;
- realizacje zajęcia na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego, dotyczącego egzekucji należności.
Przelew z konta VAT na ZUS
Mimo że przepisy zezwalają na zapłatę składek ZUS za pomocą komunikatu przelewu ze środków znajdujących się na rachunku VAT przedsiębiorcy, to technicznie nie jest to możliwe.
Jak wyjaśniono, zgodnie z przepisami do zapłaty na indywidualny rachunek składkowy ZUS nie ma zastosowania przelew za pomocą podzielonej płatności. Jeżeli zatem przedsiębiorca zapłaci za składki ZUS z wykorzystaniem komunikatu podzielonej płatności, to otrzyma jego zwrot. Tak więc w celu zapłaty zobowiązania w ZUS z rachunku VAT podatnik powinien dokonać zapłaty, ponownie wykorzystując do tego celu zwykły przelew.
Jak jeszcze można wykorzystać środki z rachunku VAT?
Podatnik może odzyskać środki zgromadzone na rachunku VAT, wnioskując do naczelnika urzędu skarbowego, któremu podlega, o przelanie ich na swój rachunek podstawowy. Na rozpatrzenie złożonego wniosku urząd ma czas 60 dni, licząc od dnia jego złożenia. Wydając decyzję w tej sprawie, określa przyznanie lub odmowę zwrotu środków z rachunku VAT.
Rozszerzenie możliwości wykorzystania środków z rachunku VAT zapewne polepszy płynność finansową firm, które dotychczas martwiły się o zamrażanie VAT na swoich kontach VAT-owskich. Przy tym przedsiębiorcy powinni jedynie pamiętać, aby odpowiednio planować wydatkowanie tych środków poprzez zapłatę zobowiązań wobec urzędu skarbowego czy zapłatę równowartości VAT z otrzymywanych faktur od kontrahentów. Jeżeli to nie wystarczy, można ubiegać się o zwrot środków VAT na konto rozliczeniowe.
