Polscy studenci zdobywający wykształcenie na zagranicznych uczelniach mogą starać się zagraniczne stypendium. Jako osoby pozostające polskimi rezydentami podatkowymi są oni zobligowani do rozliczenia podatku w RP. W związku z tym pojawia się pytanie o sposób rozliczenia zagranicznego stypendium w ramach polskiego podatku. Przede wszystkim zastanowimy się, czy w tym przypadku możliwe jest zastosowanie zwolnienia podatkowego PIT.
Zagraniczne stypendium a obowiązek podatkowy w Polsce
W pierwszej kolejności zacznijmy od kwestii ustalenia, gdzie dana osoba fizyczna ma rozliczyć podatek. Kwestia ta jest uzależniona przede wszystkim od tego, gdzie ma swoją rezydencję podatkową.
Odnosząc się do przepisów prawa polskiego, wskażmy, że zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy PIT za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
-
posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
-
przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Jeżeli zostanie ustalone, że dana osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w RP, to będzie ona uznana za polskiego rezydenta podatkowego podlegającego pod nieograniczony obowiązek podatkowy.
W takiej sytuacji osoba ta jest zobligowana do rozliczenia w Polsce podatku zarówno od dochodów zagranicznych, jak i krajowych.
Jeżeli zatem mamy do czynienia ze studentem, którego ośrodek interesów życiowych znajduje się w Polsce, ale zdobywa naukę za granicą, to mimo wszystko jego miejscem zamieszkania będzie Polska.
Stypendium a źródło przychodów
Zanim przejdziemy do kwestii możliwości skorzystania ze zwolnienia od podatku, należy zastanowić się, do jakiego źródła przychodów podatnik powinien zaliczyć stypendium.
W powyższym wyliczeniu wymieniono m.in. stypendia. To zaś oznacza, że otrzymane z tego tytułu środki pieniężne stanowią dla studenta przychód z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT.
Podatnik rozlicza tego rodzaju przychód jednorazowo w deklaracji podatkowej PIT-36 składanej w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Nie ma zatem obowiązku wpłacania miesięcznych zaliczek na poczet podatku. Do opodatkowania stypendium stosuje się zasady ogólne oraz skalę podatkową. Dochody ze stypendium podlegają zsumowaniu z innymi dochodami podatnika.
Zagraniczne stypendium a zwolnienie z podatku dochodowego
Ustawa PIT wprost przewiduje specjalne zwolnienie dla osób uzyskujących dochód z tytułu zagranicznych stypendiów.
W myśl art. 21 ust. 1 pkt 23a lit. a ustawy PIT zwolniona od podatku dochodowego jest część dochodów osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących dochody z tytułu stypendiów – w wysokości stanowiącej równowartość diety z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień, w którym było otrzymywane stypendium.
Wysokość stanowiącą równowartość diety z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej za każdy dzień, w którym było otrzymywane stypendium.
W konsekwencji dopiero nadwyżka stypendium ponad kwotę objętą zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 23a ustawy, stanowi dochód podlegający opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł oraz podlegający wykazaniu w PIT-36.
Przykład 1.
Student z Polski przebywa na studiach w Brukseli, gdzie otrzymuje od tamtejszej uczelni stypendium naukowe. Równowartość diety w przypadku Belgii wynosi 48 euro. Student pobierał stypendium przez 100 dni. W konsekwencji zwolniona od podatku jest równowartość stypendium do 4800 euro. Dopiero nadwyżka stypendium ponad tę kwotę będzie podlegała opodatkowaniu.
Zakres zwolnienia zagranicznego stypendium
Poznaliśmy już zasady na jakich działa zwolnienie obowiązujące zagraniczne stypendium. Teraz należy zastanowić się nad jego zakresem. Chodzi mianowicie o ustalenie, co w świetle przepisów prawa podatkowego mieści się w pojęciu stypendium.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 22 stycznia 2020 roku (nr 0113-KDIPT2-2.4011.538.2019.3.EC) przepisy ustawy PIT nie definiują pojęcia „stypendium”. W związku z tym dla ustalenia jego znaczenia należy posłużyć się wykładnią językową. Pojęcie to oznacza okresową pomoc finansową z funduszów państwowych, społecznych lub prywatnych – głównie dla studentów, uczniów, pracowników nauki. Z prawnego punktu widzenia chodzi zatem o świadczenie okresowe, głównie pieniężne, spełniane na rzecz oznaczonej osoby i mające na celu wspieranie jej działań służących zdobywaniu wiedzy bądź twórczości naukowej.
To oznacza, że termin „stypendium” użyty w treści art. 21 ust. 1 pkt 23a ustawy należy rozumieć jako pomoc finansową w postaci okresowego świadczenia (głównie) pieniężnego spełnianego na rzecz oznaczonej osoby w określonym celu.
W rezultacie w zakresie tego pojęcia będą się mieścić również wypłacone stypendyście na pokrycie kosztów utrzymania podczas odbywania stażu w zagranicznej uczelni.
Zagraniczne stypendium może skorzystać ze zwolnienia od podatku PIT, przy czym należy pamiętać, że tego rodzaju zwolnienia ma charakter limitowany. Natomiast nadwyżka ponad kwotę zwolnioną od podatku będzie opodatkowana w RP jako przychód z innych źródeł.
