Przychody z innych źródeł - jak należy rozliczyć?

Uzyskane przychody, których nie możemy przyporządkować do żadnej z podstawowych kategorii przychodów, zazwyczaj uznawane są za przychody z innych źródeł. Trzeba pamiętać, że w większości przypadków również od nich należy odprowadzić podatek dochodowy. Sprawdźmy zatem, w jaki sposób rozpoznać i opodatkować przychody z innych źródeł.

Czym są przychody?

Wyróżnić możemy różnego rodzaju przychody, a ich zakwalifikowanie do odpowiedniej grupy zazwyczaj leży po stronie podatnika. Przyporządkowanie danego rodzaju przychodów do odpowiedniego źródła może wydawać się skomplikowane, ale warto poświęcić czas na dogłębną analizę zagadnienia, gdyż od ich prawidłowego zakwalifikowania zależy sposób ich rozliczenia oraz stawka podatku.

Przykładowo w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przychodami co do zasady są wszelkie kwoty należne – nawet jeśli nie zostały faktycznie otrzymane – po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przychody w działalności mogą być związane bezpośrednio z produkcją dóbr, sprzedażą towarów handlowych i świadczeniem usług, a także dotyczyć wszystkich pozostałych czynności wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Jakie mogą być źródła przychodów?

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyróżniamy następujące źródła przychodów:

1. stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2. działalność wykonywana osobiście;
3. pozarolnicza działalność gospodarcza;
4. działy specjalne produkcji rolnej;
5. (uchylony)
6. najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
7. kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a–c;
8. odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
   a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
   b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
   c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
   d) innych rzeczy,
   - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a–c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
   8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;
   8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;
9. inne źródła.

Przychody z innych źródeł – przykłady

Przychody z innych źródeł zostały wymienione w art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należą do nich m.in.:

• przychody osiągane z działalności niezarejestrowanej (zdefiniowanej w ustawie Prawo przedsiębiorców);
• zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego;
• alimenty;
• stypendia;
• dopłaty i nagrody;
• kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny;
• należne przychody z działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku podatkowego;
• przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzące ze źródeł nieujawnionych.

Trzeba mieć na uwadze, że art. 20 ustawy o PIT nie zawiera zamkniętego katalogu przychodów z innych źródeł. Przychody, które nie zostały wyszczególnione w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako odrębne źródło przychodów, zazwyczaj należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł. Co więcej, aby upewnić się, że przyporządkowanie jest prawidłowe, przed zakwalifikowaniem danego rodzaju przychodu do przychodu z innych źródeł należy przeanalizować wszystkie pozostałe źródła przychodów.

Czy od przychodów z innych źródeł zawsze trzeba odprowadzać podatek dochodowy?

Dobra wiadomość jest taka, że uzyskanie przychodów z innych źródeł nie zawsze implikuje konieczność odprowadzenia podatku dochodowego. Przykładem mogą być alimenty na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25 roku życia oraz dzieci otrzymujące zasiłek pielęgnacyjny bez względu na ich wiek. W celu sprawdzenia, czy dany przychód z innych źródeł może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy przeanalizować art. 21 ustawy o PIT stanowiący zamknięty katalog zwolnień. Przykładowym przychodami zwolnionymi na mocy tego aktu są:

• renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin;
• otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 - Kodeks pracy, z wyjątkiem:
• odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
• odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
• odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
• kwoty zwracane przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych w związku z wygaśnięciem zezwolenia na utworzenie funduszu inwestycyjnego - w wysokości wpłat wniesionych do funduszu;

W jaki sposób rozliczyć przychody z innych źródeł?

Od przychodów z innych źródeł podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podatnik ma obowiązek samodzielnie ustalić wysokość podatku, a następnie odprowadzić go do urzędu skarbowego. Podmiot wypłacający przychody z innych źródeł nie pobiera bowiem zaliczki na podatek dochodowy.

Przychody z innych źródeł rozliczamy w deklaracji PIT-36, w której wykazuje się dochody, od których płatnik nie pobrał zaliczki. Przychody z innych źródeł opodatkowane są według skali podatkowej (obowiązuje stawka podatku 12%, a po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego stawka podatku wynosi 32%).

Przychody z innych źródeł należy połączyć z pozostałymi przychodami opodatkowanymi zgodnie ze skalą podatkową. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, a zatem przychód można pomniejszyć o koszty jego uzyskania, trzeba jednak mieć na uwadze, że obowiązek wykazania związku przyczynowo-skutkowego poniesionego kosztu z uzyskanym przychodem ciąży na podatniku, który musi także zadbać o prawidłowe udokumentowanie wydatków (np. fakturą). W praktyce, przy rozliczaniu przychodów z innych źródeł zazwyczaj opodatkowaniu podlega przychód.

Podmiot wypłacający przychody z innych źródeł zobowiązany jest natomiast do sporządzenia i wysłania do podatnika i urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika informacji PIT-11.