Nie tylko czynni podatnicy prowadzą działalność gospodarczą. Dość znaczna liczba przedsiębiorców prowadzi działalność, w której korzysta ze zwolnienia z VAT. Grupa ta nie ma obowiązku m.in. składania deklaracji VAT. Są jednak szczególne sytuacje, w których nawet oni mają obowiązek składania niektórych deklaracji VAT, a konkretnie chodzi o deklaracje VAT-8 i VAT-9M.
Deklaracje VAT-8 i VAT-9M przeznaczone dla podatników korzystających ze zwolnienia z VAT
Niektóre deklaracje podatkowe VAT przeznaczone są dla podatników korzystających ze zwolnienia z VAT.
Zwolnienie z VAT, z jakiego korzystają podatnicy prowadzący działalność, może być:
- podmiotowe – zwolnienie ze względu na nieprzekroczenie rocznego limitu wartości sprzedaży 200 000 zł,
- przedmiotowe – zwolnienie z uwagi na sprzedaż określonych towarów lub usług korzystających z ustawowego zwolnienia z VAT.
Deklaracje VAT-8 i VAT-9M mogą być składane przez tę grupę podatników w niektórych przypadkach.
Deklaracje VAT-8 albo VAT-9M nie dotyczą w ogóle czynnych podatników VAT, nawet jeżeli prowadzą jednocześnie sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną z VAT.
Podatnicy zwolnieni z VAT nie mogą dokonywać natomiast wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Deklaracje VAT-8 oraz VAT-9M są przeznaczone dla podatników, którzy nie mają obowiązku składać deklaracji VAT – JPK_V7X.
Podatnicy zwolnieni z VAT mogą niekiedy mieć obowiązek składania informacji podsumowującej VAT-UE. Najpierw muszą jednak dokonać zgłoszenia do wykonywania takich transakcji jeszcze przed pierwszą sprzedażą (za pomocą formularza VAT-R).
Informację podsumowującą VAT-UE będą zobowiązani składać podatnicy zwolnieni z VAT, którzy:
- dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
- dokonują wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług (na rzecz kontrahentów z UE),
- dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług.
Kiedy należy składać deklarację VAT-8?
Deklaracja VAT-8 to pierwsza z dwóch deklaracji wymienionych w niniejszej publikacji. Deklaracja ta przeznaczona jest tylko dla podatników zwolnionych z VAT (podmiotowo lub przedmiotowo bądź podmiotowo i przedmiotowo), którzy są zarejestrowani jako unijni podatnicy VAT-UE oraz rozpoczęli wykonywanie określonych transakcji.
- tylko wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów – zaznaczenie tylko kwadratu nr 66 (VAT-R),
- wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów oraz import usług od kontrahentów z UE i świadczenie usług na rzecz kontrahentów z UE – zaznaczenie kwadratu nr 66 oraz 67 (VAT-R).
Deklaracja VAT-8 składana jest tylko przez nabywców towarów lub usług i dotyczy transakcji przedstawionych w poniższej tabeli.
Deklarację VAT-8 składają więc podatnicy zwolnieni z VAT, którzy zarejestrowali się jako unijni podatnicy VAT-UE oraz rozpoczęli wykonywanie określonych transakcji. Jakie to transakcje?
Transakcje wykonywane przez podatników zwolnionych z VAT, które obligują do składania deklaracji VAT-8 | ||
Lp. | Rodzaj transakcji | Podstawa prawna |
1. | Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów | art. 9 do art. 12 ustawy o VAT |
2. | Wewnątrzwspólnotowe nabycie nowego (także używanego) środka transportu | art. 103 ust. 3 ustawy o VAT |
3. | Import (nabycie) usług od podatników podatku od wartości dodanej z UE | art. 28b ustawy o VAT |
4. | Import (nabycie) usług od podatników niebędących podatnikami podatku od wartości dodanej w UE | art. 28c, 28d, 28e i inne ustawy o VAT |
5. | Świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca – VAT od tej transakcji rozlicza nabywca, a więc to on wypełnia tę komórkę w deklaracji VAT-8 | art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT |
6. | Dostawa towarów, dla których podatnikiem jest nabywca – VAT od tej transakcji rozlicza nabywca, a więc to on wypełnia tę komórkę w deklaracji VAT-8 | art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT |
Deklaracja VAT-8 jest składana, nawet gdy nie została przeprowadzona żadna z powyższych transakcji, a więc składana jest zawsze, nawet gdy jest zerowa.
W przypadku dokonania wewnątrzwspólnotowego świadczenia usług, czyli na rzecz kontrahentów w UE, podatnik zwolniony z VAT składa informację podsumowującą UE, a w składanej deklaracji VAT-8 nie wykazuje świadczenia usług na rzecz kontrahentów z UE.
Warto jeszcze zaznaczyć, że deklarację VAT-8 (jak i informację podsumowującą VAT-UE) podatnicy zwolnieni z VAT składają w terminie do 25. dnia miesiąca następnego po miesiącu rozliczeniowym.
Kiedy należy składać deklarację VAT-9M
Deklaracja VAT-9M to druga z dwóch deklaracji wymienionych w niniejszej publikacji. Deklaracja ta przeznaczona jest tylko dla podatników zwolnionych z VAT (podmiotowo lub przedmiotowo bądź podmiotowo i przedmiotowo), którzy:
- nie są zarejestrowani jako unijni podatnicy VAT-UE oraz rozpoczęli wykonywanie określonych niżej wymienionych transakcji,
- są zarejestrowani jako unijni podatnicy VAT-UE tylko do świadczenia usług i importu usług oraz rozpoczęli wykonywanie określonych niżej wymienionych transakcji.
Deklaracji VAT-9M nie składa się, jeżeli jest ona zerowa, a więc nie składa się za okres rozliczeniowy, w którym nie miała miejsca żadna z niżej wymienionych transakcji (zaprezentowanych w tabeli poniżej).
Termin złożenia deklaracji VAT-9M jest taki sam jak deklaracji VAT-8, czyli do 25. dnia miesiąca następnego po miesiącu rozliczeniowym.
Deklaracja VAT-9M składana jest przez podatników zwolnionych z VAT (przedmiotowo, podmiotowo, czyli niepodlegających rejestracji jako czynni podatnicy VAT), którzy:
- są zarejestrowani jako unijni podatnicy VAT-UE, ale w formularzu rejestracyjnym (aktualizacyjnym) VAT-R zgłosili, że będą wykonywać jedynie import usług od kontrahentów z UE i świadczenie usług na rzecz kontrahentów z UE – zaznaczenie tylko kwadratu nr 67 (VAT-R);
- nie są zarejestrowani jako unijni podatnicy VAT-UE, czyli w formularzu rejestracyjnym (aktualizacyjnym) VAT-R nie zaznaczali ani kwadratu nr 66, ani kwadratu nr 67 (VAT-R).
Deklaracja VAT-9M składana jest tylko przez nabywców towarów lub usług i dotyczy transakcji przedstawionych w poniższej tabeli.
Deklarację VAT-9M składają więc podatnicy zwolnieni z VAT, którzy zarejestrowali się jako unijni podatnicy VAT-UE (tylko import usług i świadczenie usług w UE) albo nie zarejestrowali się jako unijni podatnicy VAT-UE oraz rozpoczęli wykonywanie określonych transakcji. Jakie to transakcje?
Transakcje wykonywane przez podatników zwolnionych z VAT, które obligują do składania deklaracji VAT-9M | ||
Lp. | Rodzaj transakcji | Podstawa prawna |
1. | Import (nabycie) usług od podatników podatku od wartości dodanej z UE | art. 28b ustawy o VAT |
2. | Import (nabycie) usług od podatników niebędących podatnikami podatku od wartości dodanej w UE | art. 28c, 28d, 28e i inne ustawy o VAT |
3. | Świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca – VAT od tej transakcji rozlicza nabywca, a więc to on wypełnia tę komórkę w deklaracji VAT-9M | art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT |
4. | Dostawa towarów, dla których podatnikiem jest nabywca – VAT od tej transakcji rozlicza nabywca, a więc to on wypełnia tę komórkę w deklaracji VAT-9M | art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT |
Przykład 1.
Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT złożył formularz VAT-R aktualizacyjny, w którym zaznaczył w tabeli C.3 kwadrat nr 67 – zgłoszenie do importu usług w UE oraz świadczenia usług na rzecz UE od 1 września 2024 roku. 16 września 2024 roku dokonał zakupu usługi od firmy z Niemiec. Firma ta jest czynnym podatnikiem VAT i VAT-UE. W deklaracji VAT-9M za okres września 2024 roku składanej do 25 października 2024 roku podatnik wykaże wartość tego zakupu i wpłaci należny podatek VAT od tego zakupu (podatek VAT w tym wypadku rozlicza kupujący). Import usług nie będzie natomiast w ogóle wykazany w informacji podsumowującej VAT-UE.
Przykład 2.
Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT złożył formularz VAT-R aktualizacyjny, w którym zaznaczył w tabeli C.3 kwadrat nr 67 – zgłoszenie do importu usług w UE oraz świadczenia usług na rzecz UE od 1 października 2024 roku. 4 października 2024 roku wykonał usługę na rzecz kontrahenta z Włoch. Kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT i VAT-UE. W deklaracji VAT-9M za okres października 2024 roku składanej do 25 listopada 2024 roku podatnik nie wykaże wartości wykonanej usługi na rzecz kontrahenta z Włoch. Natomiast w informacji podsumowującej VAT-UE składanej za okres października 2024 roku w terminie do 25 listopada 2024 roku podatnik wykaże wartość wykonanej usługi na rzecz kontrahenta z Włoch.
Warto jeszcze wspomnieć o art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nie występuje wtedy, gdy całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju (RP) nie przekroczyła:
- w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 000 zł, oraz
- w trakcie roku podatkowego kwoty 50 000 zł.
