Podatnik w zależności od swojego statusu podatkowego względem VAT oraz rodzaju przeprowadzanych transakcji składa do organu podatkowego we właściwym terminie odpowiednią deklarację podatkową. W aktualnym stanie prawnym robi to wyłącznie elektronicznie za pomocą systemu księgowego. Jedną z grup tych podatników są podatnicy zwolnieni z VAT podmiotowo i przedmiotowo. Niekiedy dokonują oni transakcji unijnych, ale nie rejestrują się jako czynni podatnicy VAT, tylko nadal korzystają ze zwolnienia. Część z nich powinna składać deklaracje VAT-8, a część VAT-9M. Dodatkowo niektórzy powinni składać jeszcze informacje podsumowujące VAT-UE. Od czego to zależy i którą deklarację zastosować - VAT-8 czy VAT-9M? Przede wszystkim należy zacząć od zweryfikowania, co podatnik zaznaczył w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R.
Sprzedaż korzystająca ze zwolnienia z opodatkowania VAT
Deklaracje VAT-8 albo VAT-9M przeznaczone są wyłącznie dla podatników korzystających ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Oznacza to, że sprzedaż, jaką realizują w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jest zwolniona z opodatkowania VAT:
- podmiotowo – ze względu na nieprzekroczenie rocznego limitu wartości sprzedaży 200 000 zł, lub
- przedmiotowo – ze względu na rodzaj działalności, która ustawowo jest zwolniona z opodatkowania VAT.
Czynni podatnicy VAT składają natomiast deklarację i ewidencję JPK_V7x.
Zarówno jedna, jak i druga grupa podatników VAT składa niekiedy także informację podsumowującą VAT-UE, jednak zanim złożą pierwszą taką informację, a przede wszystkim zrealizują transakcję unijną, muszą zarejestrować się jako unijny podatnik VAT (VAT-UE) za pomocą formularza VAT-R.
Informacja podsumowująca VAT-UE dotyczy transakcji przeprowadzanych przez podatnika typu:
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów,
- świadczenie usług dla kontrahentów z UE.
W informacji VAT-UE polski podatnik zawiera także informacje o przemieszczeniach towarów w procedurze magazynu typu call of stock na terytorium kraju UE innym niż Polska.
Dla kogo deklaracja VAT-9M?
Deklaracja VAT-9M jest jedną ze szczególnych deklaracji podatkowych, która jest przeznaczona dla podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego albo przedmiotowego z VAT.
Nie składa jej podatnik, który jest czynnym podatnikiem VAT i prowadzi sprzedaż opodatkowaną VAT, ale także sprzedaż mieszaną (opodatkowaną i zwolnioną z VAT).
- VAT-7,
- VAT-7K,
- VAT-7D,
- VAT-8
– i którzy dokonują importu usług lub nabycia towarów oraz usług, dla których są podatnikami.
Deklarację VAT-9M składają zatem podatnicy zwolnieni z VAT, którzy dokonują transakcji:
- importu usług nabywanych od podatników podatku od wartości dodanej z UE (do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT) – podatnicy UE VAT;
- importu usług od podatników, którzy nie są podatnikami podatku od wartości dodanej z UE (do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT) – podatnicy UE inni niż podatnicy VAT;
- świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca – VAT od tej transakcji rozlicza nabywca, a więc to on wypełnia tę komórkę w deklaracji VAT-9M (art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT);
- dostawy towarów, dla których podatnikiem jest nabywca – VAT od tej transakcji rozlicza nabywca, a więc to on wypełnia tę komórkę w deklaracji VAT-9M (art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT).
Deklaracja VAT-9M służy zatem do rozliczenia nabyć dokonanych przez podatnika zwolnionego z VAT w sytuacji, gdy w stosunku do tych nabyć podatnik jest zobligowany do rozliczenia podatku VAT. Mowa tu o transakcjach wymienionych powyżej.
Podkreślenia wymaga jeszcze jeden bardzo ważny aspekt.
Powyższe oznacza, że nie składa się zerowych deklaracji VAT-9M.
Dla kogo deklaracja VAT-8?
Deklaracja VAT-8 to druga szczególna deklaracja podatkowa, która jest przeznaczona dla podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego albo przedmiotowego z VAT, którzy są jednocześnie zarejestrowani do transakcji unijnych VAT-UE.
Deklaracji VAT-8 nie składa podatnik, który jest czynnym podatnikiem VAT i prowadzi sprzedaż opodatkowaną VAT, ale także sprzedaż mieszaną (opodatkowaną i zwolnioną z VAT).
Deklarację VAT-8 składają zatem podatnicy zwolnieni z VAT, którzy dokonują transakcji:
- wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (także różnego rodzaju paliw – art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT);
- wewnątrzwspólnotowego nabycia nowego i używanego środka transportu;
- importu usług nabywanych od podatników podatku od wartości dodanej z UE (do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT) – podatnicy UE VAT;
- importu usług od podatników, którzy nie są podatnikami podatku od wartości dodanej z UE (do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT) – podatnicy UE inni niż podatnicy VAT;
- świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca – VAT od tej transakcji rozlicza nabywca, a więc to on wypełnia tę komórkę w deklaracji VAT-9M (art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT);
- dostawy towarów, dla których podatnikiem jest nabywca – VAT od tej transakcji rozlicza nabywca, a więc to on wypełnia tę komórkę w deklaracji VAT-9M (art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT).
Trzeba wspomnieć, że deklaracja VAT-8 służy do rozliczenia wyłącznie nabyć (w przypadku ww. typów świadczenia usług, dostawy towarów podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia VAT jest nabywca) dokonanych przez podatnika zwolnionego z VAT i osobę prawną niebędącą podatnikiem VAT, w przypadku gdy w stosunku do tych nabyć podatnik ten jest zobligowany do rozliczenia podatku VAT. Mowa tu o transakcjach wymienionych powyżej.
Należy zaznaczyć jeszcze jedną bardzo ważną rzecz.
Powyższe oznacza, że deklaracja VAT-8 składana jest także, gdy nie wystąpiła żadna transakcja, a więc podatnik ma obowiązek składać też deklaracje VAT-8 zerowe.
Deklaracja VAT-8 czy VAT-9M? To zależy od tego, co podatnik zaznaczył w VAT-R
To, co zaznaczył podatnik w formularzu VAT-R w kontekście transakcji unijnych (to, co będzie faktycznie przeprowadzał), ma znaczenie w kontekście tego, jaką deklarację podatkową będzie zobowiązany składać.
Zależności te zaprezentowano w poniższej tabeli.
Zaznaczone opcje w zgłoszeniu VAT-R w kontekście transakcji unijnych a obowiązek składania deklaracji VAT-8 | ||
Podatnik zwolniony z VAT zaznaczył w formularzu VAT-R w tabeli C.3 – INFORMACJE DOTYCZĄCE WYKONYWANIA TRANSAKCJI UE | ||
Kwadrat | Podatnik | Jaką deklarację należy złożyć? |
66 | Niepodlegający rejestracji jako podatnik VAT czynny (czyli zwolniony z VAT) lub osoba prawna niebędąca podatnikiem będzie wykonywać lub wykonuje WNT | VAT-8 co miesiąc, nawet zerowa (czyli bez wystąpienia transakcji) Obowiązek złożenia informacji podsumowującej VAT-UE, ale tylko za miesiąc:
|
66 i 67 | Niepodlegający rejestracji jako podatnik VAT czynny (czyli zwolniony z VAT) lub osoba prawna niebędąca podatnikiem będzie wykonywać lub wykonuje WNT Niepodlegający rejestracji jako podatnik VAT czynny (czyli zwolniony z VAT) będzie świadczyć lub świadczy usługi, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT (na rzecz firm z UE), lub będzie nabywać, lub nabywa usługi, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT (import usług) | |
67 | Niepodlegający rejestracji jako podatnik VAT czynny (czyli zwolniony z VAT) będzie świadczyć lub świadczy usługi, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT (na rzecz firm z UE), lub będzie nabywać, lub nabywa usługi, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT (import usług) | VAT-9M tylko za miesiąc, w którym wystąpi import usług od kontrahentów z UE (nie składa się deklaracji zerowej) Dodatkowo informacja podsumowująca VAT-UE, jednak tylko za miesiąc świadczenia usług dla kontrahentów z UE (w przypadku świadczenia usług dla kontrahentów z UE nie składa się deklaracji VAT-9M) |
Na koniec trzeba jeszcze podkreślić, że podatnik nie jest zobligowany do rejestracji do wykonywania WNT w sytuacji, gdy realizuje tylko WNT, a wartość tych transakcji nie przekroczy rocznego limitu dla wszystkich krajów UE – 50 000 zł.
