Jednym z kierunków działalności reklamowej w przedsiębiorstwach jest przekazanie prezentów wszystkim swoim kontrahentom. Mogą mieć one różną wartość. Warto więc zadać fundamentalne pytanie: jaki wpływ na opodatkowanie będzie miało samo przekazanie prezentu zagranicznemu kontrahentowi, a także wartość prezentu i okoliczności jego wydania?
Słowo o odpłatnej dostawie towarów podlegającej opodatkowaniu VAT
Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (zwana dalej ustawą o VAT) obejmuje opodatkowaniem podatkiem VAT m.in. odpłatną dostawę towarów, eksport towarów czy wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (dostawę towarów do kontrahenta z UE).
Odpłatna dostawa towarów oznacza przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Z kolei eksportem towarów będzie dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:
- dostawcę lub na jego rzecz, lub
- nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych
– jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.
Natomiast wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (u polskiego czynnego podatnika VAT) będzie wywóz towarów z terytorium RP w wykonaniu czynności przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na terytorium państwa UE innego niż Polska.
Wszystkie ww. rodzaje transakcji są objęte opodatkowaniem podatkiem VAT, czyli zobowiązują podatnika do rozliczenia i zapłaty podatku VAT od tych transakcji.
Nieodpłatne przekazanie towarów to też odpłatna dostawa towarów
Trzeba wspomnieć, że w ustawie o VAT odpłatna dostawa towarów to także nieodpłatnie przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
- wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Odpłatną dostawą towarów nie będzie przekazanie prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.
Prezenty oraz próbki dla celów ustalenia opodatkowania VAT | |
Prezenty o małej wartości – przekazywane przez podatnika jednej osobie towary | Próbki – identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci |
o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł (bez podatku), jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób | przekazanie (wręczenie) przez podatnika ma na celu promocję tego towaru |
których przekazania nie ujęto w ww. ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia: jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 20 zł | przekazanie (wręczenie) przez podatnika nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru |
Nieodpłatne przekazanie prezentów o małej wartości lub próbek towarów nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli ich przekazanie miało związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ponadto:
- łączna wartość prezentu przekazana jednej osobie nie przekroczy 100 zł (prowadzona ewidencja prezentów i odbiorców prezentów) lub jednostkowy koszt prezentu nie przekracza 20 zł (bez ewidencji);
- przekazanie ma cel promocyjny;
- przekazanie nie służy celom zaspokojenia potrzeb odbiorcy, a ma go zachęcać do kupna.
Jeżeli jednak przekazany prezent dla kontrahenta zagranicznego nie będzie spełniał powyższych warunków, wówczas przedsiębiorca wręczający prezent będzie zobowiązany rozpoznać:
- wewnątrzwspólnotową dostawę towarów w przypadku przemieszczenia towaru poza terytorium RP do kraju UE przeznaczenia albo
- eksport towarów w sytuacji, gdy towar ma być wywieziony poza obszar UE.
Przekazanie prezentu zagranicznemu kontrahentowi a PIT
Nawiązując do art. 23 ust. 1 pkt Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawą o PIT), kosztem uzyskania przychodów nie są wydatki na koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.
Wszystko to, co może zostać uznane za koszty reprezentacji (w tym prezenty dla zagranicznych kontrahentów), nie może stanowić kosztów uzyskania przychodów.
Bardzo trafnie swoje wnioski określił NSA w wyroku z 17 czerwca 2013 roku (sygn. akt II FSK 702/11), który mówi, że „[…] Celem kosztów reprezentacyjnych jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, działalności etc., wykreowanie pozytywnych relacji z kontrahentami. Oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy patrzeć właśnie przez pryzmat ich celu. Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest właśnie wykreowanie takiego obrazu podatnika, to koszty te mają charakter reprezentacyjny. Wymienienie jako przykładowych kosztów reprezentacyjnych wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, że wydatki te zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Nie są one kosztami jedynie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny. Kwalifikacja każdego przypadku powinna być odrębna, uzależniona od jego okoliczności.
W tym celu należy odwołać się do etymologii tego terminu. Wyraz »reprezentacja« pochodzi od łacińskiego »repraesentatio« oznaczającego wizerunek. Upływ czasu nie zmienił jego znaczenia i formy. Oznacza to, że »reprezentacja« w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p. stanowi działanie w celu wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów. W podanym znaczeniu reprezentacja to przede wszystkim każde działanie skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika lub osoby trzeciej w celu stworzenia oczekiwanego wizerunku podatnika na potrzeby ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia. W takiej sytuacji wydatki na reprezentację to koszty, jakie ponosi podatnik w celu wykreowania swojego pozytywnego wizerunku, uwypuklenie swojej zasobności, profesjonalizmu. Przy tak zdefiniowanym terminie »reprezentacji« kwestia wystawności, okazałości czy też ponadprzeciętności nie ma żadnego znaczenia. Ponownie należy podkreślić, że dla oceny, czy dana działalność stanowi reprezentację, czy też innego rodzaju działalność, konieczna jest analiza całokształtu okoliczności faktycznych konkretnej sprawy. […]”.
Przykład 1.
Przedsiębiorca – czynny podatnik VAT prowadzi działalność gospodarczą od 8 lat polegającą na świadczeniu usług pośrednictwa finansowego. Przed Świętami Bożego Narodzenia zorganizował w siedzibie firmy stoisko reklamowe promocyjne, na którym rozdawane są wszystkim – czy to dotychczasowym, czy nowym – klientom drobne gadżety typu kalendarz, długopis, notatnik lub inne drobiazgi z logo firmy. Wśród tych klientów są także kontrahenci z zagranicy, którzy przyjechali do Polski w celu realizacji własnych interesów. Podatnik nieodpłatnie przekazuje ww. gadżety wszystkim napotkanym kontrahentom, także tym z zagranicy. Prowadzi ewidencję wydanych rzeczy. Czy wydanie ww. prezentów będzie opodatkowane podatkiem PIT oraz VAT?
W tych okolicznościach wydanie prezentów nie powinno podlegać ani VAT, ani PIT.
Przykład 2.
Przedsiębiorca – czynny podatnik VAT prowadzi działalność polegającą na organizacji przyjęć. W ramach reklamy profilu własnej działalności zorganizował tygodniową akcję, w której rozdawał wszystkim kontrahentom gadżety reklamowe z logo firmy:
- kubki lub szklanki,
- kalendarze,
- smycze,
- otwieracze,
- breloczki,
- długopisy,
- pozostałe rzeczy.
Zakup powyższych rzeczy o niewielkiej wartości (poniżej 100 zł) podatnik zaliczył do kosztów i odliczył podatek VAT. Prowadzi on ewidencję wydanych rzeczy. Jednymi z ich odbiorców są kontrahenci zagraniczni. Czy przekazanie powyższych gadżetów będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem PIT oraz VAT?
Wydaje się, że w tych okolicznościach wydanie prezentów nie powinno podlegać ani VAT, ani PIT.
Warto w tym miejscu odnieść się do jeszcze jednej kwestii.
Nieodpłatne świadczenie charakteryzuje się tym, że jedna strona otrzymuje korzyść na koszt drugiej strony, a zatem podstawową cechą takiego świadczenia jest jednostronność bez żadnego ekwiwalentu dla drugiej strony. Natomiast jest jedno istotne zwolnienie z opodatkowania w przypadku otrzymania nieodpłatnego świadczenia.
Zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.
Przekazanie prezentu zagranicznemu kontrahentowi na gruncie PIT i VAT - podsumowanie
Przekazanie prezentu zagranicznemu kontrahentowi obliguje go do weryfikacji obowiązujących w jego kraju regulacji podatkowych dotyczących zwolnień z opodatkowania nieodpłatnych świadczeń, aby być pewnym, czy przypadkiem nie będzie musiał rozpoznać przychodu z nieodpłatnych świadczeń (w działalności gospodarczej albo prywatnie) podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
