Nie należy już do rzadkości to, że pracownik podejmuje zatrudnienie na podstawie więcej niż jednej umowy o pracę. Często zmusza go do tego sytuacja materialna lub charakter jego zawodu. Jednak są również przypadki, kiedy pracownik ma podpisane dwie umowy o pracę z tym samym pracodawca. Najczęściej wynika to z różnych charakterów wykonywanych prac.
Niezależnie od tego, czym podyktowana jest taka decyzja pracownika oraz czy posiada on wiele stosunków pracy z jednym lub wieloma pracodawcami, należy wiedzieć, jak rozliczyć jego wynagrodzenie oraz jakich innych przepisów należy przestrzegać.
Dwie umowy o pracę z tym samym pracodawcą
Żadne przepisy nie zabraniają zawarcia więcej niż dwie umowy o pracę z tym samym pracownikiem. Często jest to jedyne wyjście, jeśli chcemy, aby pracownik wykonywał zadania kompletnie ze sobą niepowiązane. Jednak podczas zawarcia kilku stosunków pracy z tym samym pracownikiem, należy to uwzględnić w rozliczeniach czy w harmonogramie czasu pracy. Pozytywne jest jednak to, że pracodawca nie musi prowadzić podwójnych akt osobowych, bowiem zakładane one są dla pracownika, a nie do konkretnej umowy.
Rozliczenie wynagrodzenia
Wynagrodzenie wypłacane z dwóch stosunków pracy należy rozliczać na takich samych zasadach jak rozliczanie wynagrodzenia pracownika z jedną umową.
składki ZUS
W takim przypadku nie dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczenia, co oznacza, że od obu umów należy odliczyć wszystkie składki ZUS, bez względu na wysokość otrzymywanego wynagrodzenia z każdej z umów.
koszty uzyskania przychodu
Podobnie jak w przypadku składek ZUS, koszty uzyskania przychodu również należy stosować podczas obliczania każdego z wynagrodzeń. Przypomnijmy, KUP wynoszą:
250 zł miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 3 000 zł - w przypadku podatnika, który uzyskuje przychody od jednego zakładu pracy, a jeżeli podatnik uzyskuje przychody równocześnie od więcej niż jednego zakładu pracy, to koszty nie mogą przekroczyć łącznie 4 500 zł
300 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3 600 zł – jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę. W takim wypadku, gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie od więcej niż jednego zakładu pracy, to koszty nie mogą przekroczyć łącznie 5 400 zł za rok podatkowy.
Przykład 1.
Pan Andrzej jest zatrudniony w zakładzie X na ⅔ etatu na stanowisku księgowego. Pracodawca podczas obliczania wynagrodzenia, na wniosek pracownika stosuje podwyższone KUP, ponieważ pan Andrzej nie mieszka w miejscowości, gdzie znajduje się zakład pracy, w którym jest zatrudniony. Od dwóch miesięcy zatrudniony jest dodatkowo w tym samym zakładzie pracy na ¼ etatu na stanowisku grafika komputerowego. Pan Andrzej ma dwie umowy o pracę. Pracodawca podczas rozliczania wynagrodzenia z tego stosunku pracy stosuje normalne KUP, ponieważ pan Andrzej pracę jako grafik komputerowy wykonuje zdalnie z domu. W związku z tym podwyższone KUP mu nie przysługują.
ulga podatkowa
Inaczej rozliczeniu podlega ulga podatkowa. Pracownik zobowiązany jest złożyć pracodawcy oświadczenie PIT-2, w którym wskazuje, że z danej umowy należy odliczyć kwotę wolną od podatku. Pracownikowi w ciągu roku przysługuje 3600 zł ulgi podatkowej, w związku z czym ulga podatkowa możliwa do odliczenia w miesiącu wynosi 300 zł. Od 1 stycznia 2023 roku podatnik może złożyć oświadczenie PIT-2 do maksymalnie trzech płatników. Tym bardziej, jeśli pracownik posiada więcej niż dwie umowy o pracę z tym samym pracodawcą, może on podzielić kwotę wolną od podatku przy wyliczaniu wynagrodzeń.
Czas pracy
Tak jak przepisy nie zabraniają zawarcia z pracownikiem kilku umów o pracę, tak samo nie określają limitu etatów. Jednak ograniczenie wymiaru zatrudnienia tego samego pracownika na kilku stanowiskach wynika wprost z przepisów dotyczących czasu pracy. Pracodawca, zatrudniając tę samą osobę na kilku stanowiskach, musi prowadzić osobne rozliczenia i ewidencje czasu pracy, jednak musi przy tym zachować wymagania norm czasu pracy, w tym: 11-godzinny nieprzerwany odpoczynek dobowy i średnio 40-godzinny tydzień pracy. W związku z powyższymi przepisami nie można zatrudnić pracownika na podstawie dwóch różnych umów na cały etat każdy, ponieważ pracownik nie będzie w stanie wypracować czasu pracy przy zachowaniu norm czasu pracy.
Pozostałe obowiązki
Należy pamiętać, że dwa stosunki pracy to podwójne obowiązki. Pracodawca zobowiązany jest zadbać z każdego z nich o:
- badania lekarskie,
- szkolenie bhp,
- poinformowanie o ryzyku zawodowym oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami,
- poinformowanie o przysługującym mu wymiarze urlopu wypoczynkowego oraz okresie wypowiedzenia,
- poinformowanie o obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu pracy.
Dwie umowy o pracę z różnymi pracodawcami
Może zdarzyć się tak, że pracownik jest zatrudniony na część etatu lub nawet na cały u jednego pracodawcy, postanowił dorobić sobie i zatrudnił się na kolejną część etatu w kolejnym zakładzie pracy. Taka sytuacja jest całkowicie możliwa i zgodna z przepisami.
Rozliczenie wynagrodzenia
Rozliczenie wynagrodzenia pracownika, który jest równocześnie zatrudniony u dwóch lub więcej pracodawców, jest dokładnie takie samo jak w przypadku pozostałych pracowników. Otóż każdy z pracodawców rozlicza wynagrodzenia tak, jakby jego pracownik nie posiadał innego zatrudnienia, czyli nalicza od tej umowy wszystkie składki ZUS, którym podlega pracownik oraz uwzględnia kwotę kosztów uzyskania przychodu. W przypadku kwoty zmniejszającej podatek można ją podzielić i wykorzystać u maksymalnie 3 płatników, czyli w maksymalnie 3 częściach:
- 1/12 kwoty zmniejszającej podatek – 300 zł (jeden płatnik);
- 1/24 kwoty zmniejszającej podatek – po 150 zł (dwóch płatników);
- 1/36 kwoty zmniejszającej podatek – po 100 zł (trzech płatników).
Przykład 2.
Pani Krystyna jest zatrudniona w kilku małych firmach jako kadrowa na część etatu. Oświadczenie PIT-2 złożyła u pracodawcy X gdzie uprawniła płatnika do pomniejszenia zaliczki o 1/36 kwoty zmniejszającej podatek. W kolejnych miesiącach podejmowała pracę w następnych firmach i tam również złożyła oświadczenia o pomniejszaniu zaliczki o 1/36 kwoty zmniejszającej podatek.
Czas pracy i urlop wypoczynkowy
Posiadanie przez pracownika umowy o pracę w innym zakładzie pracy nie ma żadnego wpływu na uprawnienia pracownika u kolejnego pracodawcy. Oznacza to, że każdy z pracodawców ma takie same obowiązki w stosunku do pracownika, jak w stosunku do pozostałych.
Co ważne, pracodawcy układając harmonogram pracy pracownika, biorą pod uwagę jedynie rozkład czasu pracy, który pracownik wykonuje w ich zakładzie. To znaczy, że nie muszą brać pod uwagę tego, ile czasu pracownik wykonuje pracę u innego pracodawcy. Każdy zakład pracy zobowiązany jest przestrzegać norm czasu pracy wykonywanej na ich rzecz.
Podobnie jest z uprawnieniami urlopowymi. Pracownikowi przysługuje wymiar urlopu zgodnie z okresem zatrudnienia i wymiarem etatu. Rozlicza się go również jedynie w ramach jednego stosunku pracy. Przykładowo pracownik może zaplanować sobie urlop u jednego pracodawcy, a w tym samym okresie pracować u pozostałych.
Przykład 3.
Pan Adam ma dwie umowy o pracę. Pracuje w dwóch firmach produkcyjnych na część etatu. W maju zaplanował wykorzystać tydzień urlopu wypoczynkowego u jednego z pracodawców. Jednak w tym samym okresie nie korzystał z urlopu w drugiej firmie, a w związku z większą dyspozycyjnością mógł skorzystać z pracy w nadgodzinach.
Prawo nie zabrania posiadania kilku umów o pracę, nawet z tym samym pracodawcą. Warto jednak wiedzieć, jakie obowiązki ma pracodawca oraz jak rozliczać wynagrodzenie, jeśli zdecyduje się podpisać dwie umowy z jednym pracownikiem.
