Nie należy już do rzadkości to, że pracownik podejmuje zatrudnienie na podstawie więcej niż jednej umowy o pracę. Często zmusza go do tego sytuacja materialna lub charakter jego zawodu. Jednak są również przypadki, kiedy pracownik ma podpisane dwie umowy o pracę z tym samym pracodawca. Najczęściej wynika to z różnych charakterów wykonywanych prac.
Niezależnie od tego, czym podyktowana jest taka decyzja pracownika oraz czy posiada on wiele stosunków pracy z jednym lub wieloma pracodawcami, należy wiedzieć, jak rozliczyć jego wynagrodzenie oraz jakich innych przepisów należy przestrzegać.
Dwie umowy o pracę z tym samym pracodawcą
Żadne przepisy nie zabraniają zawarcia więcej niż dwie umowy o pracę z tym samym pracownikiem. Często jest to jedyne wyjście, jeśli chcemy, aby pracownik wykonywał zadania kompletnie ze sobą niepowiązane. Jednak podczas zawarcia kilku stosunków pracy z tym samym pracownikiem, należy to uwzględnić w rozliczeniach czy w harmonogramie czasu pracy. Pozytywne jest jednak to, że pracodawca nie musi prowadzić podwójnych akt osobowych, bowiem zakładane one są dla pracownika, a nie do konkretnej umowy.
Rozliczenie wynagrodzenia
Wynagrodzenie wypłacane z dwóch stosunków pracy należy rozliczać na takich samych zasadach jak rozliczanie wynagrodzenia pracownika z jedną umową.
składki ZUS
W takim przypadku nie dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczenia, co oznacza, że od obu umów należy odliczyć wszystkie składki ZUS, bez względu na wysokość otrzymywanego wynagrodzenia z każdej z umów.
koszty uzyskania przychodu
Podobnie jak w przypadku składek ZUS, koszty uzyskania przychodu również należy stosować podczas obliczania każdego z wynagrodzeń. Przypomnijmy, KUP wynoszą:
250 zł miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 3 000 zł - w przypadku podatnika, który uzyskuje przychody od jednego zakładu pracy, a jeżeli podatnik uzyskuje przychody równocześnie od więcej niż jednego zakładu pracy, to koszty nie mogą przekroczyć łącznie 4 500 zł
300 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3 600 zł – jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę. W takim wypadku, gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie od więcej niż jednego zakładu pracy, to koszty nie mogą przekroczyć łącznie 5 400 zł za rok podatkowy.
Przykład 1.
Pan Andrzej jest zatrudniony w zakładzie X na ⅔ etatu na stanowisku księgowego. Pracodawca podczas obliczania wynagrodzenia, na wniosek pracownika stosuje podwyższone KUP, ponieważ pan Andrzej nie mieszka w miejscowości, gdzie znajduje się zakład pracy, w którym jest zatrudniony. Od dwóch miesięcy zatrudniony jest dodatkowo w tym samym zakładzie pracy na ¼ etatu na stanowisku grafika komputerowego. Pan Andrzej ma dwie umowy o pracę. Pracodawca podczas rozliczania wynagrodzenia z tego stosunku pracy stosuje normalne KUP, ponieważ pan Andrzej pracę jako grafik komputerowy wykonuje zdalnie z domu. W związku z tym podwyższone KUP mu nie przysługują.
ulga podatkowa
Inaczej rozliczeniu podlega ulga podatkowa. Pracownik zobowiązany jest złożyć pracodawcy oświadczenie PIT-2, w którym wskazuje, że z danej umowy należy odliczyć 1/12 kwoty wolnej od podatku. Pracownikowi w ciągu roku przysługuje 5100 zł ulgi podatkowej, w związku z czym ulga podatkowa możliwa do odliczenia w miesiącu wynosi 425 zł. Podatnik może złożyć oświadczenie PIT-2 tylko jednemu pracodawcy. Tym bardziej, jeśli pracownik posiada więcej niż dwie umowy o pracę z tym samym pracodawcą, może on stosować kwotę wolną od podatku przy wyliczaniu tylko jednego z wynagrodzeń.
Czas pracy
Tak jak przepisy nie zabraniają zawarcia z pracownikiem kilku umów o pracę, tak samo nie określają limitu etatów. Jednak ograniczenie wymiaru zatrudnienia tego samego pracownika na kilku stanowiskach wynika wprost z przepisów dotyczących czasu pracy. Pracodawca, zatrudniając tę samą osobę na kilku stanowiskach, musi prowadzić osobne rozliczenia i ewidencje czasu pracy, jednak musi przy tym zachować wymagania norm czasu pracy, w tym: 11-godzinny nieprzerwany odpoczynek dobowy i średnio 40-godzinny tydzień pracy. W związku z powyższymi przepisami nie można zatrudnić pracownika na podstawie dwóch różnych umów na cały etat każdy, ponieważ pracownik nie będzie w stanie wypracować czasu pracy przy zachowaniu norm czasu pracy.
Pozostałe obowiązki
Należy pamiętać, że dwa stosunki pracy to podwójne obowiązki. Pracodawca zobowiązany jest zadbać z każdego z nich o:
- badania lekarskie,
- szkolenie bhp,
- poinformowanie o ryzyku zawodowym oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami,
- poinformowanie o przysługującym mu wymiarze urlopu wypoczynkowego oraz okresie wypowiedzenia,
- poinformowanie o obowiązującej dobowej i tygodniowej normie czasu pracy.
Dwie umowy o pracę z różnymi pracodawcami
Może zdarzyć się tak, że pracownik jest zatrudniony na część etatu lub nawet na cały u jednego pracodawcy, postanowił dorobić sobie i zatrudnił się na kolejną część etatu w kolejnym zakładzie pracy. Taka sytuacja jest całkowicie możliwa i zgodna z przepisami.
Rozliczenie wynagrodzenia
Rozliczenie wynagrodzenia pracownika, który jest równocześnie zatrudniony u dwóch lub więcej pracodawców, jest dokładnie takie samo jak w przypadku pozostałych pracowników. Otóż każdy z pracodawców rozlicza wynagrodzenia tak, jakby jego pracownik nie posiadał innego zatrudnienia, czyli nalicza od tej umowy wszystkie składki ZUS, którym podlega pracownik oraz uwzględnia kwotę kosztów uzyskania przychodu. Jedynym wyjątkiem, tak jak w przypadku posiadania dwóch umów z tym samym pracodawcą, jest to, że pracownik może złożyć oświadczenie PIT-2 tylko w jednym zakładzie pracy. To znaczy, że tylko jeden pracodawca przy wyliczaniu wynagrodzenia może uwzględnić ulgę podatkową. W praktyce najczęściej ulga podatkowa rozliczana jest u pracodawcy, u którego pracownik rozpoczął pracę najwcześniej.
Przykład 2.
Pani Krystyna jest zatrudniona w kilku małych firmach jako kadrowa na część etatu. Oświadczenie PIT-2 złożyła u pracodawcy X, ponieważ było to w danej chwili jej jedyne zatrudnienie. W kolejnych miesiącach podejmowała pracę w następnych firmach, jednak tam nie składała już takiego oświadczenia, informując, że ulga podatkowa jest już rozliczana u innego pracodawcy.
Czas pracy i urlop wypoczynkowy
Posiadanie przez pracownika umowy o pracę w innym zakładzie pracy nie ma żadnego wpływu na uprawnienia pracownika u kolejnego pracodawcy. Oznacza to, że każdy z pracodawców ma takie same obowiązki w stosunku do pracownika, jak w stosunku do pozostałych.
Co ważne, pracodawcy układając harmonogram pracy pracownika, biorą pod uwagę jedynie rozkład czasu pracy, który pracownik wykonuje w ich zakładzie. To znaczy, że nie muszą brać pod uwagę tego, ile czasu pracownik wykonuje pracę u innego pracodawcy. Każdy zakład pracy zobowiązany jest przestrzegać norm czasu pracy wykonywanej na ich rzecz.
Podobnie jest z uprawnieniami urlopowymi. Pracownikowi przysługuje wymiar urlopu zgodnie z okresem zatrudnienia i wymiarem etatu. Rozlicza się go również jedynie w ramach jednego stosunku pracy. Przykładowo pracownik może zaplanować sobie urlop u jednego pracodawcy, a w tym samym okresie pracować u pozostałych.
Przykład 3.
Pan Adam ma dwie umowy o pracę. Pracuje w dwóch firmach produkcyjnych na część etatu. W maju zaplanował wykorzystać tydzień urlopu wypoczynkowego u jednego z pracodawców. Jednak w tym samym okresie nie korzystał z urlopu w drugiej firmie, a w związku z większą dyspozycyjnością mógł skorzystać z pracy w nadgodzinach.
Prawo nie zabrania posiadania kilku umów o pracę, nawet z tym samym pracodawcą. Warto jednak wiedzieć, jakie obowiązki ma pracodawca oraz jak rozliczać wynagrodzenie, jeśli zdecyduje się podpisać dwie umowy z jednym pracownikiem.
