Jeżeli Twój kontrahent nie uregulował należnego ci wynagrodzenia, możesz dochodzić jego zapłaty na drodze sądowej. W niektórych przypadkach możliwe jest skorzystanie ze ścieżki postępowania nakazowego lub upominawczego. To w założeniu szybsza droga do uzyskania wyroku sądowego w sprawie o zapłatę. W takim wypadku skutkiem postępowania w razie wygranej będzie wydanie nakazu zapłaty. Jeśli chcesz wiedzieć, jak wygląda egzekwowanie należności od dłużnika, oraz jak uzyskać nakaz zapłaty i jakie kroki podjąć, by na jego podstawie skutecznie wyegzekwować należność od twojego dłużnika – przeczytaj poniższy artykuł!
Wybór postępowania – co należy wziąć pod uwagę?
Przed podjęciem decyzji o wystąpienie na drogę sądową warto podjąć próbę polubownego załatwienia sporu, np. poprzez wystosowanie do dłużnika wezwania do zapłaty. Jeżeli jednak takie kroki nie odniosą oczekiwanego skutku, należy rozważyć wniesienie pozwu o zapłatę.
Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego w zależności od spełnienia określonych w nim przesłanek możemy wnieść pozew w postępowaniu nakazowym, upominawczym lub zwykłym.
Warto pamiętać, że jeżeli chcemy wnieść pozew w sprawie o świadczenie, a wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tysięcy złotych, sprawa ta będzie obowiązkowo rozpatrywana przez sąd w postępowaniu uproszczonym. Obecnie nie jest jednak konieczne wniesienie takiego pozwu na formularzu urzędowym, tak jak to miało miejsce przed wejściem w życie nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego.
Na kwestię objęcia naszego pozwu zasadami właściwymi dla postępowania uproszczonego nie mamy wpływu. Możemy natomiast w nim zawnioskować, by postępowanie toczyło się w trybie postępowania nakazowego, pod warunkiem że roszczenie w danym przypadku spełniać będzie przesłanki wynikające z Kodeksu postępowania cywilnego. Postępowanie nakazowe jest korzystne, ponieważ procedura jest szybka, a nakaz zapłaty po jego wydaniu staje się, niezależnie od jego zaskarżenia przez drugą stronę, podstawą do zabezpieczenia roszczenia.
Przed wniesieniem pozwu należy zatem rozważyć, czy nasze roszczenie spełnia przesłanki kwalifikujące je do rozpatrzenia w postępowaniu nakazowym. Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu:
- dokumentem urzędowym lub
- zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem, lub
- wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.
Sąd wyda również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. W przypadku przejścia na powoda praw z weksla lub czeku, do wydania nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów uzasadniających roszczenia, o ile przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla lub czeku.
Ponadto sąd wyda nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego należnego w związku z transakcją handlową.
Jeżeli występuje jedna z powyższych przesłanek wydania nakazu w pozwie, należy złożyć wniosek o rozpatrzenie sprawy w postępowaniu nakazowym. Jeśli żadna z powyższych przesłanek nie występuje, niewykluczone jest jeszcze uzyskanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Nakaz w tym postępowaniu nie jest jednak natychmiast wykonalny, a na jego podstawie nie jest możliwe dokonanie zabezpieczenia tuż po wydaniu nakazu.
Sąd wyda nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawach o roszczenia pieniężne, chyba że według treści pozwu:
- roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
- twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;
- zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.
Można także rozważyć drogę elektronicznego postępowania upominawczego. W taki wypadku pozew wnosi się poprzez tzw. e-Sąd.
Treść pozwu – o czym należy pamiętać?
Każde pismo procesowe powinno zawierać:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
- imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
- oznaczenie rodzaju pisma;
- osnowę wniosku lub oświadczenia;
- wskazanie faktów, na których strona opiera wniosek lub oświadczenie oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
- wymienienie załączników.
Do pisma procesowego dołącza się załączniki wymienione w tym piśmie.
W związku z faktem, że pozew jest pierwszym pismem procesowym w sprawie, powinien ponadto zawierać:
- oznaczenie przedmiotu sporu;
- oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
- oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron;
- numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go, nie mając takiego obowiązku lub
- numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
Przebieg procedury sądowej
Przy wnoszeniu pozwu należy pamiętać o uiszczeniu odpowiedniej opłaty od pozwu. Pozew składamy do sądu w oryginale, przy czym należy do niego dołączyć odpis (kopię) pozwu dla strony przeciwnej.
W dalszej kolejności w razie wniesienia pozwu w ramach postępowania nakazowego lub upominawczego – sąd rozpatrzy pozew i załączone do niego dowody z dokumentów. Jeżeli uzna wszystkie niezbędne okoliczności za udowodnione – wyda nakaz zapłaty. Nakaz ten doręczy stronom.
Od momentu doręczenia nakazu pozwany będzie miał dwa tygodnie na złożenie odpowiednio (w zależności od rodzaju postępowania – nakazowego lub upominawczego) sprzeciwu bądź zarzutów. W razie złożenia tych środków zaskarżenia przez pozwanego w terminie – postępowanie toczyć się będzie dalej, a sąd wyznaczy rozprawę. W razie ich niezłożenia, nakaz zapłaty uprawomocni się, co oznacza, że będzie mieć moc zrównaną z wyrokiem.
Wniosek o klauzulę wykonalności
Jeżeli postępowanie nakazowe lub upominawcze dotarło do etapu, w którym nakaz zapłaty uprawomocnił się – tj. pozwany nie wniósł w terminie zarzutów lub sprzeciwu albo sąd utrzymał nakaz zapłaty w mocy bądź wydał wyrok w wyniku przeprowadzonego postępowania na skutek wniesienia sprzeciwu – można rozpocząć kolejny etap procedury dochodzenia zwrotu należności.
Egzekwowanie należności od dłużnika a wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego
Jeżeli posiadasz już nakaz zapłaty/wyrok z klauzulą wykonalności, możesz złożyć wniosek do komornika sądowego o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Do wniosku należy dołączyć oryginał orzeczenia z klauzulą wykonalności. Kolejnym krokiem, który musisz podjąć, jest opłacenie zaliczki na czynności komornicze. Na tym etapie komornik sądowy zbada twój wniosek oraz podejmie odpowiednie kroki, który mają na celu egzekwowanie należności od dłużnika oraz kosztów postępowania.
