Estoński CIT a ulga na złe długi - sprawdź czy obowiązuje

Podatnicy decydujący się na stosowanie jako formy opodatkowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, czyli tzw. estońskiego CIT, powinni mieć na uwadze, że ta preferencyjna forma opodatkowania ma wpływ na inne przepisy podatkowe w szczególności na prawo do korzystania z ulgi na złe długi w podatku dochodowym. W artykule omawiamy, czy ma zastosowanie estoński CIT a ulga na złe długi.

W jaki sposób działa mechanizm ulgi na złe długi?

Ulga na złe długi jest rozwiązaniem przeznaczonym dla podatników, którzy w określonym w przepisach terminie do 90 dni od upływu terminu płatności nie otrzymali zapłaty z tytułu faktur przychodowych. Zastosowanie ulgi jest co do zasady możliwe przez wierzycieli (sprzedawców) w podatku dochodowym od osób fizycznych, podatku dochodowym od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług.

Ulga na złe długi pozwala zatem podatnikom odzyskać podatek od dokonanych czynności, za które nie otrzymali zapłaty w terminie. Trzeba jednak mieć na uwadze, że mechanizm ulgi na złe długi działa w obie strony, co oznacza, że ulga ta umożliwia wierzycielom odzyskanie kwoty podatku należnego od niezapłaconych przez kontrahentów faktur przychodowych, natomiast dłużnicy (nabywcy) mają obowiązek dokonania korekty podatku wynikającego z niezapłaconych terminowo faktur kosztowych.

Ulga na złe długi w CIT

Możliwość zastosowania ulgi na złe długi u wierzyciela w podatku CIT wynika z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a dokładnie z art. 18f ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Stosownie do zapisów ustawy o CIT podatnicy, którzy nie otrzymali od swoich kontrahentów zapłaty za określone faktury przychodowe, a kwota należna wykazana na tych fakturach stanowiła dla nich uprzednio przychód podatkowy, mają prawo do zastosowania ulgi na złe długi w podatku dochodowym od osób prawnych. Korzystając z tej preferencji, podatnicy pomniejszają swoją podstawę opodatkowania o kwoty nieotrzymanych należności. Stosownego zmniejszenia podstawy opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Zwróćmy uwagę, że z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że stosowne zmniejszenie podstawy opodatkowania w ramach zastosowania ulgi na złe długi w CIT odnosi się do podstawy opodatkowania ustalonej zgodnie z art. 18 lub art. 24d ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, czyli:

• podstawy opodatkowania na zasadach ogólnych (art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), oraz
• podstawy opodatkowania dla IP-BOX (art. 24d ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Czy opodatkowanie estońskim CIT wyklucza stosowanie ulgi na złe długi?

Podstawa opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, czyli estońskiego CIT, ustalana jest zgodnie z art. 28n ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Na mocy tego przepisu podstawę opodatkowania ryczałtem stanowi:

1. suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat ustalona w roku podatkowym, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto;
2. suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty lub wydatku;
3. dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku osiągnięty w miesiącu, w którym nastąpiło łączenie, podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienie wkładu niepieniężnego;
4. dochód z tytułu zysku netto osiągnięty w roku podatkowym, w którym zakończył opodatkowanie ryczałtem;
5. dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych osiągnięty w roku podatkowym.

Jeżeli zatem możliwość zastosowania ulgi na złe długi przez wierzycieli w podatku dochodowym dotyczy wyłącznie podstawy opodatkowania ustalonej zgodnie z art. 18 lub art. 24d ust. 3 ustawy o CIT, a więc podstawy opodatkowania na zasadach ogólnych, oraz podstawy opodatkowania dla IP-BOX, to podstawa opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek ustalonej zgodnie z art. 28n ust. 1 ustawy o CIT nie może być zmniejszona o kwotę ulgi na złe długi. Wynika to wprost z art. art. 18f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przytoczonego w powyższym paragrafie. Oznacza to, że podatnicy stosujący jako formę opodatkowania ryczałt od dochodów spółek, czyli estoński CIT, nie mogą stosować ulgi na złe długi w podatku dochodowym.

Przykład 1.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie otrzymała od swoich kontrahentów zapłaty za określone faktury przychodowe. Dotychczas korzystała z preferencji stosowania ulgi na złe długi w CIT, dokonując zmniejszenia podstawy opodatkowania w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze. Począwszy od 1 stycznia 2024 roku, spółka z o.o. planuje zmienić formę opodatkowania na ryczałt od dochodów spółek, czyli tzw. estoński CIT. Czy spółka opodatkowana estońskim CIT będzie mogła w dalszym ciągu korzystać z ulgi na złe długi?

W przypadku gdy spółka zdecyduje się na stosowanie jako formy opodatkowania ryczałtu od dochodów spółek, czyli tzw. estońskiego CIT, nie może stosować ulgi na złe długi w podatku dochodowym. Możliwość korzystania z preferencji w postaci ulgi na złe długi dla wierzycieli odnosi się bowiem wyłącznie do podstawy opodatkowania ustalonej zgodnie z art. 18 lub art. 24d ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (podstawy opodatkowania na zasadach ogólnych oraz podstawy opodatkowania dla IP-BOX). Podstawa opodatkowania dla estońskiego CIT ustalana jest natomiast zgodnie z art. 28n ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji spółka z ograniczoną odpowiedzialnością opodatkowana ryczałtem od dochodów spółek nie stosuje ulgi na złe długi w podatku dochodowym.

Estoński CIT a ulga na złe długi z perspektywy dłużnika

Ulga na złe długi to preferencja wierzyciela i obowiązek dłużnika – umożliwia ona bowiem wierzycielom odzyskanie podatku od niezapłaconych przez kontrahentów faktur przychodowych, równocześnie obligując dłużników do dokonania korekty podatku wynikającego z tych faktur. Spółki stosujące jako formę opodatkowania ryczałt od dochodów spółek, czyli estoński CIT, nie stosują ulgi na złe długi w podatku dochodowym, co odnosi się zarówno do rozliczenia wierzyciela, jak i dłużnika. Obowiązek stosownego zwiększenia przez dłużnika podstawy opodatkowania w ramach ulgi na złe długi wynika z art. 18f ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT.

Analogicznie jak w przypadku wierzycieli także w kontekście dłużników z przytoczonego przepisu wynika, że stosowne zwiększenie podstawy opodatkowania w ramach zastosowania ulgi na złe długi w podatku dochodowym od osób prawnych dotyczy podstawy opodatkowania ustalonej zgodnie z art. 18 lub art. 24d ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a więc podstawy opodatkowania na zasadach ogólnych oraz podstawy opodatkowania dla IP-BOX. W konsekwencji spółki opodatkowane ryczałtem od dochodów spółek nie stosują ulgi na złe długi, co dotyczy rozliczenia zarówno wierzyciela, jak i dłużnika.