Z perspektywy wierzyciela ulga na złe długi polega na możliwości dokonania korekty podatku należnego w przypadku nieotrzymania płatności z tytułu sprzedaży po określonym terminie płatności. W naszym artykule zajmiemy się natomiast przypadkiem, gdy ani umowa, ani też faktura nie zawiera określenia daty płatności. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy w takim przypadku przysługuje prawo do skorzystania z ulgi na złe długi. Ulga na złe długi w VAT a brak określonego terminu płatności - wyjaśniamy!
Ulga na złe długi w VAT - warunki zastosowania
Zasady rozliczenia podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności po stronie sprzedawcy zostały określone w ustawie o VAT. I tak, stosownie do treści art. 89a ust. 1 ustawy, podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.
Natomiast w myśl art. 89a ust. 1a ustawy nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w żadnej formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Na podstawie art. 89a ust. 2 ustawy ulga na złe długi ma zastosowanie, gdy spełnione są następujące warunki:
- na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny;
- od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Na mocy art. 89a ust. 3 ustawy korekta, o której mowa w ust. 1, może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w żadnej formie.
Natomiast art. 89a ust. 5 ustawy stanowi, że wierzyciel informuje o korekcie, o której mowa w ust. 1, właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego w deklaracji podatkowej, w której dokonuje tej korekty.
W świetle powyższych przepisów ulga na złe długi jest prawem wierzyciela. Wynika to z użytego sformułowania „może”. Ponadto dotyczy ona wierzytelności z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.
Co istotne w kontekście rozpatrywanego problemu, nieściągalność wierzytelności – stosownie do treści art. 89a ust. 1a ustawy – uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w żadnej formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Jak zatem widać, kwestia nieściągalności wierzytelności została powiązana z określeniem terminu płatności w umowie lub na fakturze.
Przykład 1.
Pan Andrzej 10 lipca sprzedał towar na rzecz swojego kontrahenta. Obowiązek odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu ma miejsce do 25 sierpnia. Jako termin płatności w treści faktury wskazano datę 1 sierpnia. Do końca roku pan Andrzej nie otrzymał zapłaty. W jaki sposób może on skorzystać z ulgi na złe długi?
Pan Andrzej może w deklaracji za listopad dokonać korekty podatku należnego, w tym okresie upływa bowiem 90 dni, licząc od dnia terminu płatności określonego na fakturze.
Określenie terminu płatności w treści faktury lub w umowie
Elementy konstrukcyjne faktury określa art. 106e ustawy VAT. W przepisie tym wskazano informacje, które powinny znaleźć się w treści faktury i wymienia się tu m.in. datę dokonania dostawy lub datę wykonania obowiązku podatkowego.
Co istotne, w art. 106e ustawy VAT nie wymieniono daty terminu płatności, co oczywiście nie oznacza, że sprzedawca nie może takiej daty wskazać w treści faktury w części informacyjnej.
Warto też dodać, że analogicznie przepisy prawa cywilnego regulujące kwestię konstrukcji umów sprzedaży nie wymagają, aby elementem istotnym było określenie terminu płatności jako wynagrodzenia za dokonaną sprzedaż.
Czy brak terminu płatności wyklucza prawo do ulgi na złe długi?
W interpretacji Dyrektora KIS z 14 lutego 2023 roku (nr 0114-KDIP4-2.4012.525.2022.1.AA) organ wskazał, że odnosząc się do możliwości korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego na podstawie art. 89a ust. 1 ustawy, należy wskazać, iż jeżeli podatnik wystawi fakturę i na niej wskaże termin płatności należności z tytułu wykonanej usługi albo termin ten będzie wynikać z zawartej między stronami umowy, to (przy spełnieniu warunków wynikających z art. 89a ustawy o VAT) będzie przysługiwała korekta podatku należnego z tytułu nieściągalnych wierzytelności.
Trzeba bowiem mieć na uwadze, że jeżeli na fakturze ani w umowie nie został określony termin płatności należności wynikającej ze świadczonej usługi, to przepis art. 89a ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania. Korekta podatku należnego z tytułu nieściągalnych wierzytelności jest bowiem uzależniona od terminu płatności ustalonego przez strony w umowie lub na fakturze (zgodnie z brzmieniem art. 89a ust. 1a ustawy o VAT) oraz braku zapłaty w odpowiednim, wskazanym w przepisie terminie.
Natomiast w sytuacji braku określenia terminu w umowie lub na fakturze nie ma możliwości, aby uznać, że nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona. Nie da się bowiem określić, czy nie została ona uregulowana lub zbyta w żadnej formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności, termin ten nie został bowiem określony ani w umowie, ani na fakturze.
Przykład 2.
Pan Andrzej 10 lipca sprzedał towar na rzecz swojego kontrahenta. Obowiązek odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu ma miejsce do 25 sierpnia. W treści faktury nie wpisano żadnego terminu płatności. Pan Andrzej nie dysponuje również umową z kontrahentem. Do końca roku nie otrzymał zapłaty. W jaki sposób może skorzystać z ulgi na złe długi?
Pan Andrzej nie może skorzystać z ulgi na złe długi, ponieważ nieściągalności jego wierzytelności nie można uznać za uprawdopodobnioną. Art. 89a ust. 1a ustawy VAT wiąże bowiem to pojęcie z określeniem terminu płatności na umowie lub fakturze.
Reasumując powyższe, należy stwierdzić, że choć określenie terminu płatności nie jest obowiązkowym elementem treści faktury, to jednak należy pamiętać o umieszczeniu tej informacji, ponieważ w dalszej kolejności będzie to miało wpływ na możliwość skorzystania z ulgi na złe długi.
