Faktura jest najważniejszym dowodem księgowym, wykorzystywanym w obrocie gospodarczym. Obecnie może ją wystawić każdy. Gotowe formularze do faktur są dostępne bez problemu - można je kupić w sklepie z drukami akcydensowymi lub po prostu pozyskać je z bezpłatnych aplikacji do fakturowania. Jednak coraz częściej można spotkać się z fakturami wystawionymi przez fikcyjnego dostawcę.
Faktura wystawiona przez fikcyjnego dostawcę
Fikcyjne faktury służą nieuczciwym podatnikom do obniżania podatku dochodowego poprzez wpisywanie fikcyjnych wydatków z tych faktur w koszty uzyskania przychodów. W ten sposób firmy wyłudzają również VAT przez odliczanie rzekomo zapłaconego podatku lub domagając się jego zwrotu. Ponadto proceder ten przyczynia się do wprowadzania do obrotu towaru pochodzącego z nielegalnego źródła.
Faktura, która nie dokumentuje rzeczywistej sprzedaży między kontrahentami, nie ma podstaw prawnych, co powoduje, że nie może wywołać żadnych skutków podatkowych, zarówno dla wystawcy, jak i odbiorcy faktury. Wystawienie takiej faktury oraz posługiwanie się nią jest przestępstwem oszustwa podatkowego.
Faktura fikcyjna ma na celu urealnienie faktu dokonania transakcji i poniesienia wydatku wobec kontroli podatkowej. Zazwyczaj bowiem jej wystawcą jest podmiot, który jest zarejestrowanym podatnikiem i rozlicza się z podatków. Jednak taka faktura nie może wywoływać skutków podatkowych zamierzonych przez podatnika.
Najbardziej narażone branże
Przeważnie fałszywe dokumenty służą do zawyżania kosztów uzyskania przychodów, jednak wyjątek stanowi handel złomem i paliwami. W branżach tych fikcyjne faktury wykorzystywane są przede wszystkim do wprowadzania do obrotu towaru pochodzącego z nielegalnego źródła.
Innym sektorem, w którym często można natknąć się na tego typu dokumenty, są usługi budowlane, a także w sektorze usług niematerialnych, np. marketingowych, szkoleniowych.
Skutki stosowania fikcyjnych faktur
Posługiwanie się fikcyjnymi fakturami zakupu towarów lub usług powoduje, że podatnik otrzymuje nieprawdziwą wartość naliczonego podatku VAT. Może to przyczynić się do:
bezprawnego obniżenia obciążeń podatkowych w podatku VAT,
uzyskania zwrotu nadwyżki wartości podatku naliczonego.
Druga sytuacja możliwa jest jedynie, gdy podatnik wykaże nadwyżkę naliczonego podatku VAT nad podatkiem należnym i zwróci się do Urzędu Skarbowego o jego zwrot.
Obie wyżej wskazane sytuacje są możliwe do osiągnięcia poprzez złożenie deklaracji podatkowej w podatku od towarów i usług. W ten sposób naruszone zostają przepisy art. 56 i art. 57 Kodeksu karnego skarbowego.
Obowiązek udowodnienia winy
Udowodnienie, że faktura jest fikcyjna, wymaga wykazania, że nie doszło do transakcji, którą dana faktura dokumentuje. Obowiązek ten spoczywa na organach podatkowych. Jednak nie jest to proste zadanie, ponieważ kontrola zazwyczaj przeprowadzana jest już jakiś czas po transakcji. Skutkuje to trudnością ze zdobyciem materiałów dowodowych. Natomiast sam fakt, że faktura wystawiona przez kontrahenta nie została wykazana dla potrzeb własnego rozliczenia, lub nie zapłacił od niej podatku, nie wystarczy, by podważyć odliczenie lub koszt u nabywcy faktury.
