Rozwój sieci franczyzowej stał się ważnym elementem strategii banków. Banki decydują się na rozwój placówek franczyzowych, chcąc optymalizować koszty utrzymania sieci dystrybucji produktów finansowych. Placówki partnerskie to uzupełnienie własnego kanału dystrybucyjnego. Sieć franczyzowa zyskuje co roku na znaczeniu. Coraz więcej banków decyduje się na jej rozwój. Franczyza banku daje dużo korzyści zarówno franczyzodawcom, jak i franczyzobiorcom.
Franczyza banku - umowa
Umowa franczyzy obejmuje dwie strony: franczyzodawcę i franczyzobiorcę. W ramach tej umowy franczyzodawca udziela franczyzobiorcy pozwolenia (franczyzy) na prowadzenie w ramach sieci określonej działalności gospodarczej pod nazwą franczyzodawcy. Natomiast franczyzobiorca zobowiązuje się taką działalność prowadzić według zaleceń franczyzodawcy (prowadzenie działalności gospodarczej wg ściśle określonych zasad określonych w umowie). Franczyzobiorca ponadto zobowiązuje się zapłacić franczyzodawcy określone w umowie wynagrodzenie. W przypadku umowy franczyzy obie strony są zarówno w aspekcie prawnym, jak i finansowym odrębnymi podmiotami gospodarczymi. Franczyzobiorca zobowiązany jest do prowadzenia we własnym imieniu i na własny rachunek określonej działalności gospodarczej, z zachowaniem ściśle określonych zasad wyznaczonych przez franczyzodawcę.
Bank - działalność bankowa
Bank to osoba prawna wykonująca na podstawie odpowiednich zezwoleń działalność gospodarczą, polegającą na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu kredytów oraz wykonywaniu innych czynności określonych przepisami prawa (w Polsce ustawy Prawo bankowe) i wymienionych w statucie banku.
Bank jest instytucją pośredniczącą, umożliwiającą wykorzystanie środków pieniężnych tych klientów, którzy mają nadwyżki kapitałowe przez tych klientów, którzy mają niedostatek środków kapitałowych. Ze względu na rodzaj świadczonych usług oraz dysponowanie środkami powierzonymi przez klientów (najczęściej w postaci depozytów), banki zaliczane są do tak zwanych instytucji zaufania publicznego. Razem z bankiem centralnym tworzą dwuszczeblowy system bankowy. Jedną z cech odróżniających sektor bankowy od innych elementów systemu finansowego jest system gwarantowania depozytów. Celem działalności gwarancyjnej jest zapewnienie deponentom wypłaty, do wysokości określonej przepisami prawa, środków gwarantowanych w razie ich niedostępności (np. w sytuacji upadłości banku).
Opodatkowanie usług bankowych w podatku VAT
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 z późn. zm.), dalej jako „ustawa o VAT”, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.
Biorąc pod uwagę powyższe zapisy, z punktu widzenia ustawy o podatku VAT wszelkie usługi świadczone przez banki, na które składają się różnego rodzaju usługi finansowe, są zwolnione z tego podatku.
Usługi w ramach franczyzy banku
Na wstępie należy stwierdzić, iż placówka franczyzowa to oddział banku prowadzony przez bank we współpracy z wybranym partnerem biznesowym. Placówka franczyzowa działa na licencji banku, w oparciu o bankowe standardy, a także pod udostępnionym przez bank logo. Działa również w oparciu o własną działalność gospodarczą. Działalność jest więc prowadzona na własny rachunek. Zysk stanowi wynagrodzenie wypłacane przez bank, które przybiera najczęściej formę prowizji uzależnionej od wyników sprzedaży poszczególnych produktów bankowych.
Podsumowując, placówka franczyzowa działa zatem na takich samych zasadach jak bank. Zarówno forma obsługi, jak i oferowane w niej produkty finansowe są takie same lub bardzo zbliżone do oferowanych przez bank. Franczyzobiorca wykonuje usługi takie same jak bank.
Zwolnienie usług franczyzobiorcy banku w podatku VAT
W świetle powyższych przepisów wynika, że czynności dokonywane przez podatnika w ramach franczyzy banku są w całości zwolnione z VAT. Franczyzobiorca wykonuje takie same usługi finansowe jak bank, tym samym odmienne ich opodatkowanie byłoby sprzeczne z zasadami opodatkowania podatkiem VAT.
Powyższe potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 27 sierpnia 2012 r., numer ITPP1/443-618/12/AJ, w której czytamy, że:
"Fakt zwolnienia od podatku usług finansowych potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), Trybunał stwierdził, iż ,,zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem". Konkludując można stwierdzić, że wg TSUE, usługa finansowa świadczona przez podmiot trzeci nie traci w przedmiotowej sytuacji przymiotu takiej usługi.
Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego prowadzi do wniosku, iż skoro w ramach umowy fanchisingu będzie Pan wykonywać czynności w zakresie usług ubezpieczeniowych, usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, usług w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, to jak słusznie Pan wskazał w złożonym wniosku, będzie Pan mógł korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie powołanego art. 43 ust. 1 pkt 37, 38 i 40 ustawy, przy założeniu, iż czynności wykonywane przez Pana nie będą objęte wyłączeniami ze zwolnienia, o których mowa w cytowanym art. 43 ust. 14 i 15 ustawy."
Franczyzobiorca banku świadczy również usługi doradztwa
W ramach świadczonych usług franczyzy banku wykonywane są również elementy doradztwa. W tym przypadku powyższe usługi są ściśle związane z usługami finansowymi świadczonymi w ramach franczyzy banku. Powyższe nie oznacza jednak, że świadczone usługi doradztwa nie są zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT.
Potwierdza to interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 16 lutego 2015 r., numer IBPP2/443-1103/14/WN, w której czytamy, że:
"W ramach umowy z klientem Wnioskodawca zobowiązuje się do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu umożliwieniu klientowi uzyskania odpowiedniej dla niego oferty kredytowej, przy uwzględnieniu potrzeb klienta oraz wymagań podmiotu finansującego co do sytuacji finansowej i wypłacalności klienta ubiegającej się o kredyt, w tym celu Wnioskodawca dokonuje poniższych czynności:
-
sprawdza wstępną ocenę zdolności kredytowej klienta w celu określenia właściwej strategii pozyskania kredytu;
-
informuje klienta o warunkach zawarcia poszczególnych umów kredytowych oferowanych przez banki
-
przekazuje informacji na temat warunków, jakie klient powinien spełnić, by móc skorzystać z wybranego produktu finansowego z oferty banku;
-
gromadzi i udostępnienia klientowi obowiązujące druki i formularze niezbędne do zawarcia umowy kredytowej;
-
udziela wszelkich niezbędnych informacji związanych z kompletowaniem dokumentów niezbędnych celem złożenia w banku wniosku o uzyskanie kredytu;
-
udziela fachowej pomocy przy sporządzaniu wniosku kredytowego dla klienta, uwzględniając szczegółowe wytyczne banku w przypadku ubiegania się o wybrany produkt kredytowy;
-
pośredniczy w relacjach klient-bank, w szczególności poprzez przekazanie wniosku kredytowego i innych wymaganych dokumentów do banku oraz o konieczności uzupełnienia dokumentacji niezbędnej do podjęcia decyzji przez bank;
-
wykonuje wszelkie niezbędne czynności w celu umożliwienia bądź wskazania okazji klientowi do zawarcia przez niego umowy kredytowej.
Wszelkie podejmowane czynności mają na celu zawarcie umowy kredytowej między klientem a bankiem i w tym celu Wnioskodawca podejmuje wszelkie możliwe czynności.
Wynagrodzenie za usługi świadczone na rzecz klienta jest należne dopiero po pozytywnej decyzji kredytowej banku i w formie prowizyjnej jest wypłacane przez klienta na rzecz Wnioskodawcy Klient zapewnia Wnioskodawcy wyłączność na realizację niniejszej umowy. W szczególności klient nie może zawrzeć ze wskazanym przez Wnioskodawcę bankiem żadnej umowy o podobnym charakterze, bez udziału Wnioskodawcy.
Powyższe czynności świadczone przez Wnioskodawcę nie mają charakteru i nie obejmują usług doradztwa wskazanego w art. 43 ust. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług."
