Homologacja od 1 kwietnia 2014 roku

Na przełomie lat miały miejsce liczne zmiany dotyczące odliczania podatku VAT od samochodów. Pojazdy, których używanie w firmie dawało prawo do odliczenia VAT zwykle rozróżniano wg posiadanych parametrów takich jak masa całkowita pojazdu, ilość miejsc, czy dopuszczalna ładowność, względem określonych w ustawie konkretnych wartości.

Przepisy ustawy o VAT a ustawa o ruchu drogowym

Ustawa o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2014 roku jako pojazdy, w stosunku do których nie obowiązuje ograniczenie w odliczeniu VAT wskazuje m.in. pojazdy samochodowe o masie całkowitej poniżej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:

a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,

b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,

c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg.

Dodatkowo, na podstawie art. 86 ust. 4 ustawy o VAT (sprzed dnia 1 kwietnia 2014) oraz art. 12 ust. 3 Ustawy z dnia 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (wchodzącej w życie z dniem 1 kwietnia 2014 r.) doprecyzowano, że dopuszczalna ładowność pojazdu oraz liczba miejsc (siedzeń) określana jest na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym.

Dlatego też aby auto spełniające powyższe parametry dawało podatnikowi prawo do odliczenia 100% VAT wymagane było posiadanie homologacji.

Polskie drogi użytkowane są głównie przez samochody, których rok produkcji waha się od 1 roku do 15 lat wstecz. W zależności od tego, kiedy były rejestrowane, uzyskanie homologacji następowało na różnych zasadach, o czym szerzej będzie mowa.

Ważnym, dla wydawanych w przeszłości zaświadczeń przyznających pojazdowi status samochodu ciężarowego i pełne prawo do odliczenia VAT, jest fakt, że jeżeli po okresie w którym wydano zaświadczenie nie dokonano konstrukcyjnych zmian w tym pojeździe, które mogłyby wykluczyć stwierdzone w zaświadczeniu cechy, taki samochód wciąż powinien być uznawany jako ciężarowy wg ustawy o VAT.

Homologacja - co to takiego?

Przez homologację rozumie się sprawdzenie urządzenia w celu udzielenia zezwolenia na jego produkcję, eksploatację czy sprzedaż. Homologacją może być jednak także zezwolenie wydane po takim sprawdzeniu.

Stąd producenci motoryzacyjni przykładają tak dużą rolę przy znaczeniu tego świadectwa. Uzyskanie homologacji daje możliwość aktywnego prowadzenia sprzedaży produkowanych samochodów.

Homologację w Polsce można podzielić na trzy okresy

Postać homologacji w Polsce zmieniała się na przestrzeni lat. Okres ten można podzielić na trzy etapy, w których znacząco zmieniały się zasady dotyczące rejestracji samochodów, a to natomiast miało odzwierciedlenie w zmianie parametrów, jakimi powinny cechować się homologowane auta. Zaczęło się od krótkich adnotacji w dowodzie rejestracyjnym, aż po homologację N1, o której tak głośno w 2014 roku.

Etap I - samochody zarejestrowane na koniec lat 90-tych aż do roku 2004

Wskazany okres charakteryzował się tym, że status samochodu określano poprzez adnotację w dowodach rejestracyjnych mówiącą m.in. o tym, czy jest to pojazd ciężarowy z dookreśleniem liczby miejsc siedzących oraz dopuszczalnej ładowności.

Etap II - pojazdy produkowane do 2004 r., ale rejestrowane z datą późniejszą

Wówczas w celu uzyskania odpowiedniego zaświadczenia należało się udać do producenta samochodu. Na podstawie informacji od dealera samochodowego kwalifikowano pojazd jako ciężarowy lub nie. Zaświadczenie można było wówczas uzyskać również w okręgowych stacjach kontroli pojazdów, które na podstawie przeprowadzonych badań były uprawnione do określenia czy pojazd spełnia dane wymogi, czy też nie.

Etap III - w Polsce przypada na okres po 22 czerwca 2013 r.

Datę graniczną wyznacza wejście w życie nowelizacji prawa o ruchu drogowym, która wdrożyła do polskich przepisów zapisy załącznika XIX Dyrektywy 2007/46/WE. Na podstawie zmian określono daty, po upływie których rejestracja pojazdu będzie powiązana z dokumentem CoC (świadectwem zgodności WE). Dokument ten ma potwierdzić europejskie świadectwo homologacji posiadane przez dany samochód.

Celem zmian w przepisach było wyeliminowanie samochodów o starszym roczniku, które zgodnie z poprzednim stanem prawnym były uznawane za ciężarowe, a po zmianie przepisów nie powinny takimi być. Od tego momentu pojazdy z etapu pierwszego i drugiego nie mogły już uzyskać statusu samochodu ciężarowego.

W praktyce jednak stało się inaczej. Ze względu na zawirowania prawne powrócił bowiem stan prawny z 2004 r. i dał możliwość starszym samochodom na pełne odliczenie.

Sytuacja ta ma obecnie duże znaczenie dla odliczenia podatku VAT z tytułu zakupu paliwa dla pojazdów po 1 kwietnia 2014 r. Samochody, które będą ciężarowymi (spełniają parametry, o których mowa w ustawie) na podstawie dokumentu homologacji, mogą korzystać z częściowego (50%) odliczenia VAT z faktur za zakup paliwa w przeciwieństwie do większości innych pojazdów poniżej 3,5 tony. Jednak warunek bezwzględnie konieczny to użytkowanie tych samochodów w opodatkowanej działalności gospodarczej.