Masz problemy finansowe związane z niespłaconymi pożyczkami lub innymi zaległościami? Komornik może zająć twoje wynagrodzenie. Pamiętaj, że nie może zabrać całej wypłaty. Zawsze musi on zostawić kwotę wolną, która jest gwarantowana przez prawo. Ile wynosi kwota wolna od potrąceń obligatoryjnych? Dowiesz się tego z naszego artykułu.
Rodzaje potrąceń z wynagrodzenia za pracę
Zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę są zawarte w art 87 ¹ Kodeksu pracy, który mówi, że z wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne, zaliczki na podatek dochodowy oraz wpłat na PPK, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania, podlegają potrąceniu:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 kp.
Są to jedyne należności, które są obowiązkowo (obligatoryjnie) potrącane z wynagrodzenia za pracę, do których nie jest wymagana zgoda pracownika, w odróżnieniu od potrąceń dobrowolnych, które mogą być potrącane za zgodą pracownika przy zachowaniu kwoty wolnej od potrąceń.
Potrącenia są realizowane w kolejności wymienionej we wspomnianym art. kp, a więc w pierwszej kolejności są potrącenia na rzecz:
- alimentów,
- pozostałych należności jak np. niespłacone kredyty czy niezapłacone podatki,
- pożyczek udzielonych pracownikowi,
- kary porządkowej za nieprzestrzeganie dyscypliny i porządku w procesie pracy.
Od czego zależy wysokość kwoty wolnej od potrąceń?
Wysokość kwoty wolnej od potrąceń jest zmienna, gdyż jej wysokość zależna jest od wysokości minimalnego wynagrodzenia, które jest ustalane co roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów. Obecnie wynosi ono 3010 zł, natomiast od 2023 roku obowiązywać będzie dwukrotna podwyżka minimalnego wynagrodzenia za pracę:
- od 1 stycznia 2023 roku – 3490,00 zł,
- od 1 lipca 2023 roku – 3600 zł.
Oznacza to, że w przyszłym roku kwota wolna od potrąceń przy potrąceniach obligatoryjnych wzrośnie dwukrotnie.
Przykład 1.
Pani Magdalena ma zajęcie komornicze z tytułu nieopłaconego czynszu za mieszkanie w wysokości 9480 zł. Komornik zajął jej wynagrodzenie za pracę oraz wierzytelności z tytułu zasiłku chorobowego. Wynagrodzenie pani Magdaleny wynosi obecnie 3010 zł brutto, co oznacza, że kobieta otrzyma całą obecnie obowiązującą kwotę wolną wynoszącą 3010 zł brutto, a więc komornik nie będzie mógł dokonać potrącenia z jej wynagrodzenia.
Rodzaje kwoty wolnej od potrąceń przy potrąceniach obligatoryjnych
Kwota wolna od potrąceń przy potrąceniach obligatoryjnych zależy od rodzaju egzekwowanych należności. Jest ona równa wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych innych niż alimentacyjne, czyli zajęcia komornicze za niespłacone pożyczki itp., zajęcia wynagrodzenia realizowane przez ZUS i US za nieopłacone należności składkowe i podatkowe;
- 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielanych pracownikowi np. z tytułu podróży służbowej lub na poczet wynagrodzenia;
- 90% minimalnego wynagrodzenia za pracę – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. kp – taka kara może zostać wymierzona pracownikowi za nieprzestrzeganie przepisów BHP i PPOŻ, opuszczenie miejsca pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Co ważne, w przypadku zadłużenia alimentacyjnego nie ma ustawowo ustalonej kwoty wolnej od potrąceń. Należności te potrąca się do wysokości 60% wynagrodzenia nawet wówczas, gdy pracownik zarabia jedynie wynagrodzenie minimalne.
Dokładna kwota wolna od potrąceń osoby zatrudnionej na cały etat zależy od wielu czynników, np.:
- korzystania z ulgi podatkowej,
- wysokości kosztów podatkowych – podstawowych lub podwyższonych,
- dokonywania wpłat do PPK,
- wymiaru etatu.
Kwota wolna od potrąceń obligatoryjnych pracownika zatrudnionego na niepełny etat
W przypadku zatrudnienia na niepełny etat kwota wolna jest proporcjonalnie zmniejszana w stosunku do etatu.
Przy założeniu, że pracownik korzysta z podstawowych kosztów i kwoty ulgi podatkowej do jego dyspozycji musi pozostać kwota wolna wynosząca:
- 1772,68 zł – przy zatrudnieniu na ¾ etatu,
- 1181,78 zł – przy zatrudnieniu na ½ etatu,
- 804,81 zł – przy zatrudnieniu na ⅓ etatu.
Przykład 2.
Pani Karolina ma zajęcie komornicze z tytułu niespłaconej pożyczki w wysokości 12 5000 zł. Jest zatrudniona na ¾ etatu i zarabia 3000 zł brutto. Złożyła pracodawcy PIT-2 (korzysta z ulgi podatkowej) oraz mieszka w miejscowości, której znajduje się zakład pracy (podstawowe koszty uzyskania przychodu). Ile wynosi kwota wolna od potrąceń w przypadku pani Karoliny?
Wynagrodzenie brutto: 3000,00 zł
Składki ZUS: 411,30 zł
Podstawa składki zdrowotnej: 2588,70 zł
Składka zdrowotna (9%): 232,98 zł
Koszty uzyskania przychodu 250,00 zł
Podstawa obliczenia zaliczki na podatek: 2339,00 zł
Zaliczka na podatek dochodowy: 0,00 zł
Kwota do wypłaty bez potrąceń: 2355,72 zł
Kwota wolna proporcjonalnie do wymiaru etatu wynosi w przypadku zatrudnienia na ¾ etatu 1772,68 zł
2335,72 zł – 1772,68 zł = 583,04 zł
Komornik otrzyma 583,04 zł, a pani Karolina 1772,68 zł.
Reasumując, wysokość kwoty wolnej od potrąceń jest zmienna i zależy od wielu czynników, z których najważniejsza jest aktualna wysokość wynagrodzenia minimalnego, która znacznie wzrośnie od 2023 roku. To niewątpliwie dobra wiadomość dla osób mających zajęcia komornicze, którym do dyspozycji musi zostać pozostawiona znacznie większa kwota niż dotychczas.
