Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom o promocji zatrudnienia

Odpowiedzialność wykroczeniowa pracodawcy dość powszechnie kojarzy się, zresztą całkiem słusznie, z regulacjami Kodeksu pracy. Istnieją jednak także inne akty prawne, które przewidują sankcje karne w postaci grzywien nakładanych na podmioty zatrudniające w razie ujawnienia określonych nieprawidłowości. Przepisy tego rodzaju zawiera m.in. ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Na czym polega odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom o promocji zatrudnienia – piszemy na ten temat poniżej.

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom o promocji zatrudnienia – podstawa prawna

Zakres podmiotowy odpowiedzialności wykroczeniowej, rodzaje wykroczeń oraz wysokość grzywien określono w rozdziale 20. Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”.

Zobacz też:

Odpowiedzialność ciążąca na osobie bezrobotnej

Bezrobotny, który podjął zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy (PUP), podlega karze grzywny (art. 119 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia).

Sprawca nie podlega karze, jeżeli przed dniem rozpoczęcia kontroli w podmiocie kontrolowanym obowiązek powiadomienia PUP – w ciągu 7 dni – o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub o złożeniu wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz o zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku został już spełniony.

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom o zatrudnianiu cudzoziemców

Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia kto powierza cudzoziemcowi nielegalne wykonywanie pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Nie podlega jednak karze za wykroczenie polegające na powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu ważnej wizy lub innego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP) ten, kto – powierzając wykonywanie pracy cudzoziemcowi – spełnił łącznie następujące warunki:

wypełnił obowiązki, o których mowa w art. 2 i art. 3 Ustawy z dnia 15 czerwca 2012 roku o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium RP, chyba że wiedział, że przedstawiony dokument uprawniający do pobytu na terytorium RP został sfałszowany;
zgłosił cudzoziemca, któremu powierzył wykonywanie pracy, do ubezpieczeń społecznych, o ile obowiązek taki wynika z przepisów.

Kto poprzez wprowadzenie cudzoziemca w błąd, wyzyskanie błędu, wykorzystanie zależności służbowej lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania doprowadza cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy – podlega karze grzywny od 3000 zł do 30 000 zł. Taką samą karą będzie obarczony również podmiot, który wskutek wymienionych czynności doprowadza inną osobę do powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy.

Karze grzywny w takiej samej wysokości podlega także ten, kto żąda od cudzoziemca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy.

Kto nie dopełnia obowiązku określonego w art. 88i ustawy o promocji zatrudnienia (czyli nie powiadamia pisemnie wojewody o zmianie w statusie pracowniczym cudzoziemca), podlega karze grzywny nie niższej niż 100 zł.

Z kolei kto powierza zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej osobie będącej cudzoziemcem, kierowanej przez podmiot nieposiadający statusu agencji zatrudnienia – podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.

Karze grzywny od 200 zł do 2000 zł podlega natomiast ten, kto:

prowadząc agencję pracy tymczasowej (APT) lub działając w jej imieniu, nie dopełnia obowiązku, o którym mowa w art. 88s ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia (pisemne powiadomienie o okolicznościach, w których wydanie nowego zezwolenia na pracę sezonową nie jest wymagane);
nie dopełnia obowiązku, o którym mowa w art. 88w ust. 1 lub 3 ustawy o promocji zatrudnienia (jeżeli cudzoziemiec wjechał na terytorium RP na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę sezonową wpisanym do ewidencji, a podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową zapewnia mu zakwaterowanie, podmiot ten jest obowiązany do zawarcia z cudzoziemcem odrębnej umowy w formie pisemnej określającej warunki najmu lub użyczenia kwatery mieszkalnej. Przed podpisaniem powyższej umowy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest obowiązany do przedstawienia mu tłumaczenia umowy na język dla niego zrozumiały);
nie dopełnia obowiązku, o którym mowa w art. 90d ust. 1 lub 2 ustawy o promocji zatrudnienia (w razie powierzenia pracy cudzoziemcowi zwolnionemu z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajdują się na terytorium RP, jest obowiązany do zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej. Przed podpisaniem tej umowy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest obowiązany do przedstawienia mu tłumaczenia umowy na język dla niego zrozumiały).

Ponadto kto nie dopełnia obowiązku wskazanego w art. 88z ust. 13 ustawy o promocji zatrudnienia (podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, którego oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy zostało wpisane do ewidencji oświadczeń, jest obowiązany do pisemnego powiadomienia właściwego PUP o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń) albo przekazuje nieprawdziwe informacje o podjęciu, niepodjęciu lub zakończeniu pracy przez cudzoziemca na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi – podlega karze grzywny.

Warto dodać, że – zgodnie z art. 120a ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia – karze grzywny podlega także cudzoziemiec, który nielegalnie wykonuje pracę.

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom dotyczącym pośrednictwa zawodowego i pracy tymczasowej

Jak wynika z brzmienia art. 121 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia, kto bez wymaganego wpisu do rejestru agencji zatrudnienia prowadzi taką agencję, świadcząc usługi w zakresie:

doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego lub pośrednictwa pracy z wyłączeniem kierowania osób do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych – podlega karze grzywny od 3000 do 10 000 zł;
pracy tymczasowej lub pośrednictwa pracy w zakresie kierowania osób do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych – podlega karze grzywny od 3000 do 100 000 zł.

Tym samym karom podlega ten, kto prowadząc przedsiębiorstwo zagraniczne przed rozpoczęciem działalności w zakresie pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego lub poradnictwa zawodowego na terytorium RP, nie złożył zawiadomienia marszałkowi województwa właściwemu ze względu na miejsce świadczenia usług. Chodzi tutaj o zawiadomienie, które przedsiębiorca zagraniczny ma obowiązek złożyć przed rozpoczęciem działalności w wymienionym wyżej zakresie na podstawie art. 19i ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia.

Ponadto ten, kto świadcząc usługi w zakresie pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego lub pracy tymczasowej:

pobiera od osoby, dla której poszukuje zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub której udziela pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia, dodatkowe opłaty inne niż kwoty należne agencji zatrudnienia z tytułu faktycznie poniesionych kosztów związanych ze skierowaniem do pracy za granicą, poniesione na: dojazd i powrót osoby skierowanej, wydanie wizy, badania lekarskie oraz tłumaczenia dokumentów;
nie przestrzega zasady zakazu dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną, przekonania polityczne i wyznanie lub ze względu na przynależność związkową

– podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.

Jeżeli przedsiębiorca zagraniczny nie informuje w wyznaczonym terminie marszałka województwa o zmianie danych w zakresie nazwy państwa pochodzenia przedsiębiorcy, oznaczenia przedsiębiorcy oraz jego siedziby i planowanego miejsca i terminu świadczenia usług oraz rodzaju świadczonych usług na terytorium RP lub o zaprzestaniu prowadzenia działalności na tym terytorium, podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.

Kto, prowadząc agencję zatrudnienia świadczącą usługę pośrednictwa pracy polegającą na kierowaniu osób do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych:

nie kieruje osoby do pracy za granicą bezpośrednio do pracodawcy zagranicznego lub nie zawiera z tą osobą pisemnej umowy, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia (umowa taka jest obowiązkowa przy kierowaniu osób przez agencje do pracy za granicą) lub zawiera tę umowę niezgodnie z warunkami określonymi we wskazanym przepisie – podlega karze grzywny nie niższej niż 4000 zł;
nie zawiera z pracodawcą zagranicznym pisemnej umowy, o której mowa w art. 85 ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia (agencja zatrudnienia jest obowiązana zawrzeć z pracodawcą zagranicznym, do którego zamierza kierować osoby do pracy za granicą, pisemną umowę obejmującą określone postanowienia), lub zawiera tę umowę niezgodnie z warunkami określonymi w wymienionym przepisie – podlega karze grzywny nie niższej niż 4000 zł.

Kolejne sankcje przewidziano dla podmiotu, który prowadząc agencję zatrudnienia świadczącą usługę polegającą na kierowaniu cudzoziemców do zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej do podmiotów prowadzących działalność na terytorium RP:

nie kieruje cudzoziemca do zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bezpośrednio do podmiotów prowadzących działalność na terytorium RP lub nie zawiera z cudzoziemcem pisemnej umowy zawartej między agencją zatrudnienia a tym cudzoziemcem bądź zawiera tę umowę niezgodnie z warunkami określonymi w art. 85a ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia, lub nie przedstawia cudzoziemcowi pisemnego tłumaczenia tej umowy albo
nie przedstawia cudzoziemcowi lub podmiotowi pisemnej informacji o zasadach dotyczących wjazdu, pobytu i pracy cudzoziemców na terytorium RP bądź
nie prowadzi wykazów podmiotów, do których są kierowani cudzoziemcy do zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz wykazu cudzoziemców.

Podmioty działające w powyższy sposób podlegają karze grzywny nie niższej niż 4000 zł.

Wykroczeniem jest także pobieranie od osoby kierowanej do podmiotu w celu nabywania umiejętności praktycznych – w szczególności odbycia praktyki absolwenckiej, praktyki lub stażu zawodowego – niebędących zatrudnieniem lub inną pracą zarobkową dodatkowych opłat innych niż wymienione w art. 85 ust. 2 pkt 7 ustawy o promocji zatrudnienia (czyli kwot należnych agencji zatrudnienia z tytułu faktycznie poniesionych kosztów związanych ze skierowaniem do pracy). Działanie tego rodzaju podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.

Kto kierując osobę za granicę do podmiotu zagranicznego w celu nabywania umiejętności praktycznych, w szczególności odbycia praktyki absolwenckiej, praktyki lub stażu zawodowego, niebędących zatrudnieniem lub inną pracą zarobkową, nie zawiera z tą osobą pisemnej umowy, zgodnie z art. 85 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia, podlega karze grzywny nie niższej niż 4000 zł (art. 121b ustawy o promocji zatrudnienia).

W myśl art. 121c ustawy o promocji zatrudnienia – kto świadcząc usługi w zakresie pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego, poradnictwa zawodowego lub pracy tymczasowej osobie podejmującej za granicą pracę, pracę tymczasową oraz osobie kierowanej za granicę w celu nabywania umiejętności praktycznych, w formie odbycia praktyki absolwenckiej, praktyki lub stażu zawodowego, niebędących zatrudnieniem lub inną pracą zarobkową, nie przedstawia pisemnej informacji – przed skierowaniem osoby do pracy za granicą albo pracy tymczasowej, do podmiotu działającego poza terytorium RP – o kosztach, opłatach i innych należnościach związanych z kierowaniem do pracy oraz podjęciem i wykonywaniem pracy za granicą lub przedstawia informację niezgodną ze stanem faktycznym, podlega karze grzywny nie niższej niż 3000 zł.

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom dotyczącym opłacania składek na Fundusz Pracy

Ustawa o promocji zatrudnienia przewiduje także sankcje karne w przypadku niedopełniania obowiązków związanych z odprowadzaniem składek na Fundusz Pracy (FP). Oznacza to, że kto:

nie dopełnia obowiązku opłacania składek na FP lub nie opłaca ich w przewidzianym przepisami terminie;
nie zgłasza wymaganych danych lub zgłasza nieprawdziwe dane mające wpływ na wymiar składek na FP albo udziela w tym zakresie nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia

– podlega karze grzywny.

Sprawca nie podlega jednak karze, jeżeli przed dniem rozpoczęcia kontroli w podmiocie kontrolowanym zaległe składki na FP zostały już opłacone w wymaganej wysokości.

Odpowiedzialność za naruszenie zakazu dyskryminacji

Art. 123 ustawy o promocji zatrudnienia jednoznacznie wskazuje praktyki dyskryminacyjne jako wykroczenia objęte odpowiedzialnością wykroczeniową. W konsekwencji ten, kto ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, pochodzenie etniczne, wyznanie lub orientację seksualną odmówi zatrudnienia kandydata na wolnym miejscu zatrudnienia lub miejscu przygotowania zawodowego, musi liczyć się z karą grzywny nie niższą niż 3000 zł.

Tryb orzekania w sprawach o wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o promocji zatrudnienia

Orzekanie w sprawach o wyżej omówione czyny stanowiące wykroczenia przeciwko przepisom ustawy o promocji zatrudnienia następuje w trybie przepisów Ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 roku – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.

Orzeczone i wyegzekwowane kary grzywien sądy przekazują bezpośrednio na rachunek dysponenta FP (czyli ministra właściwego do spraw pracy), w trybie i terminach określonych w przepisach dotyczących sposobu wykonywania budżetu państwa.

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom o promocji zatrudnienia – podsumowanie

Ustawa o promocji zatrudnienia przewiduje szereg zdarzeń i okoliczności, które mogą zostać zakwalifikowane jako wykroczenia przeciwko zapisom wskazanej ustawy, co z kolei rodzi odpowiedzialność w postaci możliwości nałożenia kary grzywny w określonej wysokości. Karę można zastosować m.in. za konkretne czyny lub zaniechania dotyczące zatrudniania cudzoziemców, prowadzenia działalności w zakresie pośrednictwa zawodowego, w tym pracy tymczasowej, czy obowiązków związanych z opłacaniem składek na Fundusz Pracy. Orzekanie w powyższym zakresie odbywa się w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Polecamy:

Arkusz spis z natury - wzór z omówieniem