Płynność finansowa przedsiębiorstwa świadczy o zdolności do regulowania bieżących zobowiązań w terminie, a utrzymanie jej na stałym poziomie jest głównym zadaniem komórek zajmujących się operacyjnym zarządzaniem finansami. Niestety pierwsze oznaki utraty płynności finansowej mogą w późniejszych okresach prowadzić do bankructwa, ponieważ niemogące wywiązać się ze swoich zobowiązań przedsiębiorstwo traci zaufanie zarówno klientów, jak i instytucji finansowych. Dlatego tak ważne jest aby regularnie analizować wskaźniki finansowe.
Wskaźniki finansowe
Wskaźniki finansowe wyliczane są na podstawie danych zawartych w bilansie, zatem świadczą o płynności w momencie jego sporządzenia. Wśród najczęściej używanych można wymienić:
- wskaźnik płynności bieżącej = aktywa bieżące / pasywa bieżące - jego wielkość uzyskiwana jest poprzez podzielenie wartości wszystkich aktywów bieżących przez wartość bieżących pasywów,
- wskaźnik płynności szybkiej = aktywa bieżące – zapasy – czynne rozliczenia międzyokresowe / pasywa bieżące - obliczany jest podobnie jak wspomniany wskaźnik płynności bieżącej, jednak wartość aktywów należy skorygować o zapasy oraz czynne rozliczenia międzyokresowe,
- wskaźnik natychmiastowej płynności = papiery wartościowe do obrotu + środki pieniężne / pasywa bieżące - brane pod uwagę są jedynie aktywa o najwyższej płynności.
Wskaźniki zadłużenia są kolejną grupą reprezentującą wskaźniki finansowe, które informują o strukturze finansowania majątku firmy oraz jej zdolności do obsługi zadłużenia. Istotne są w szczególności dla potencjalnych kredytodawców.
Wskaźnik zadłużenia ogółem = zobowiązania ogółem / aktywa ogółem
Wskaźnik długu od kapitału własnego = zobowiązania ogółem / kapitał własny
Powyższe wskaźniki finansowe ukazują, w jakim stopniu posiadany majątek przedsiębiorstwa finansowany jest kapitałem obcym oraz pokazuje relację pomiędzy nimi. Wartość tych wskaźników powinna być jak najmniejsza, jednak musi przekraczać wartość jedności - w przeciwnym razie będzie świadczyć o tym, że przedsiębiorstwo nie będzie posiadało zdolności do terminowego opłacania zadłużenia.
Wskaźniki finansowe ważne przy ocenie opłacalności przedsięwzięcia
Przedsiębiorca, aby móc ocenić opłacalność danego przedsięwzięcia musi najpierw dokonać pewnych założeń oraz stworzyć prognozy dotyczące przyszłych wydarzeń. Na wstępie należy określić, w jakim horyzoncie czasowym zostaną stworzone wszelkie plany finansowe, a także, jak bardzo będą szczegółowe. W praktyce najczęściej tworzy się prognozy na kilka kolejnych okresów - z reguły 5 lat.
Znając już okresy planowania należy przejść do stworzenia założeń, na których zostaną oparte wszystkie stworzone wskaźniki finansowe dotyczące firmy. Co ważne, określenie koncepcji musi mieć solidne podstawy, aby została uznana za zgodną ze stanem faktycznym panującym na rynku. Założenia powinny dotyczyć przede wszystkim:
- sprzedaży - główny element dokonywania szacunków, gdzie zalecane jest wykonanie jak najbardziej ostrożnych obliczeń, popartych faktami. Wszelkie dane powinny wynikać z przeprowadzonej w jednym z poprzednich rozdziałów biznesplanu analizy rynku. Niedopuszczalne są na tym etapie odstępstwa pomiędzy danymi zawartymi w poszczególnych częściach biznesplanu,
- kosztów - w szczególności należy przedstawić zarys określający koszty zmienne, koszty stałe oraz marżę osiąganą na sprzedaży,
- nakładów inwestycyjnych - czyli wielkość kapitału, jaki zostanie wniesiony do przedsięwzięcia w celu przeprowadzenia inwestycji,
- kapitału obrotowego - wskazanie przeciętnej wielkości kapitału obrotowego, w szczególności uwzględniając przy tym zapasy oraz należności,
- podatków - nieodłączna część działania każdego przedsiębiorstwa, powinna określać wielkość zobowiązań podatkowych w prognozowanych okresach przy osiąganych wynikach.
Posiadając solidne podstawy, można przejść do tworzenia prognoz finansowych. Muszą one wynikać oraz być zgodne z poczynionymi założeniami. Co istotne, powinny także uwzględniać sformułowane wcześniej cele przedsięwzięcia, dotyczące m.in. przyjętych strategii działalności gospodarczej w każdym z segmentów.
Na prognozy finansowe składają się takie narzędzia, jak:
- rachunek zysków i strat,
- bilans,
- rachunek przepływów pieniężnych.
Statyczne i dynamiczne metody oceny projektów
Na podstawie stworzonych prognoz przepływów pieniężnych dokonuje się oceny projektu w kwestii finansowej. Rozróżniamy metody statyczne, niebiorące pod uwagę zmiennej wartości pieniądza w czasie oraz metody dynamiczne, które ją uwzględniają.
Metody statyczne
-
Księgowa stopa zwrotu (ARR) = przeciętny roczny zysk netto / przeciętne nakłady inwestycyjne
Przedstawia relację korzyści netto uzyskanych przez dane przedsięwzięcie do nakładów, jakie zostały w tym celu poniesione. Podstawowym założeniem jest to, że obie wartości są wyrażone jako kategorie księgowe.
-
Okres zwrotu (OZ) = nakłady inwestycyjne / średnia roczna nadwyżka pieniężna
Wskaźnik pokazuje po jakim czasie inwestycja zostanie zwrócona, polega na sumowaniu nadwyżek pieniężnych z poszczególnych lat do momentu zrównania ich wartości z poniesionymi nakładami inwestycyjnymi.
Metody dynamiczne
- Wartość bieżąca netto (NPV)
CFt - przepływy pieniężne netto w okresie t (różnica pomiędzy wpływami i wypływami),
n - okres prognozy,
t - kolejne okresy prognozy,
r - stopa dyskontowa, gdzie:
r = koszt kredytów bankowych x udział kredytów bankowych w środkach finansowych + koszt kapitałów własnych x udział kapitału własnego w środkach finansowych.
I - wartość nakładów inwestycyjnych.
Wartość bieżąca netto przedsięwzięcia stanowi wartość otrzymaną poprzez oddzielne dla każdego okresu zdyskontowanie różnic pomiędzy przewidywanymi przychodami oraz wydatkami pieniężnymi we wskazanym horyzoncie czasowym.
NPV > 0 - przedsięwzięcie można uznać za opłacalne,
NPV = 0 - przedsięwzięcie jest neutralne pod kątem opłacalności, podejmowanie działań jest zależne jedynie od decyzji inwestującego,
NPV < 0 - przedsięwzięcie nie jest opłacalne.
-
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR), czyli miara rentowności inwestycji, która pokazuje rzeczywistą stopę zwrotu z przedsięwzięcia, przy NPV = 0. Zatem im większa będzie jej wartość, tym większy dochód zostanie osiągnięty.
- oznaczenia takie same, jak dla wzoru NPV, gdzie:
I0 - wartość początkowych nakładów inwestycyjnych.
Stopa procentowa IRR jest wartością, przy której przedsiębiorstwo osiągnie ekonomiczny próg rentowności (wpływy będą równe wydatkom). Warunkiem, który musi zostać spełniony, aby przedsięwzięcie mogło zostać przyjęte do realizacji, to wartość stopy IRR musi być większa bądź równa stopie dyskontowej.
Najważniejsze wnioski
Jak zostało wspomniane na początku, plan finansowy przedsiębiorstwa zamieszczony w biznesplanie jest istotny ze względu na przekonanie odbiorcy, że podejmowane przedsięwzięcie ma szansę na sukces. Należy zapewnić, że zaplanowane cele oraz poniesione nakłady inwestycyjne będą w stanie nie tylko pokryć wydatki, ale także przyniosą oczekiwane korzyści w postaci wysokich dochodów.
Co istotne, wszelkie wykonane w tym rozdziale obliczenia muszą być oparte na danych, które wynikają z przeprowadzonej analizy rynku. Warto pamiętać, że sporządzenie rzetelnego planu finansowego nie jest jednoznaczne z osiągnięciem przez przedsiębiorstwo sukcesu. Poczynione prognozy mogą jedynie pomóc w eliminacji ryzyka, które występuje w każdej branży działającej na rynku.
