Podpisanie umowy o badanie sprawozdania finansowego stanowi formalne potwierdzenie wyboru firmy audytorskiej przez jednostkę. Jest to kluczowy etap, który poprzedza rozpoczęcie prac audytorskich i powinien odbywać się zgodnie z przepisami prawa z zachowaniem odpowiednich terminów.
Kto jest uprawniony do wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie sprawozdania finansowego?
Na mocy art. 66 ust. 4 ustawy o rachunkowości wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej. Kierownik jednostki nie może dokonać takiego wyboru.
Kto zawiera umowę o badanie sprawozdania finansowego?
Umowę o badanie sprawozdania finansowego z firmą audytorską zawiera kierownik jednostki w terminie umożliwiającym firmie audytorskiej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. Jeśli organ ma charakter wieloosobowy, umowa o badanie sprawozdania finansowego może zostać podpisana zgodnie z obowiązującymi w jednostce zasadami reprezentacji, co oznacza, że nie jest wymagany podpis każdego członka organu. Umowa o badanie sprawozdania zawarta z firmą audytorską powinna być przejrzysta i zabezpieczać interesy obu stron.
Należy pamiętać, że zgodnie z art. 66 ust. 5a UoR za nieważne z mocy prawa uznaje się wszelkie klauzule umowne, które ograniczałyby możliwość wyboru firmy audytorskiej przez organ dokonujący wyboru tej firmy, na potrzeby przeprowadzenia badania ustawowego w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach tej jednostki, do określonych kategorii lub wykazów firm audytorskich.
Udział biegłego rewidenta w spisie z natury zapasów a podpisanie umowy o badanie sprawozdania finansowego
Należy pamiętać, że umowa o badanie sprawozdania finansowego z firmą audytorską musi zostać zawarta w terminie umożliwiającym tej firmie udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. Oznacza to, że umowa powinna zostać podpisana jeszcze przed rozpoczęciem inwentaryzacji zapasów drogą spisu z natury, ponieważ biegły rewident zgodnie z art. 64 ust. 5 ustawy o rachunkowości powinien mieć zapewnioną możliwość wzięcia w nim udziału w roli obserwatora.
Do udziału biegłego rewidenta w spisie z natury zapasów odnosi się także Komitet Standardów Rachunkowości (KSR) w stanowisku Komitetu w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów. Zgodnie z pkt 73 i 74 tego stanowiska jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu, umożliwiają udział biegłemu rewidentowi lub jego przedstawicielowi w spisie z natury. Jednostka powinna zapewnić w szczególności, aby:
- wybór podmiotu uprawnionego i zawarcie umowy o badanie nastąpiły przed rozpoczęciem inwentaryzacji zapasów drogą spisu z natury;
- biegły rewident (podmiot uprawniony) został zawiadomiony o terminach przeprowadzenia spisu z natury (por. pkt 18);
- biegły rewident (podmiot uprawniony) został poinformowany o przeprowadzaniu spisu z natury w szczególnych warunkach, np. wymagających odpowiednich uprawnień (np. na dużych wysokościach) lub wyposażenia.
Biegły rewident jest obserwatorem spisu z natury, nie uczestnicząc aktywnie w jego przebiegu. Ma on prawo do:
- wglądu w dokumentację inwentaryzacyjną i otrzymania jej kopii;
- wnioskowania o ponowne przeliczenie wybranych składników zapasów; najczęściej jest to wyrywkowe sprawdzenie poprawności już spisanego asortymentu;
- uzyskania wyjaśnień od członków zespołu spisowego lub innych osób uczestniczących w spisie;
- potwierdzenia na arkuszu spisowym swojej obecności w czasie spisu danego składnika zapasów.
Umowa o badanie sprawozdania finansowego z firmą audytorską – okres obowiązywania
W przypadku badania ustawowego w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach pierwsza umowa o badanie sprawozdania finansowego jest zawierana z firmą audytorską na okres nie krótszy niż 2 lata z możliwością przedłużenia na kolejne co najmniej 2-letnie okresy. Koszty przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego ponosi badana jednostka.
Rozwiązanie umowy o badanie sprawozdania finansowego przez firmę audytorską może nastąpić wyłącznie w szczególnych okolicznościach. W szczególności nie stanowią uzasadnionej podstawy do rozwiązania umowy o badania sprawozdania finansowego różnice poglądów w zakresie stosowania zasad rachunkowości lub standardów badania (art. 66 ust. 8 UoR).
Zgodnie z art. 66 ust. 7 ustawy o rachunkowości rozwiązanie umowy o badanie sprawozdania finansowego jest możliwe jedynie w sytuacji zaistnienia uzasadnionej podstawy, przy czym za uzasadnioną podstawę uznaje się w szczególności:
- wystąpienie zdarzeń uniemożliwiających spełnienie wymagań określonych w:
- przepisach prawa dotyczących przeprowadzenia odpowiednio badania lub atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju,
- zasadach etyki zawodowej,
- przepisach dotyczących niezależności,
- krajowych standardach wykonywania zawodu;
- niedotrzymanie warunków umowy innych niż skutkujące możliwością wyrażenia opinii z zastrzeżeniami, opinii negatywnej lub odmowy wyrażenia opinii;
- przekształcenia, zmiany właścicielskie, zmiany organizacyjne uzasadniające zmianę firmy audytorskiej lub nieprzeprowadzenie odpowiednio badania lub atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.
Podmioty będące firmami audytorskimi przeprowadzającymi badanie sprawozdania finansowego
Przy wyborze firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego należy pamiętać, że zgodnie z art. 46 ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym firmą audytorską jest jednostka, w której badania sprawozdań finansowych przeprowadzają biegli rewidenci, wpisana na listę, o której mowa w art. 57 ust. 1, i prowadząca działalność w jednej z następujących form wskazanych w tym przepisie. Listę firm audytorskich prowadzi Polska Agencja Nadzoru Audytowego (PANA). Lista firm audytorskich, o której mowa w art. 57 ust. 1 ustawy o biegłych rewidentach, opublikowana jest na stronie internetowej Agencji, pod adresem https://pana.gov.pl/.
Firma audytorska, która zawarła umowę o przeprowadzenie badania, ponosi odpowiedzialność wobec jednostki za przeprowadzenie tego badania. Należy mieć na uwadze, że w razie gdy usługa przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego zostanie wykonana przez biegłego rewidenta o statusie „niewykonujący zawodu”, w imieniu podmiotu gospodarczego innego niż firma audytorska, to usługa ta w myśl obowiązujących przepisów nie stanowi usługi badania sprawozdania finansowego. To z kolei może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych dla jednostki, której sprawozdanie finansowe powinno zostać poddane ustawowemu badaniu.
Polecamy:
