Prowadzenie fundacji może stanowić niekonwencjonalną alternatywę prowadzenia działalności, zwłaszcza dla tych podatników, którzy czują powołanie społeczne oraz chęć pomocy innym. Jak założyć fundację i jak ją rozliczać? Odpowiedź w artykule!
Czym jest fundacja?
Fundacja stanowi organizację pozarządową powołaną w celach społecznych lub gospodarczo użytecznych, a w szczególności do celów: ochrony zdrowia, rozwoju gospodarki i nauki, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska oraz opieki nad zabytkami, która działa na podstawie ustawy o fundacjach i ustanowionego statutu.
Fundacja zakładana jest przez fundatora na podstawie oświadczenia woli złożonego w formie aktu notarialnego lub testamentu. Fundator powinien w nim określić cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację, zwane funduszem założycielskim. Do składników majątku przeznaczonych na fundusz założycielski zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o fundacjach zalicza się pieniądze, papiery wartościowe oraz oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości.
Jak założyć fundację w trzech krokach?
Sam pomysł na prowadzenie fundacji jest początkiem do jej rzeczywistego założenia, ponieważ przed rozpoczęciem działania należy dopełnić kilku formalności. Fundator (założyciel fundacji) przed rozpoczęciem prowadzenia fundacji powinien posiadać fundusz założycielski, oświadczenie woli oraz ustalić cel (statut) prowadzonej fundacji. Jednak, aby mogła ona zacząć prawnie działać, należy ją wpisać do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Wówczas uzyska ona osobowość prawną i będzie mogła podejmować czynności prawne.
Reasumując, założenie fundacji następuje w 3 krokach:
-
Ustalenie funduszu założycielskiego i ustanowienie oświadczenia woli w formie aktu notarialnego lub testamentu.
-
Określenie statutu fundacji, na którego podstawie przyjmuje się sposób działania fundacji.
-
Dokonanie rejestracji w KRS.
Określenie PKD dla fundacji
Każdy podmiot posiadający wpis w CEIDG (np. jednoosobowe działalności gospodarcze) lub w KRS (np. spółki z o.o., spółdzielnie i fundacje) ma obowiązek posługiwania się kodami PKD. Przy zakładaniu fundacji podstawowym kodem Polskiej Klasyfikacji Działalności jest PKD 94.99.Z – Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana.
Dopuszczalne formy prowadzenia fundacji
Fundacja, która prowadzi działalność gospodarczą, jest zobowiązana do prowadzenia pełnej księgowości w oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości.
Zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy o rachunkowości organizacje pożytku publicznego mają także możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości po spełnieniu określonych warunków, m.in. jeżeli w poprzednim roku przychody z prowadzonej działalności nie przekroczyły 100 000 zł.
W przypadku gdy fundacja będzie prowadzona w formie uproszczonej ewidencji, należy fakt ten zgłosić do naczelnika urzędu skarbowego do końca pierwszego miesiąca danego roku podatkowego, w którym nastąpiło prowadzenie ewidencji. W sytuacji gdy fundacja dopiero rozpoczyna swoją działalność, zgłoszenia należy dokonać w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności.
Podatek dochodowy i VAT w fundacji
To czy fundacja prowadząca działalność gospodarczą będzie zobowiązana do opłacenia podatku dochodowego, jest zależne od jej statutu, czyli określonych celów.
Fundacja prowadząca działalność gospodarczą jest co do zasady zobowiązana do opłacania podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) oraz innych wymaganych podatków, np. podatku od nieruchomości. Jednak jeżeli celem określonym w statucie fundacji są działalności określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, to jej dochód jest zwolniony z opodatkowania.
Jeżeli chodzi o podatek VAT, to mają tu zastosowanie zasady ogólne, czyli w sytuacji gdy fundacja uzyskuje przychód z prowadzonej działalności (nawet jeśli jest on przekazywany na cele statutowe), może mieć status czynnego podatnika VAT.
Fundacja a ZUS
Jeżeli chodzi o składki ZUS założyciela fundacji czy członka zarządu fundacji, który jest osobą fizyczną, to nie ma on obowiązku odprowadzania za siebie składek ZUS społecznych ani zdrowotnych, jeżeli pełni swoją funkcję wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego. Fundacja będzie zobowiązana do opłacenia składek ZUS społecznych, zdrowotnych i FP jedynie za zatrudnionych pracowników lub w przypadku gdy członek zarządu lub założyciel fundacji podejmie dodatkową umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną z fundacją (będzie zatrudniony w fundacji).
Takie stanowisko zajął Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku w decyzji nr 494 z 6 grudnia 2016 roku o nr DI/100000/1196/2016/:
„Podsumowując powołanie na mocy uchwały walnego zebrania członków stowarzyszenia na członka zarządu stowarzyszenia nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych w myśli art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Członek zarządu może pełnić swą funkcję na podstawie wyłącznie stosunku organizacyjnego jakim jest powołanie w myśli przepisów ustawy Prawo o stowarzyszeniach bez konieczności zawierania dodatkowej umowy o pracę, czy umowy cywilnoprawnej. W konsekwencji, gdy członek zarządu pełni swą funkcję wyłącznie na podstawie powołania, to po stronie stowarzyszenia jako płatnika składek na ubezpieczenia społeczne nie powstaje obowiązek naliczania, potrącania i odprowadzania od wynagrodzenia takiego członka zarządu składek na te ubezpieczenia”.
