Typowy kontrakt menedżerski jest umową, na mocy której zarządzanie przedsiębiorstwem zostaje powierzone konkretnej osobie fizycznej. Nie doczekała się ona uregulowania w przepisach, w związku z czym traktujemy ją jako umowę nienazwaną, do której zastosowanie mają postanowienia Kodeksu cywilnego dotyczące świadczenia usług. Rozpatrując sprawę na gruncie prawa podatkowego, możemy mieć do czynienia z sytuacją, gdy osoba fizyczna mająca wykonywać usługi zarządzania będzie dodatkowo prowadzić działalność gospodarczą. W związku z tym pojawia się pytanie, czy kontrakt menedżerski można wykonywać w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.
Kontrakt menedżerski - kwalifikacja do odpowiedniego źródła przychodu
W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 13 pkt 9 ustawy PIT przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się za przychody z działalności wykonywanej osobiście.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa kilka różnych źródeł, z których podatnicy mogą uzyskiwać przychody. W ich katalogu w art. 10 ustawy wyraźnie odróżniono przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2) od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3).
Warto również zaznaczyć, że w myśl art. 5a pkt 6 ww. ustawy pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi między innymi działalność zarobkowa, wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, prowadzona we własnym imieniu, bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy.
Kontrakt menedżerski a działalność gospodarcza
Przepis ustawowy jednoznacznie przyporządkowuje przychody z kontraktu menedżerskiego do działalności wykonywanej osobiście. Dodatkowo w samej treści art. 13 pkt 9 ustawy PIT zawarto zastrzeżenie, że taka kwalifikacja kontraktów menedżerskich dotyczy również przychodów z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.
W konsekwencji powyższego, jeżeli kontrakt menedżerski został podpisany w ramach prowadzonej przez osobę fizyczną działalności gospodarczej, to rozliczenia należy dokonać według zasad właściwych dla działalności wykonywanej osobiście. Skutkuje to brakiem możliwości ustalania kosztów i przychodów podatkowych na zasadach właściwych dla pozarolniczej działalności gospodarczej.
Stanowisko to wielokrotnie potwierdzały organy podatkowe. Przykładowo Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 31 maja 2010 r., nr DD2/033/95/KBF/10/403:
Zatem przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście, nawet jeżeli tego rodzaju umowy zawierane są w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej. Bez znaczenia pozostaje forma prawna w jakiej podatnik prowadzi działalność gospodarczą. W konsekwencji, również wówczas, kiedy przychody z tych umów osiągane są w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną w formie osobowej spółki niemającej osobowości prawnej, ich źródłem dla wspólnika jest działalność wykonywana osobiście.
Również sądy administracyjne, w przeważającej mierze, popierają przedstawiony sposób interpretacji przepisów. Jako dowód można przytoczyć wyrok NSA z 7 czerwca 2016 r., II GSK 194/15, gdzie w uzasadnieniu czytamy:
Nie ma możliwości kwalifikowania przychodów uzyskiwanych z umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze do źródła innego niż działalność wykonywana osobiście, o której mowa jest w art. 10 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f.
Kontrakt menedżerski - obowiązki płatnika
Zaprezentowane stanowisko wywołuje również określone konsekwencje podatkowe po stronie podmiotu wypłacającego menedżerowi wynagrodzenie. Otóż niezależnie od tego, czy umowa została podpisana w zakresie prowadzonej przez menedżera działalności gospodarczej, czy też poza nią, zatrudniający pełni w takim przypadku obowiązki płatnika.
Jest to równoznaczne z koniecznością poboru zaliczki na podatek, która podlega wpłacie do urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia następnego miesiąca. Zaliczka jest obliczana na zasadach określonych w art. 41 ust. 1–1a ustawy PIT. Brzmienie przepisu wskazuje, że przychody uzyskiwane przez kontrakt menedżerski są pomniejszane o miesięczne koszty uzyskania przychodu (które wynoszą 111,25 zł) oraz potrącone składki na ubezpieczenie społeczne. Od tak ustalonej podstawy opodatkowania oblicza się zaliczkę na podatek zgodnie z zasadami ogólnymi. Wyliczona kwota podatku podlega zmniejszeniu o pobrane przez płatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Podmiot wypłacający menedżerowi wynagrodzenie ma również obowiązek przekazać osobie fizycznej oraz właściwemu urzędowi skarbowemu informację PIT-11 w terminie do końca lutego roku następnego po roku podatkowy.
Kontrakt menedżerski a umowy o świadczenie usług doradczych i marketingowych
Kontrakt menedżerski wyklucza możliwość stosowania zasad właściwych dla rozliczania działalności gospodarczej. Co ciekawe, osoby fizyczne posiadające firmę mogą oprócz kontraktu menedżerskiego zawierać dodatkowe umowy o świadczenie usług doradczych, marketingowych i podobnych. Nie ma przeszkód, aby przychód z tego typu umów kwalifikować do pozarolniczej działalności gospodarczej. Takie wnioski zaprezentował w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 13 listopada 2015 r., nr IPTPB3/4511-44/15-6/KJ, czytamy:
Podatnik wykonując nadal czynności zarządcze zamierza prowadzić własną jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług doradczo-marketingowych i jako podmiot gospodarczy świadczyć takie usługi na rzecz zarządzanej Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - na podstawie umowy cywilnoprawnej. Wnioskodawca będzie zatem równocześnie stroną dwóch umów cywilnoprawnych: „umowy o zarządzanie” i „umowy zlecenia w zakresie doradztwa i marketingu”.
Jeżeli zatem, jak wskazano we wniosku, Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wyłącznie opisane we wniosku usługi doradcze (nie będzie wykonywał żadnych czynności kierowania, czy zarządzania), to uzyskiwane z tego tytułu dochody mogą być opodatkowane „podatkiem liniowym”, tj. na zasadach określonych w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pod warunkiem dokonania wyboru tej formy opodatkowania, w stosownym, a prawem określonym terminie.
