Przedsiębiorca w prowadzonej działalności gospodarczej może posiadać firmowy samochód lub korzystać z prywatnego auta. Dostępne są również inne opcje, jak leasing, dzierżawa oraz użyczenie. Użytkowanie samochodu na podstawie umowy użyczenia ma miejsce, gdy właściciel firmy korzysta z samochodu członka rodziny lub znajomego. W artykule wyjaśniamy, w jaki sposób rozliczyć wydatki związane z użytkowaniem użyczonego pojazdu w firmie.
Na jakiej mocy możliwe jest użytkowanie samochodu na podstawie umowy użyczenia?
Definicja umowy użyczenia znajduje się w art. 710 Kodeksu cywilnego - zgodnie z nim w jej ramach użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Bardzo istotnym elementem w powyższej definicji, szczególnie w odniesieniu do podatku dochodowego, jest słowo “bezpłatne” - oznacza to, że po stronie przedsiębiorcy wykorzystującego samochód powstaje w takiej sytuacji przychód.
Fakt ten wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, zgodnie z którym za uzyskany przychód uznaje się także wartość świadczeń otrzymanych w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Natomiast zgodnie z zapisem w art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy, jeżeli użyczenie samochodu jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, zostanie zakwalifikowane jako przychód z tej działalności.
Przychód po stronie przedsiębiorcy powstaje w wyniku poczynionych przez podatnika oszczędności, z których musiałby pokryć analogiczne przy odpłatnym wypożyczeniu samochodu.
Użytkowanie samochodu na podstawie umowy użyczenia a przychód
Użyczenie samochodu rodzi przychód podlegający opodatkowaniu, którego wysokość ustala się, odnosząc się do rynkowej ceny wypożyczenia auta. Należy przy tym wziąć pod uwagę kwoty płacone za wynajem samochodu takiej samej marki, modelu, o podobnym standardzie wyposażenia, stopniu zużycia, z uwzględnieniem czasu trwania i miejsca udostępnienia.
Czy użytkowanie samochodu na podstawie umowy użyczenia podlega opodatkowaniu?
Co ważne od wymienionych wyżej przepisów istnieje pewne odstępstwo, zgodnie z którym nie każde użyczenie samochodu generuje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT zwolniona z podatku jest wartość nieodpłatnych świadczeń, jeśli są one świadczone przez osoby z I i II grupy podatkowej, wymienionej w przepisach o podatku od spadków i darowizn.
W art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn wyszczególnione zostały osoby, wymienione w konkretnych grupach podatkowych. Do grupy I zaliczani są:
- małżonek,
- zstępni (dzieci, wnuki itp.),
- wstępni (rodzice, dziadkowie itp.),
- pasierb,
- zięć i synowa,
- rodzeństwo,
- ojczym i macocha,
- teściowie.
Do grupy II należą natomiast:
- zstępni rodzeństwa,
- rodzeństwo rodziców,
- zstępni i małżonkowie pasierbów,
- małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków,
- małżonkowie rodzeństwa małżonków,
- małżonkowie innych zstępnych.
W związku z powyższym należy pamiętać, iż przychód powstający przez użyczenie samochodu od osoby z grupy III (pozostali), nie będzie już podlegał zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym.
Warto również zaznaczyć, że w przypadku małżonków bez rozdzielności majątkowej, gdy auto zostało zakupione przez jednego z nich, ale już po zawarciu związku małżeńskiego, nie jest konieczne podpisywanie umowy użyczenia. W takim wypadku drugi z małżonków ma prawo do używania pojazdu w firmie i nie potrzeba do tego żadnych dodatkowych formalności.
