Kontrola podatkowa to jedna z tych sytuacji, z którą trzeba się liczyć, otwierając własną działalność gospodarczą. Niemniej jednak przedsiębiorcom, nawet tym rzetelnym, rzadko kiedy kojarzy się z czymś pozytywnym. Zazwyczaj jednak takie zdarzenie jest poprzedzone stosownym zawiadomieniem. Czy jednak istnieją przypadki, w których może zostać przeprowadzona kontrola podatkowa bez zapowiedzi? Rozwiewamy wątpliwości!
Zawiadomienie o kontroli podatkowej
Generalna zasada stanowi, że kontrolę z urzędu skarbowego poprzedza zazwyczaj zawiadomienie na nie wcześniej niż przed upływem 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od zamiaru rozpoczęcia czynności. Jeżeli termin tych 30 dni upłynął, a kontrola jeszcze się nie odbyła, wtedy konieczne jest zastosowanie nowego zawiadomienia o jej wszczęciu. Kontrola może odbyć się przed upływem 7 dni, jednak wówczas musi zostać zaakceptowana przez podatnika. Niemniej jednak taki zapas czasowy stanowi asekurację dla przedsiębiorcy, który może upewnić się, że dopełnił wszystkich formalności. Mimo to istnieją przypadki, w których kontrola ze strony urzędu skarbowego może nastąpić niezapowiedzianie.
Kontrola podatkowa bez zapowiedzi – kiedy może zostać wszczęta?
Jak zostało wspomniane wyżej, standardowo przed rozpoczęciem kontroli podatkowej przedsiębiorcy są zwykle powiadamiani. Nieoczekiwana kontrola podatkowa również ma jednak wiele uzasadnień w prawie. Zazwyczaj są to przypadki incydentalne – najczęściej wynikające ze specyficznych okoliczności, ale czasem również z charakteru branży, w jakiej działa przedsiębiorca.
Możliwość wszczęcia niezapowiedzianej kontroli z urzędu skarbowego wynika z Ordynacji podatkowej. Sytuacje, w których może się to zdarzyć, zostały uwzględnione w art. 282c. Zgodnie z nim kontrola podatkowa bez zapowiedzi może mieć miejsce, jeśli:
- jest ona przeprowadzana w celu wykazania zasadności zwrotu odliczonego podatku VAT,
- wobec kontrolowanego podmiotu ma zostać wszczęte postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, a kontrola jest wykonywana na wniosek organu, który je prowadzi,
- ma ona miejsce w stosunku do działalności niezgłoszonej do opodatkowania,
- odnosi się ona do nieujawnionych źródeł przychodu lub przychodu, niemającego pokrycia w rzeczywiście ujawnionych przychodach,
- wszczęto ją, aby zapobiec popełnieniu przestępstwa albo wykroczenia skarbowego, lub jest ona związana z zabezpieczeniem dowodów mających związek z popełnieniem przestępstwa – w takiej sytuacji jednak osoba przeprowadzająca kontrolę powinna okazać legitymację służbową,
- jeżeli istnieje podejrzenie, że może dochodzić do finansowania terroryzmu lub prania pieniędzy,
- jeżeli kontrola ma na celu doraźne sprawdzenie zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej,
- jeżeli kontrola ma na celu doraźną weryfikację ewidencji obrotu na kasie fiskalnej, użytkowania kasy, czy też sporządzenia spisu z natury,
- jeżeli kontrola dotyczy działalności związanych z wydobyciem niektórych kopalin,
- albo jeżeli do urząd skarbowy ma podstawy twierdzić, że kontrolowany podmiot,
- nie ma adresu, w związku z czym doręczenie zawiadomienia o kontroli byłoby utrudnione lub niemożliwe (dotyczy to adresu zamieszkania bądź siedziby firmy),
- został skazany w związku z popełnieniem wykroczenia skarbowego (chodzi tu o utrudnianie przeprowadzania kontroli) bądź przestępstwa skarbowego, czy przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu,
- jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym.
Przytoczone sytuacje należą jednak do wyjątkowych, a co za tym idzie, mają miejsce tylko w sytuacjach. W związku z tym działania przeprowadzone w tych okolicznościach, czyli kontrola podatkowa bez zapowiedzi, powinna zostać uzasadniona w ciągu trzech dni od jej wykonania.
