0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Kontrola podatkowa bez zapowiedzi - czy to możliwe?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Elementem, który idzie w parze z prowadzeniem działalności gospodarczej, jest podleganie kontroli podatkowej. Dla wielu przedsiębiorców, nawet tych, którzy wypełniają swoje obowiązki zgodnie z prawem, kontrola podatkowa jest bardzo stresującym wydarzeniem. Często może być to spowodowane nieścisłością przepisów podatkowych oraz ciągle zachodzącymi zmianami w rozliczeniach, co prowadzi do braku pewności w odniesieniu do prowadzonej ewidencji księgowej. Urząd skarbowy upoważniony jest bowiem do przeprowadzania procedur kontrolnych w zakresie podatku dochodowego oraz podatku VAT. Co do zasady przedsiębiorca powinien otrzymać zawiadomienie o wszczęciu kontroli podatkowej. Procedury kontroli podatkowej zostały unormowane w ustawie Prawo przedsiębiorców oraz w Ordynacji podatkowej. Czy możliwa jest kontrola podatkowa bez zapowiedzi? Sprawdźmy!

Kontrola podatkowa – zawiadomienie

Co do zasady kontrola z urzędu skarbowego powinna zostać poprzedzona zawiadomieniem przedsiębiorcy nie wcześniej niż przed upływem 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od zamiaru rozpoczęcia czynności sprawdzających. Wszczęcie kontroli przed upływem tygodnia musi zostać potwierdzone akceptacją podatnika, tzn. jeżeli podatnik złoży wniosek lub wyrazi zgodę o wszczęcie kontroli przed upływem ustawowych 7 dni. Jeżeli w ciągu 30 dni od daty dostarczenia zawiadomienia inspektorzy z urzędu skarbowego nie zjawią się u przedsiębiorcy, powinien on dostać kolejne pismo informujące o zamiarze wszczęcia kontroli. Wówczas podatnik może przygotować się do planowanej inspekcji. Przy czym pamiętać należy, że istnieje również kontrola podatkowa bez zapowiedzi.

Art. 48 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców
Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.

Co powinno zawierać zawiadomienie? – czyli kontrola podatkowa

Aby urząd miał możliwość wszczęcia kontroli podatkowej, konieczne jest ww. zawiadomienie przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 48 ust. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców dokument ten powinien zawierać następujące informacje:

  • datę oraz miejsce sporządzenia,
  • dokładne wskazanie organu kontroli,
  • określenie kontrolowanego podatnika,
  • wskazanie zakresu działań kontrolnych,
  • dane osoby udzielającej upoważnienia (imię i nazwisko, podpis, zajmowane stanowisko lub funkcja).

Istotne w tym przypadku jest określenie zakresu działań przeprowadzanych czynności kontrolnych w danym przedsiębiorstwie. Oddelegowana do kontroli osoba może domagać się udostępnienia tylko tych dokumentów, które dotyczą zakresu oraz przedziału czasu wskazanego w upoważnieniu. W przeciwnym razie możliwe jest zgłoszenie sprzeciwu wobec kontroli z powodu przekroczenia uprawnień urzędnika.

Kontrola podatkowa a czas trwania

Czas trwania kontroli został określony w ustawie Prawo przedsiębiorców i zgodnie z art. 55 ust. 1 w ciągu roku podatkowego nie może przekraczać w odniesieniu do:

  • mikroprzedsiębiorców – 12 dni roboczych;
  • małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych;
  • średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych;
  • pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych.

W art. 55 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców zostały wymienione sytuacje, w których kontrola podatkowa może być dłuższa niż opisane wyżej terminy:
- kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed dokonaniem tego zwrotu,
- występuje konieczność przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia,
- występuje konieczność zabezpieczenia dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.

Kontrola podatkowa bez zapowiedzi

Zdarzają się sytuacje, w których kontrola podatkowa może odbyć się również bez zawiadomienia, co oznacza, że urzędnicy mogą zjawić się w przedsiębiorstwie w celu przeprowadzenia kontroli bez wcześniejszego poinformowania o tym podatnika.

Zgodnie z art. 282c Ordynacji podatkowej urząd nie ma obowiązku wysyłania zawiadomienia o przeprowadzeniu kontroli, gdy ta:

  • będzie dokonywana na żądanie organu, który prowadzi postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
  • dotyczyć będzie zasadności zwrotu odliczonego podatku VAT,
  • będzie się odnosić do działalności, która nie została zgłoszona do opodatkowania,
  • dotyczyć będzie nieujawnionych źródeł przychodu lub przychodu, który nie ma pokrycia w rzeczywiście ujawnionych przychodach,
  • zostaje wszczęta w celu zapobiegania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego oraz w związku z zabezpieczeniem dowodów związanych z popełnieniem przestępstwa (po okazaniu legitymacji służbowej kontrolowanemu podatnikowi),
  • w sytuacji podejrzenia o praniu pieniędzy lub finansowania terroryzmu,
  • dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin,
  • dotyczyć będzie doraźnego sprawdzenia, czy są zachowane warunki zawieszenia działalności gospodarczej,
  • dotyczyć będzie doraźnego zweryfikowania ewidencji obrotu za pomocą kasy fiskalnej, użytkowania kasy oraz sporządzenia spisu z natury.

Dodatkowo kontrola może być rozpoczęta bez uprzedniego zawiadomienia podatnika, gdy urząd skarbowy posiada informacje, z których wynika, iż kontrolowany:

  • nie ma adresu zamieszkania oraz adresu siedziby prowadzonej firmy i niemożliwe lub utrudnione było doręczenie zawiadomienia o przeprowadzeniu kontroli,
  • został skazany za popełnienie wykroczenia skarbowego (związanego z utrudnianiem przeprowadzenia kontroli), przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu,
  • jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym.

Jak wynika z powyższych informacji, kontrola podatkowa bez zapowiedzi jest w określonych ustawą przypadkach możliwa. Nie są to jednak codzienne sytuacje i ponieważ z reguły kontrola powinna być poprzedzona zawiadomieniem, mimo wszystko podatnik powinien mieć powyższe wyjątki na uwadze.

Wyżej wymienione sytuacje to sytuacje szczególne, gdzie urząd skarbowy z powodu domniemania nieścisłości w rozliczeniach podatkowych upoważnia inspektora do kontroli jedynie po okazaniu legitymacji. Jednak nie zwalnia to fiskusa z uzasadnienia podjętych działań, zatem upoważnienie powinno zostać dostarczone podatnikowi w okresie 3 kolejnych dni.

Art. 282c § 3 Ordynacji podatkowej:
Po wszczęciu kontroli informuje się kontrolowanego o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.

Utrudnianie kontroli podatkowej

Utrudnianie postępowania oraz brak udostępnienia wymaganych przez kontrolera dokumentów może nieść za sobą konsekwencje w postaci obciążenia podatnika grzywną wynikającą z Kodeksu karnego skarbowego – w przypadku popełnienia przestępstwa skarbowego w wysokości do 720 stawek dziennych.

Za utrudnianie rozumie się wszystkie czynności, które naruszają normalny proces przeprowadzenia kontroli podatkowej przez urzędników.
Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców obowiązkiem przedsiębiorcy jest również przechowywanie w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej tzw. książki kontroli, która zawiera dokumentację dotyczącą wszystkich przeprowadzanych w firmie inspekcji. Książka może być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej.

Nieposiadanie lub nieokazanie księgi kontroli na prośbę urzędnika w momencie kontroli może spowodować nałożenie sankcji na przedsiębiorcę. Wysokość kar oraz zasady ich ustalania zostały sprecyzowane w Kodeksie karnym skarbowym.

Reasumując, co do zasady kontrola podatkowa odbywa się po ówczesnym zawiadomieniu podatnika o wszczęciu kontroli, przy czym nie należy zapominać, że w niektórych przypadkach możliwa jest kontrola podatkowa bez zapowiedzi. Wówczas organ podatkowy rozpoczyna kontrolę bez zawiadomienia o tym fakcie podatnika.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów