Wielu przedsiębiorców wykorzystuje w prowadzonej działalności gospodarczej samochody osobowe na podstawie umowy leasingu. W tym przypadku właścicielem pojazdu pozostaje leasingodawca, natomiast leasingobiorca ma prawo do korzystania z samochodu, w zamian za co jest zobowiązany do opłacania rat leasingowych. Co w sytuacji przedterminowego rozwiązania umowy leasingu? Sprawdź, czy konieczna jest korekta VAT po wcześniejszym rozwiązaniu umowy leasingu.
Odliczenie podatku VAT od leasingowanych pojazdów
Zagadnienie odliczenia podatku naliczonego zostało uregulowane w art. 86 ust. 1 ustawy VAT, gdzie ustawodawca wskazał, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.
W kontekście powyższego kluczowe jest zatem, aby występował wyraźny związek pomiędzy wydatkiem na nabycie towaru lub usługi a wykorzystywaniem ich do wykonywania czynności opodatkowanych, a nie np. czynności zwolnionych od podatku.
Warto przy tym wspomnieć, że ustawa VAT zawiera szczególne uregulowania, jeżeli chodzi o możliwość odliczenia podatku od wydatków na pojazdy samochodowe. Zasadniczo podatnikom przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego, przy czym możliwe jest uzyskanie uprawnienia do pełnego, 100-procentowego odliczenia VAT, jeżeli samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej, co m.in. musi wynikać z prowadzonej przez podatnika ewidencji przebiegu pojazdu.
Jak wskazuje art. 86a ust. 2 ustawy VAT, do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zalicza się wydatki dotyczące:
-
nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;
-
używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;
-
nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Z przywołanych przepisów widać, że w kategorii wydatków związanych z pojazdami samochodowymi mieści się wydatek na opłacenie rat leasingowych. Dodajmy, że w sytuacji gdy leasingowane auto jest wykorzystywane wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, to podatnik ma prawo do pełnego odliczenia kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej ratę leasingową.
Mechanizm korekty VAT przy samochodach osobowych
Kolejną kwestią, na którą trzeba zwrócić uwagę, jest zagadnienie korygowania podatku naliczonego w związku ze zmianą przeznaczenia samochodu osobowego. Mechanizm korekty został unormowany w art. 90b ustawy VAT.
Zgodnie z art. 90b ust. 1 ustawy w przypadku, gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy:
-
o którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu;
-
w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu.
Według art. 90b ust. 2 ustawy w przypadku, gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 1, nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty.
W myśl ust. 4 tego artykułu na potrzeby korekty, o której mowa w ust. 1, uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności, począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.
W rezultacie system korygowania podatku naliczonego zakłada, że w sytuacji, gdy podatnik nabył pojazd samochodowy z pełnym prawem do odliczenia w związku z przeznaczeniem go do wykorzystywania wyłącznie w działalności gospodarczej, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia zmienia jego przeznaczenie i będzie wykorzystywał ten pojazd również do innych celów niż działalność gospodarcza, to pojawi się konieczność skorygowania podatku VAT.
To oznacza, że system korekt nakłada obowiązek zmniejszenia odliczonego podatku naliczonego.
Jeżeli zatem podatnik nabywa samochód osobowy do celów firmowych i w związku z takim nabyciem odlicza 100% podatku naliczonego, a następnie w okresie 60 miesięcy zmienia przeznaczenie samochodu (np. przeznacza go na cele prywatne), to jest zobowiązany do dokonania korekty uprzednio odliczonego VAT.
Korekta VAT po wcześniejszym rozwiązaniu umowy leasingu - podstawowe zasady
Analizując treść art. 90b ustawy VAT, możemy dostrzec, że obowiązek korekty odnosi się tylko do wydatków z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia pojazdu.
Przenosząc powyższe na grunt umowy leasingu, należy wskazać, że w myśl art. 709(1) Kodeksu cywilnego przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać ją korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Wobec powyższego umowa leasingu sprowadza się do używania rzeczy i pobierania pożytków, nie rodzi natomiast powstania prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.
W konsekwencji leasing operacyjny jest umową, na podstawie której leasingobiorca nabywa jedynie prawo do korzystania z przedmiotu leasingu, a formą wynagrodzenia za powyższą usługę jest rata leasingowa (czynsz).
W rozumieniu ustawy VAT leasing nie jest dostawą towarów powodującą przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel, lecz odpłatnym świadczeniem usług.
To zaś oznacza, że w przypadku umowy leasingu nie mamy do czynienia z wydatkiem na nabycie samochodu. Wydatek związany z używaniem pojazdu na podstawie umowy leasingu operacyjnego nie podlega korekcie w rozumieniu art. 90b ustawy VAT.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 16 czerwca 2020 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.241.2020.2.ICZ, odliczenie podatku naliczonego z tytułu rat leasingowych odbywa się na bieżąco, a nie jak przy nabyciu „na własność” – jednorazowo („z góry”), zatem istnieje możliwość weryfikowania tego odliczenia na bieżąco, tzn.: w miesiącu dokonania zmiany przeznaczenia pojazdu dokonywana jest zmiana zasad odliczania.
Kluczową informacją, którą należy zapamiętać, jest brak konieczności stosowania korekty podatku naliczonego, o której mowa w art. 90b ustawy VAT, w sytuacji gdy dochodzi do zmiany przeznaczenia samochodu osobowego na skutek wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu.
